fisika
Etiketen artxiboa 542 artikulu
Uxue Razkin Osasuna Koronabirusak eragin duen krisi honen kariaz, immunitate-sistemari buruzko ezagutzak garrantzia hartu du. Berriako artikulu honetan, Biocruces Bizkaiako ikertzaile Francisco Borrego immunopatologoaren azalpenak bildu eta immunitate sistemari buruzko ideia batzuk agertu dituzte. Ez galdu! Miren Basaras mikrobiologoak kontzeptu […]
Ezjakintasunaren kartografia #325
Zenbait nutriente kantitate egokian ez hartzeagatik herri batzuk baxuagoak direla pentsa liteke. Ikerketa batek genetikoa dela dioen arte: A common gene variant associated with short height in Peruvians Rosa García-Verdugoren eskutik. Noiz esan daiteke gure arbasoek erabat gizaki izan zirela? […]
Ezjakintasunaren kartografia #324
Mairon, Sauron zenbait girotan, Erdialdeko Lurraldean, eta Aristocles, Platon kobazuloetan, parekide dira. Eltze askotako burruntzalia da. Ez da arraroa zientziaren filosofiaren aurrehistorian agertzea. Jesús Zamora Bonillaren The ‘prehistory’ of philosophy of science (3): Introducing Plato Material bat zein arin izan […]
Ezjakintasunaren kartografia #323
Deabru baten kontua izango da informazioaren eta atzeraezintasunaren arteko harremana. Daniel Manzano Instituto Carlos Iko Daniel Manzanok ondo daki: Maxwell’s demon and the relationship between information and irreversibility Buru barruan gertatzen da Matrix filma. Erreala balitz sentiarazi dezake Matrixek entzefalora […]
Ezjakintasunaren kartografia #322
Berebiziko garrantzia dute simetriek fisikan, bereziki mundu kuantikoan. Simetriadun sistema kuantiko irekietan eremu magnetikoek duten eraginaren inguruko teoria berri baten garapenean hartu dute parte Instituto Carlos Iko ikertzaileek: Magnetic fields and quantum symmetries, two old (and new) friends Gaixotasun kronikoek […]
Ezjakintasunaren kartografia #321
Bigarren garuna dugu hestea, batzuen arabera. Eta horrela esanda, tontakeria da. Baina zer edo zer badago. Lo ezak eragina du bide horretatik, saguetan, bederen: Lack of sleep kills…from the gut Hipocrates ez da historiaurreko pertsonaia, bai ordea Jesús Zamora Bonillak […]
Ezjakintasunaren kartografia #319
Gaixotasun neurodegeneratiboetan ohikoak diren amiloide plaken irregulartasunak aztertzea ahalbidetzen du mikroskopia metodo berri batek. Ohiko piezekin egina eta kode irekia du gainera. Rosa García- Verdugoren A microscopy method to look at amyloid protein structure Gilaren urpekuntziaren txisteak zioen: “kolorea ondo […]
Ezjakintasunaren kartografia #318
Fisikaren legeak, maila mikroskopikoan, aldi baterako itzulgarriak direnez, denboraren geziaren definizioa erabat probabilistikoa da: probableagoa da noranzko batean (aurrera) bestean (atzera) baino. Zelan definitzen da, baina, denbora gezia neurri kuantikoan?Daniel Manzanoren Quantum measurement and the Arrow of Time Behin minbizia […]
Zerura begira
Euren lana imajinatzen laguntzen didate garaiko irudiek: zer idatzi zuten koaderno horietan? Eta zer ikusten ari ziren une hartan? Dokumentu bikainak dira, jakina, denborazko kapsula modukoak. Bada, argazkien antzera, emakume horiek egindako lanaren erradiografia ederra eskaini digu Dava Sobel idazleak […]
Lurraren magnetismoaz (I)
César Tomé López Nahiz eta Mendebaldean XII. mendetik den ezaguna orratz imanduek iparraldera seinalatzen dutela, Lurraren magnetismoarekiko interesa XV. mendetik aurrera piztu zen, batik bat nabigatzaileen beharrizan praktikoek bultzatuta. Geomagnetismoari buruzko lehen pisuzko lana De magnete liburua izan zen, William […]