Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Kultura Zientifikoko Katedra

Kolaborazioak

Kategorien artxiboa 942 artikulu

Plastikoak

Dibulgazioa,

ingurumena kimika

Plastikoen jatorri materiala eta historikoa oraindik argitu gabe daude, gehiegi sinplifikatzen dira eta ez dira ulertzen. Horren ondorioz, mito batzuk sortu dira. Washington Post egunkariko Rebecca Altman zientzia kazetariaren mitoen errepasoak horietako batzuk argitzen laguntzen du. Zenbait argitalpenen arabera, –National […]

Polizia eleberri baten tankerako iraungitzea

Dibulgazioa,

geologia

Duela 252 milioi urte gure planetaren historiako azken 500 milioi urteetako iraungitze masiborik handiena gertatu zen: muga permo-triasiarraren iraungipena. Milioi bat urtean baino gutxiagoan, Lurrean zeuden espezieen % 95 inguru desagertu ziren. Itsaso eta ozeanoetan bizi ziren trilobite espezie guztiak […]

Perla ozpinduak

Dibulgazioa,

geologia kimika

Plinio Zaharrak, bere Historia Naturala obra handiko liburuetako batean, Kleopatra Egiptoko erreginaren eta Marko Antonio jeneral erromatar ospetsuenaren arteko pasadizo bitxi bat kontatzen du. Kontua da Kleopatrak Marko Antonio txunditu nahi zuela, bere aliatu militar eta politikoa izan zedin, eta […]
perla

Jateko ordua

Dibulgazioa,

biologia medikuntza nutrizioa

Ziklo zirkadianoari dagokion erlojua garunean kokatzen da eta antzeko zikloak aurkitu dira –agian garunaren zikloak mezulari eta hormonen bidez zuzendutakoak– organo askotan, hala nola gibelean, digestio hodian edo ehun adiposoan. Ziklo horiek zuzentzen duten funtzioetako bat digestioa da eta endokrinologian […]

Onginahi sozialak aurpegi bat baino gehiago ditu

Dibulgazioa,

psikologia

Prosozialtasunaren kostuen artean daude denbora, dirua edo ahalegina, besteei mesede egiteko edo haiek zigortzeko. Hala ere, bizitzako portaera batzuek, prosozialtzat jo badaitezke ere, ez dakarkiete inolako kosturik edo ahaleginik haiek gauzatzen dituztenei, edo, asko jota, eragozpen txikiren bat soilik eragiten […]

Hiriak, jokalari berriak eboluzioan

Dibulgazioa,

biologia

Ikertzaileek prozesu zehatz bat aztertu nahi zuten, beren susmoz, bizidunak genetikoki eraldatzea eragin zezakeena, edo beste modu batera esanda, eboluzionatzea bultzatu zezakeena. Lanak agerian utzi du munduan zeharreko hainbat hiritan bizi diren hirusta zuriko indibiduoek antzekotasun gehiago dutela beraien artean […]

Hezurren ‘post mortem’ tartea kalkulatzeko teknika

Dibulgazioa,

kimika

Ez da batere erraza jakitea zenbat denbora igaro den pertsona baten heriotza gertatu denetik: auzitegi medikuek teknika andana baliatu behar dituzte horretarako. Gehienetan, gorpuan izaten diren aldaketa fisikoetan oinarritzen dira heriotzaren unea igarri ahal izateko, gutxi gorabehera ezagunak direlako denbora […]

Hondakin-uren analisia birusak atzemateko

Dibulgazioa,

mikrobiologia osasuna

Hondakin-urak biztanleriari buruzko informazio kimikoa gordetzen du: gaixotasunak, sendagaiak, substantzia toxikoak… Mekanismoa sinplea da: birusen arrastoak gorotzekin batera kanporatzen dira; izan ere, digestio hodian sartu eta ateratzen dira. Pandemiaren hasieratik jarri dira martxan SARS-CoV-2 birusa hondakin-uretan atzemateko proiektuak –baita Euskal […]

Jakintsu usteko ezjakinak

psikologia

Googleri datuak, istorioak eta era guztietako jakintza zatiak eskatzean, bilatzaileak ematen digun informazioaren jatorria gu geu garela pentsatu ohi dugu. Hau da, haren jabe lehendik baginela pentsatzeko joera izaten dugu, eta horrenbestez, neurriz kanpo balioesten ditugu gure baliabideak eta gaitasun […]