geodinamika Archives - Zientzia Kaiera

Arroka igneoak magmaren solidotze prozesutik sortutako arrokak dira. Lurrazalean zein Lurraren barnean eman daitezken prozesu hauek arroka mota desberdinak era ditzakete. Esaterako, arroka bolkanikoak, plutonikoak edo azpibolkanikoak sor daitezke . Arroka hauek galdaketatik sortutakoak dira eta testuinguru geodinamiko desberdinetan sortu […]

1912an, Alfred Wegerner fisikari alemaniarrak kontinenteen jitoaren edo masa kontinentalen desplazamenduaren hipotesia formulatu zuen. Proposamen hori luze eztabaidatu zen, besteak beste, Britainia Handiko eta Australiako unibertsitateetan. Hala ere, XX. mendeko berrogeita hamarreko hamarkadan, magnetismo fosilizatua sistematikoki kartografiatzen zuten geologoek ondorioztatu […]

Ur-sistemak ulertzen saiatzen garenean, ura prezipitazioetatik lurrera sartzen denetik lurruntzean irteten denera arte aztertu behar dugu. Gainera, sistema hauek ikertzean ez ditugu iturburu edo ibai konkretuak analizatzen, akuiferoak edo ibai arroak baizik. Ur-sistemak ezagutzea oso baliagarria izan daiteke lurraldearen erabilera […]

Arturo Apraiz Plaka-tektonikaren eredua Meso- eta Neo-Arkearrean zehar (3.2 eta 2.5 Ga) garatu zela baieztatzeko hainbat datu geologiko daude. Plaka-tektonikak, jada, sekretu gutxi ditu geologoentzat (Apraiz, 2004), baina nolakoa zen Lurraren eredu tektonikoa horren aurretik? Hori ez dago hain argi […]

Arturo Apraiz Plaka-tektonika gure planetaren ezaugarri bereizgarrienetarikoa da. Biosfera garatu eta mantendu ahal izateko ingurunea eta baliabideak sortu dituzte plaka litosferikoen sorrerak eta plaka horiek mantuarekin, atmosferarekin eta ozeanoekin dituzten harremanek. Plaka-tektonika eta harekin lotutako elkarrekintzak Lurraren barneko etengabeko hozketaren […]

Ereduak 50 urte bete ditu (1966-1968 bitartean jaio zela onartzen da), eta beraz, gure unibertsitatea baino apur bat zaharragoa da baina epe horretan arlo ugaritan egindako ikerketek teoria sendotu baino ez dute egin. Egun, Lurraren bilakaera azaltzeko eredu estandarra da […]

Juanma Gallego Orain arte biologiaren ikuspuntutik arreta gutxi jaso du plaken tektonikak, baina azken ikerketek iradokitzen dute rol garrantzitsua jokatu duela biziaren garapenean; horregatik, espazioan ere horren bila ari dira. Duela milioika urte, Artizarra planeta zirraragarria izateko abagunean egon zen […]

Arturo Apraiz Geologoak eta batez ere sismologoak luma gorakorrak identifikatzen eta irudikatzen saiatu dira, teoria mailan definitu zirenetik (Morgan, 1971). Luma gorakorren agerpena baieztatzeko eta nukleo eta mantuaren arteko mugan sortzen direla egiaztatzeko frogarik argiena, sismikoki mantuan detektatzea izango litzateke […]

Arturo Apraiz Baieztatu da Lurreko eboluzioaren zati handi batean behintzat, superkontinenteak hainbat aldiz sortu direla. Oso ondo aztertuta daude orain dela 300 ma garatutako Pangea superkontinentearen elkarketa- eta apurketa-prozesuak. 800 ma inguru duen Rodinia superkontinentearen frogak ere aurkitu dira eta […]

Uxue Razkin Astrofisika UPV/EHUko Zientzia Planetarioen taldeko kideek Haumea –Neptunoren orbitatik haragoko gerrikoan dauden lau planeta nanoetatik ezezagunena– aztertzeko parada izan dute. Hori egin ahal izateko izar-estaltze bat aprobetxatu dute. Behatze horrek jakitera eman ditu planeta nanoaren forma, tamaina eta […]

Hurrengo ekitaldiak

Glutenik gabeko elikagaiak: egia besterik ez

Glutenarekiko intolerantzia bizitza osoan irauten du eta, gaur egun, herritarren %1-i eragiten dio. Gainera, detekzio protokoloak hobetu diren heinean, pertsona gehiagok jakin dute glutenarekiko intolerantzia daukatela. Horren ondorioz, glutena daukaten elikagaien inguruko informazio nahia ere handitu da eta horrelako elikagaien ustezko onuren inguruko eztabaida eman da. Glutenik gabeko dietak osasungarriagoak…

2023ko abenduaren 13a

Bidebarrieta Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Giza-eboluzioa ilustratzen

Genero-arrakala zientziaren hainbat arlotan islatzen da. Emakumeen ikerketa-karreran eragina dauka baina, horretaz gain, eduki zientifiko okerrak sortzen ditu. Ondorioz, denboran zehar indartu diren estereotipo eta ideia okerrak baieztapen zientifiko bilakatzeko arriskua dago. Horren adibide dira zientzian erabilitako zenbait irudi, esaterako, ilustrazio zientifikoak. Datu eta zenbakiekin bakarrik emandako informazioa gogoratzea zailagoa…

2023ko abenduaren 15a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8, Durango