Koldo Garcia Edozein zientzia ulertzeko, behar-beharrezkoa da bere historia. Gaur dakiguna bere garaian egindako galdera eta aurkikuntzei esker dakigu eta iraganeko zehaztapen horiek oinarri hartuta, galdera eta aurkikuntza berriak egiten ditugu. Agian, pentsa daiteke orain dela mende eta erdi gertatu edo egin zena aztertzea astuna izan daitekeela, baina ezta gutxiago ere. Gaur egun DNA edo gene bezalako […]
Koldo Garcia Uda bakoitzean Javier Duoandikoetxeak jartzen dizkigun ariketak asko gustatzen zaizkit. Eguzkia hartzen nagoela ariketak nola ebatzi pentsatzen dut: batzuetan asmatzen dut, gehienetan pot egiten dut, baina berdin-berdin gozatzen ditut. Hori dela eta, oporrak hasi baino lehen, antzeko zerbait egin nahi nuen baina… zein gene-ariketa jar nezakeen? Ez zirudien gauzagarria. Hortaz, beste ertz batetik joko dut: Javik jarriko […]
Koldo Garcia Uda hasi da, eta udarekin batera, hondartza sasoia. Urtero bezala, bainujantzia probatzen dugu eta agerian gelditzen dira soberan ditugun kilo horiek. Aurten, gainera, itxialdiaren eragina gehitu behar zaio urteroko drama horri. Pisu pixka bat galtzeko, osasuntsuago eta gutxiago jatea erabakitzen dugu; baina sakrifizioa handiegia da lortzen ditugun emaitzetarako. Tira, guztioi gertatzen zaigula pentsatuz kontsolatzen gara. Baina jakin […]
Uxue Razkin
Osasuna
Koronabirus berriak eragin duen osasun krisi honetan, adituek testak egitearen garrantziaz hitz egin dute. Baina zeintzuk dira test horiek? Zer detektatzen dute? Zein da proba hauen fidagarritasuna? Horien inguruan mintzatu da Iosu Razquin Biologian doktorea. Kontuan izan behar dugu, oro har, bi multzo handitan banatzen direla: birusa zuzenean detektatzen duten teknikak eta modu ez-zuzenean egiten dutenak. […]
Juanma Gallego Afrikan ehortzitako lau lagunen arrastoen analisi genetikoan oinarrituta, gaur egungo gizakien eboluzioan gutxienez lau leinu nagusi egon zirela proposatu du zientzialari talde batek. Toki zehatz batean baino, gure espeziaren jatorria Afrikako zenbait lekutan dagoela babestu dute ikertzaileek.
Bide bihurgunetsua da giza eboluzioaren ikerketarena. Modu tradizionalean, hezurren eta harrizko industriaren azterketan oinarritu dira ikertzaileak, eta oraindik ere bide horrek […]
Koldo Garcia Genetikaz aritzen garenean geneak dira erabateko izarrak. Genomen osagai hauek eramaten dituzte arreta, ikerkuntza eta lerroburu gehienak. Baina bizidun askoren kasuan geneak genomen zati txiki bat besterik ez dira. Genomen gainontzeko osagaiek, askoz gehiago izanda ere, ez dute geneek duten distira. Askotan materia ilun edo DNA zabor deitu izan zaie, urte luzez uste izan baita ez zutela ezertarako […]
Uxue Razkin
Biologia
Lehoiak baino beldur handiagoa ematen du liztor esmeraldak (Ampulex compressa): gai da labezomorroen gaineko kontrola hartzeko, drogatzeko, eta, oraindik bizirik dagoela, kumearentzako bazka bihurtzeko. Horretarako pozoia erabiltzen du. Tragedia hiru ekintzetan: lehenengo ziztada, toraxean. Horrek balio du labezomorroa geldiarazteko eta biktima lasaitzeko, bigarren ziztada zehatzagoa izan dadin. Behin pozoituta dagoela, aurretik prestatu duen habia batera eramaten […]
Koldo Garcia Gabonak hemen daude eta hurrengo egunetan asko jan eta asko edango dugu. Santo Tomasetan, taloa, txistorra eta indaba-jana; Gabonetan eta Eguberrian afari eta bazkari handiak; San Esteban egunean, soberakinak; Gabon zahar gauean eta Urte berrian, beste horrenbeste. Janariz, edariz eta betekadez osatutako hamaika egun. Horri aurre egiteko gure digestio-aparatuak bere onena eman behar du, baina zaila da bihotzerreak, […]
Juanma Gallego Optogenetikaren teknika baliatuta, eta gurasoen irakaspena jaso gabe, txori espezie bati abesti baten zatiak “irakastea” lortu dute ikertzaileek. Etorkizunean gizakien artean ikasketa arazoak tratatzeko lagungarria izatea espero dute.
Beste garai batean, abenduaren 28aren harira hedabideetan zabaltzen ziren inozentaden artean, bazegoen behin baino gehiagotan errepikatu egiten zen klasiko bat: nonbaiten, euskara ikasteko txip bat asmatua zuten, garunean txertatzeko modukoa. […]
Koldo Garcia Azken urteetan genetikan gairen batek hautsak harrotu baditu, gai hori, eztabaidarik gabe, gene-edizioa da. Ez da lehen aldia geneak editatzeko teknikak erabiltzen direla gene-gaixotasunak sendatzen saiatzeko. XX. mendeko bukaeran gene-terapiak probatzen hasi ziren baina alde batera utzi ziren eraginkortasun mugatua zutelako eta albo-ondorioak larriak zirelako. Orain dela urte gutxi batzuk aurkeztutako CRISPR deitutako teknikari esker puri-purian dago […]