astrofisika
Etiketen artxiboa 167 artikulu
Jon Mattin Matxain Duela hilabete batzuk HAT-P-11b izena duen planetaren atmosferan ur lurruna dagoela ikusi zuten zientzialari batzuek, eta Nature aldizkarian plazaratu zituzten beren emaitzak [1]. Exoplaneta honek (gure eguzki-sistemaren kanpo dagoen planeta honek) Neptunoren antzeko tamaina du, eta arras […]
Planeten lerrokatze anitzak
Manu Arregi Misterio handia izan da zerua gizakiarentzat orain dela gutxi arte. Izarrez beteta ikusten genuen zeru sabaia. Euren artean mugitzen ziren “izar mugikorrak”, hau da, planetak. Baina ez genekien zer ziren ez batzuk ez besteak. Beti izan dugu patroiak […]
Quasarren, Unibertsoko astrorik argitsuenen, sorrera argituta
UPV/EHUko Fisika Teoriko Sailean lanean diharduen Tom Broadhurst ikertzaileak, Taiwango Unibertsitate Nazionaleko zientzialariekin batera, besteak beste, galaxien eta Unibertsoaren egituraren formazioari buruzko erantzun berriak proposatzen dituen ikerketa batean parte hartu du. Horren baitan, quasarren izaera berrinterpretatzea xede duen ikerketa bat […]
Rosetta eta matematika
Javier Duoandikoetxea Urtero legez, 2014ko amaierak zerrendak ekarri zizkigun: pertsonaia aipagarrienak, kirolari onenak, berri deigarrienak… Zientzia eta teknologiaren gertaera garrantzitsuenek ere izan zuten beren lekua eta hainbat aldizkari eta web gunetan aurkitu genituen. Nire lagun zirikatzaile batek ez zuen abagunea […]
Irene Sendra: “Ezagutzari ekarpenak egin ahal izatea zen, eta da, ikertzaile izateko akuilu nagusia”
Ana Galarraga/Elhuyar Zientzia Fisika-ikasketen azken urteetan sortu zitzaion Irene Sendrari ikertzaile izateko gogoa. “Garai hartan egokitu zitzaizkidan irakasleak, irakasle onak ez ezik, ikertzaile ere baziren, eta haien lanak asko erakarri ninduen”, gogoratu du. Hala, Valentziako Unibertsitateko Fisikako bosgarren mailan, Astronomia […]
2015a, argiaren inguruko ezagutza piztu dutenen omenez
Amaia Portugal Abiatzear da Argiaren Nazioarteko Urtea. Besteak beste, Optikaren liburuak mila urte bete dituela ospatzeko balioko du, bai eta Ibn al-Haytham bere egileak zientziari egindako ekarpen handia goraipatzeko ere. “Argiak bizitza ematen digu fotosintesiaren bitartez; denboran atzerantz begiratzeko aukera […]
Izar masiboen heriotzaren sekretuak argitzen
UPV/EHU, Ikerbasque eta CSICen partaidetza duen nazioarteko partzuergo batek hiru supernoba eta horiei dagozkien gamma-izpien leherketen (Gamma-Ray Bursts edo GRB, ingeleseko sigletan) ikerketa gauzatu du. Gamma-izpien leherketak edo GRB gamma erradiazio-distira motz eta bizi batzuk dira, gutxi gorabehera egunean hiru […]
Partikula estralurtarrak, Lurretik irten gabe
Amaia Portugal Kometen hauts arrasto garbiak aurkitu dituzte lehenbizikoz gure planetan bertan, horien bila estratosferara joan beharrik gabe. Hamar mikrometro eskaseko berrogei partikula bildu dituzte guztira, Antartikako izotz eta elur artean. Kometen hautsak informazio mordoa eman dezake kometen beren jatorriaren […]
Suzko bolen mapamundia
Amaia Portugal Bi hamarkadatan Lurraren atmosfera zeharkatu duten 556 asteroide irudikatu dituzte NASAko ikertzaileek atlas moduko batean, tamaina eta kokapenaren arabera. Iaz Errusiako Txeliabinsk hirian eroritako hogei metroko meteoritoa da guztietan handiena. NASAren arabera, ehun tona hauts eta hondar itxurako […]
Mugarik gabeko ingeniaritza
Javier San Martín Duela hainbat urte, marrazki bizidunen telebista-saio ikusgarria emititzen zen. Han, makina harrigarriak, elkarrekin lehian zebiltzan lasterketetan, eta pilotuak, makinak bezain bitxiak ziren. Saioa ikusten genuenok, Penélope Glamour, Macana anaiak, eta Hans Fritz ezagutu genituen. Eta nola ez […]