Gotzone Barandika Kimikaren historian hainbat nahitaezko kontzeptu garatu dira, zientziaren arlo honen gorputz teorikoa osatzen dutenak. Horietatik, orekarena kontzeptu dotorea da, zalantzarik gabe. Oreka kimikoaren ideiaren bitartez konposatuen izaera eta joerak neurtzen dira, baina beti gainontzeko konposatuekin alderatuta. Gainera, oreka […]
Muturretan
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Beroa ———————————————————————————————————– Beroak eta hotzak animaliak hil ditzakete. Izan ere, tenperatura da bizitzaren baldintzatzaile nagusietako bat eta eragile fisiko horren menpe dago espezie askoren banaketa. Egia da muturreko tenperaturak jasan ditzaketen forma edo […]
Duela 35.000 urteko ingurunea berregiten
Hiru erregistro paleoklimatiko garrantzitsu uztartuz, ornodun txikiak, itsasoko mikrofauna eta belarjaleen isotopo egonkorrak, UPV/EHUko diziplina askoko talde batek iraganeko inguruneak berregin ditu, sekula lortu gabeko bereizmen handienarekin. Azterlana Britainia Handiko Nature taldeko Scientific Reports aldizkarian argitaratu dute. Juan Rofes, Parisko […]
Jakin-mina programa abian da jada
Jakiundek, Zientzia, Arte eta Letren Akademiak, UPV/EHUko Kultura Zientifikoko Katedrarekin elkarlanean, Jakin-mina programa jarri du abian 2015/2016 ikasturtean ere. Unibertsitate aurreko ikasleei zuzenduta dagoen hitzaldien programa da Jakin-mina eta 5. edizioa da hau. Jakin-minak akademikoki motibatutako gazteen garapen intelektuala eta […]
Asteon zientzia begi-bistan #79
Uxue Razkin Igandero egiten dugun bezala, asteon Interneten jorratu diren zientzia-gaien laburpena landu dugu. Begirada bat emango diogu igandeko zientzia gehigarriari? Biologia eta genetika DNAk izan duen bilakaeraz mintzo da César Tomé López. 1910ean Phoebus Levene-k DNA molekula lau basek […]
Ezjakintasunaren kartografia #87
Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena. Zuk badakizu. Zuk jakin badakizu. Metakognizioa deritzogu horri, hau da, jakin badakizula ezagutzea. Gizaki gehienok metaezagutzen dugu, antza. Eta gizakiak ez direnak? Adibidez, txinpantzeek metaezagutzen […]
Ostaizka Aizpurua: “Horrelako erakunde batek gai izan beharko luke, irtenbide egokia eskaintzeko”
Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Emakumezko ikertzaileek beren ibilbide profesionala garatzeko topatzen dituzten zailtasun eta oztopoen adibidetzat jo daiteke Ostaizka Aizpurua Arrietari gertatutakoa. Hala ere, lasai kontatzen du, uste osoa baitu egin duen eskaera guztiz zentzuzkoa dela eta erantzuna jasotzeko […]
Helize bikoitzaz
César Tomé López Helize bikoitza izenaz ezagutzen da azido desoxirribonukleikoaren (DNA) egitura molekularra. DNA XIX. mendean isolatu zen eta 1909an identifikatu zen kimikoki, baina bere egitura ez zen 1953ra arte definitu; orduan argitaratu zuten Francis Crick-ek eta James Watson-ek bere […]
Gorputzak benetan zer eskatzen digun
Amaia Portugal Aalto eta Oxfordeko unibertsitateetako zenbait ikertzailek ukimen mapak osatu dituzte. Nazionalitatearen, generoaren, ukitu gaituen pertsonarekin dugun harremanaren eta ukitu digun gorputzeko atalaren arabera, zer erreakzio izango genukeen irudikatu dute mapa horietan. Besarkada bat, bi musu, ala eskua eman […]
Zer da afasia?
Lore Erriondo Denok erabiltzen dugu hizkuntza, eta hizkuntzaren osagaien artean baditugu mintzatzea, hitz egokiak erabiltzea, ulertzea, irakurtzea, idaztea eta keinuak egitea. Burmuineko lesio baten ondorioz, hizkuntzaren osagai bat ala bestea kaltetua gertatzen denean, gaixoak afasia duela diogu. Zer da afasia? […]