fisika
Etiketen artxiboa 546 artikulu
Zeozertan oinarritu behar da zerbait existitzen dela esateko. Hautemangarria den zerbait. Zer gertaera esperimentaletan oinarritu daiteke arima existitzen dela? Frogen errepasoa hasten du Jesús Zamora Bonillak: Why people believe in the soul (1): Out-of-body experiences Aldibereko gertaeren sorta baino ez […]
Musikaren zientzia (I): Soinua
Josu Lopez-Gazpio Musika egiteko soinuak behar dira, baina, zer da soinua? Eguneroko hizkuntzan galdera horren erantzuna nahiko argi dugun arren, agian, besterik gabe, ez gara pentsatzen jarri. Entzun ezin daitezkeen soinuak ba al daude? Nola bihurtzen da soinua musika? Zer […]
Asteon zientzia begi-bistan #246
Uxue Razkin Kimika Haragia kozinatzeko arrazoiak hauek dira: seguruagoa da, errazago mamurtzen eta digeritzen da, eta zapore hobea du. Zaporeari dagokionez, haragi gordinak badu, baina aroma eskasak ditu. Aroma eta zaporea benetan garatzeko aldaketa kimikoak gertatu behar izaten dira eta […]
Ezjakintasunaren kartografia #253
Lan eta lan. Lanean zazpi ahalak egiten. Hitzez hitz. Eta horren ondorioz ez bazara hiltzen, depresioa ate joka izango da. José Ramón Alonsok ematen dizkigu argibideak: Karoshi, depression and work hours. Baso-sute handiak matematika erabiliz molda daitezke. Hala ere, sutea […]
Maria Goeppert Mayer (1906-1972): Atomoen geruzen eredua aurkitu zuen emakumea
Uxue Razkin Wolfgang Paulik Tipularen emakumea deitu zion behin Maria Goeppert Mayerri. Harrezkero, denek hala gogoratzen dute fisikaria. Goitizenek luzaroan iraun ohi dute, batzuetan izenak baino gehiago, askotan nahi baino usuago. Kasu honetan, ezizen horren atzean azalpen zientifiko bat dago […]
Asteon zientzia begi-bistan #245
Uxue Razkin Farmakologia Nahasmendu bipolarra duten pertsonengan depresio-aldiak prebenitzeko litio gatzek duten eraginkortasuna aztertu dute. Tratamenduari atxikidura ona izan duten pazienteek depresio aldi gutxiago izan dituzte eta baita aldi maniako eta hipomaniako gutxiago. Arabako Unibertsitate Ospitalean egin da ikerketa eta […]
Ezjakintasunaren kartografia #252
Ez dago xederik prozesu naturaletan. Hori da Darwinen herentzia. Jesús Zamora Bonillak garatzen du Requiem for final causes artikuluan. Gure hesteetan bakterio jakin batzuen presentzia edo gabezia izateak, gaua eta eguna suposa dezake minbizia tratatzeko orduan. Pasquale Pellegrini ikertzaileak azaltzen […]
Ezjakintasunaren kartografia #251
Antzeman dezakegunarengatik gerta daiteke etorkizunean bateriak izatea hainbat konturen oinarri. Bateria hauek egun diren baino seguruagoak izan beharko dute eta horretarako, erabiltzen diren elektrolito organikoak ezabatu beharko dira toxikoak eta sukoiak baitira. Egokiena elektrolito solidoak erabiltzea litzateke baina horretarako hauen […]
Ezjakintasunaren kartografia #250
Zientzian, bestelako edozein informazio motan bezala, desinformazioa, okerreko informazioa eta fake news sortzeko intentzionalitatea existitzen dira, teoria konspiranoiko eta sare sozialen efektu esponentzialekin. Serio hartzen hasi behar dira kontu hauek. Martha Villabonaren Science communication: disinformation and fake news Kutsadura kudeatzerakoan […]
Ezjakintasunaren kartografia #249
Zonako medikuntza popularra ikertu, ebaluatu eta katalogatzeko proiektua jarri du abian 2015ean sortutako Antilletako Unibertsitateak, Frantziarren Antilletan eta Guyanan dagoena. Proiektuko bi partehartzailek azaltzen dute. TRAMIL: Program of Applied Research to Popular Medicine in the Caribbean Badaude drogak, laket-drogak, erabilera […]