matematika Archives - Page 23 of 26

1965. urteko apirilaren 19an, Gordon E. Moore fisikari eta kimikaria estatubatuarrak “Cramming More Components onto Integrated Circuits” artikulu famatua idatzi zuen, bertan, printzipio famatu hau azaltzen zuen: “Mikrotxip baten sartzen diren transistore kopurua urtero bikoiztuko da”. Aurten 50. urte bete […]

Amaia Portugal MITeko bi ikertzailek ekuazio bat sortu dute, teknologia batek datozen hilabete eta urteetan izango duen garapena neurtzeko. Patenteei eta batez ere haien kalitateari erreparatu diete horretarako, kantitateari baino gehiago. Komunikazio optikoa eta haririk gabekoa, hiru dimentsiodun inprimagailuak eta […]

Uxune Martinez Maria Gaetana Agnesi (1718-1799) matematikaria, hizkuntzalaria, teologoa eta filosofo italiarra Milanen jaio zen 1718ko maiatzaren 16an. Agnesiren izena geometria analitiko eta kalkulu-liburuetan agertzen da sarritan, beti “Agnesiren sorgina” izeneko kurbari esker eta baita ere, 1748an Instituzioni analítiche ad […]

Javier Duoandikoetxea Minbiziaren loteria ankerra artikulua ekarri zigun Amaia Portugalek Zientzia Kaiera honetara urtarrilaren 7an. Bertan esaten zigun minbizien bi herenak zoriari lotuta daudela (“zorte txarra”) eta ez faktore genetikoei edo kanpoko eraginari. Cristian Tomasetti eta Bert Vogelstein ikertzaileek Science […]

Ines Garmendia 1948an, Claude Shannon matematikari eta ingeniariak (1916-2001) hasiera eman zion informazioaren teoria izenaz ezagutzen dugun ezagutza-eremuari, “A Mathematical Theory of Communication” (“Ko munikazioaren teoria matematikoa”) maisulana argitaratu zuenean. Ez dugu hanka sartuko esaten badugu gure mundua, neurri handi […]

Javier Duoandikoetxea Urtero legez, 2014ko amaierak zerrendak ekarri zizkigun: pertsonaia aipagarrienak, kirolari onenak, berri deigarrienak… Zientzia eta teknologiaren gertaera garrantzitsuenek ere izan zuten beren lekua eta hainbat aldizkari eta web gunetan aurkitu genituen. Nire lagun zirikatzaile batek ez zuen abagunea […]

Amaia Portugal Dokumentazioa eta matematika baliatuta, minbiziaren kausak nagusiki ausazkoak direla kalkulatu dute Cristian Tomasetti eta Bert Vogelstein ikertzaileek. Gaitza izateko arriskuaren herena baino ez dago lotuta genetika edo ingurune faktoreei. Minbizi batek askotariko kausak izan ditzake, baina zenbaterainoko pisua […]

Urte berri on guztioi! Gaur, 2015eko egutegia estreinatu dugu. 365 egunez osatuta dagoen urte honen lehen eguna da gaurkoa. Horren jabe gara guztiok. Guztiok? Europan eta munduko hainbat herrialdeetan bai, baina beste batzuetan gaur ez da ezer berezirik gertatzen. Ez […]

Uxune Martinez Haren aitonaren bertso batetik abiatuta, Magdalena Mouján Otaño matematikari argentinarrak “Gu ta gutarrak” zientzia-fikziozko ipuina idatzi zuen. Hau da, egun, etxean “beltxa” ezizena jarri zioten matematikari distiratsuaren lanik ezagunena. Matematikan doktorea zen emakume honek letrak, zenbakiak eta euskal […]

Javier Duoandikoetxea Aritz eta Beñat Donostiako autobus batera sartu dira. Lekua hartzera doazenean konturatu dira bidaiari batek guardasol bat utzi duela ahaztuta. —Itzuli egingo diogu, —esan du Aritzek. —Itzuli? Ez dakizu eta norena den, —erantzun dio Beñatek. —Saiatuko naiz. Etxera […]