Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Urtero, ‘Top-down’ eta ‘Botton-up’ ikuspegien arabera, 287 eta 371 teragramo metano igortzen dituzte atmosferara iturri natural lurtar eta akuatikoek1. Plaka tektonikoen ertzetan eta eremu bolkanikoetan aurkitzen diren emisio-fokuek garrantzi handia dute karbonoaren zikloa ikertzeko orduan; izan ere, inguru horietako metano […]

Unibertsoa ulertzeko bilaketan urte enblematiko gisa gogoratuko al da 2024. urtea, ala urte kaskar gisa? Hori honen araberakoa izango da: udaberriko emaitza bat benetakoa den ala ez. Apirilean, fisikariek zantzu bat deskubritu zuten, energia iluna, espazioaren beraren energia misteriotsua, ahultzen […]

Nutrizioa UPV/EHUko ikertzaileek zazpi nutrizio-etiketatze sistema konparatu dituzte, eta ondorioztatu dute ez direla bateragarriak prestatutako plateren osasungarritasuna ebaluatzeko. Nutri-Score eta HSR bezalako sistemek elikagai berdinak oso modu desberdinean sailkatzen dituzte, eta horrek zalantzan jartzen du haien eraginkortasuna. Ikertzaileek uste dute […]

Zuk eta biok hitz egiten badugu, oso litekeena da handik pixka batera lexiko komun bat sortu izana. Zer egin du garunak hori lortzeko? Lexical alignment: the art of speaking in sync and how our brain copes with it , Iqra […]

Gure gorputzaren motorrak etengabe egiten du lan: bihotzak, atsedenik hartu gabe, odola ponpatzen du gorputz osoan zehar. Animalien munduan antzeko eginkizuna duten hainbat sistema daude, baina muskulu ganberadun bihotza da ohikoena. Gaurkoan, Kiñuk bihotzaren taupadetan barneratuko gaitu. Ornodun guztiek (trikuak […]

Haur batek eztula egiten duenean, beste batek kopetatik beroa dario, eta beste batek tripako mina duenean… zer ote da? Hain ñimiñoak dira, non ezin baititugu begi hutsez ikusi, baina mundua goitik behera alda dezakete. Birusak dira, eta Birusak: zer ote […]

Arrautza batek 84 kaloria inguru ditu, proteina ugari, bitaminak, eta mineralak, besteak beste. Gorringoak arrautzaren koipe eta kolesterol guztia dauka. Erdia ura da, heren bat koipea eta gainerakoa proteinak dira. Gorringoa kolore ugaritakoa izan daiteke: zurixka, horia, laranja edota gorrixka […]

Tamainaren pertzepzioan galtzeko arriskua dakarte zifra handiek, baina portzentajeek beti laguntzen dute gauzak hobeto ulertzen. Hala, faltsututako produktuetan urtean 429.000 milioi euro inguru mugitzen direla esanez gero, zifra handia eman dezake. Baina zifra hori are esanguratsuagoa da —2019ko azken datuetan […]

Herritarren elikadura-ohituren inguruko kezka gero eta handiagoari erantzuteko, mundu osoko gobernuek nutrizio-etiketatzeko sistemak ezarri dituzte, kontsumitzaileei produktu osasungarriak aukeratzen laguntzeko erosketak egiten dituztenean. UPV/EHUko Erizaintza eta Osasunaren Sustapena ikerketa-taldeak beste urrats bat egitea proposatu du. Ikusita gero eta gehiago jaten […]

Matematika Ben Green eta Mehtaab Sawhney matematikariek aurrerapauso garrantzitsua eman dute zenbaki lehenen ulermenean, p² + 4q² formako zenbaki lehen infinituak badaudela frogatuz, non p eta q ere lehenak diren. Emaitza hori lortzeko, Gowersen araua izeneko teknika erabili zuten, hasieran […]

Hurrengo ekitaldiak

Eboluzioa eta neurozientziari buruzko jardunaldiak 2025

Zerk egiten gaitu gizaki? Nola sortzen dira sinesmen irrazionalak? Edo nola eragiten du gure jatorriak gaur egun garen horretan? Galdera horiek eta giza portaeraren bilakaerari buruzko beste galdera batzuk izango dira Eboluzioa eta neurozientziari buruzko jardunaldien edizio berriaren ardatz. Maiatzaren 22an eta 23an izango da, Bizkaia Aretoan (UPV/EHU), Bilbon. Eva…

2025ko maiatzaren 22a

Bizkaia Aretoa - UPV/EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo

“Naturaren sekretua” dokumentalaren emanaldia eta ondorengo solasaldia Ondarroan

Euskal Herriko Unibertsitateko Kultura Zientifikoko Katedrak ekoitzitako eta José Antonio Pérez Ledok zuzendutako Naturaren sekretua dokumentala datorren maiatzaren 26an, astelehena, 18:30ean ikusi ahal izango da Ondarroako Kofradia Zaharrean. Sarrera librea lekuak bete arte. Ikus-entzunezko lan hau Pedro Miguel Etxenike, Euskal Herriko Unibertsitateko Materia Kondentsatuaren Fisikako katedradunaren eta Donostia International Physics…

2025ko maiatzaren 26a

Kofradia Zaharra

Azoka plaza, 35, Ondarroa

Osasuna, hiria eta hirigintza

Osasuna beti egon da lotuta hirien garapenarekin. Izan ere, jada hiri zaharrenak diseinatu eta eraiki zirenean higieneari buruzko ezagutzak aplikatzen ziren. Kezka horren isla dira, adibidez, erromatar hirietan dauden akueduktu eta bainu publikoak. Hala ere, industria-iraultzaren ondorioz —eta jende pilaketa desordenatuak eragindako osasun-krisi larrien ondorioz— nabarmenagoa egin zen harreman hori…

2025ko ekainaren 11a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo