Archivo de Etiquetas:: matematikak

Uxue Razkin
Osasuna
SARS-CoV-2 birusaren aurkako sendagaien bila ari dira laborategiak. Denbora aurrezteko, dagoeneko garatuta dauden sendagaiak erabili nahi dituzte; botika hauek beste koronabirus batzuek sortutako gaitzak tratatzeko (MERS eta SARS) sortu ziren. Horietatik guztietatik, OMEk lau aukeratu ditu maila globalean probatzeko, Elhuyar aldizkariak azaltzen digunez. Solidarity du izena proiektu honek. Ezagutu nahi dituzu OMEk aukeratutakoak? Jo ezazu […]

Uxue Razkin
Astrofisika
Marten gauza arraroak gertatzen ari dira. Oraindik azalpenik ez badute ere, Curiosity ibilgailuak oxigenoaren gorabehera neurtu du Gale kraterrean. Oxigeno gutxi egon arren, urtaroen arabera kopurua %30 aldatzen dela kalkulatu dute. Gauzak horrela, metanoaren misterioari gehitu zaio oxigenoarena. Hain zuzen, iaz zientzialariek topatu zuten metano gorakaden eta urtaroen arteko korrelazioa zegoela. Oxigenoari dagokionez, ikertzaileek ondorioztatu dute […]

Zerk du influentzia gehiago, genetikak ala inguruak? Aingeruen sexuaren inguruko eztabaida eskolastikoaren baliokide izan daitekeela dirudi, baina ez. Irakurtzen hasten den entzefalo batean gertatzen dena oso esanguratsua da. Nature versus nurture: how modern science is rewriting it, Kevin Mitchell eta Uta Frith.
Beharrik ez dagoenean, prebentiboki, frutalen gainean fungizida zabaltzeko arrazoirik ez dago. Ez da onuragarri inorentzat eta egiteko […]

María Merino Maestre, Imanol Unanue Gual Landu dugun problemaren motibazioa bizitza errealeko egoera batzuekin erlazionatuta dago. Azal dezagun gaur egungo horietakoren bat. Txartelen erabilera gero eta hedatuago dago, hoteleko logelen ateak irekitzeko, autobideen bidesarietan, garraiobide batzuetan edo parkimetroetan ordaintzeko, besteak beste.
Imajina dezagun autoa aparkaleku batera sartzeko lauki sareko txartela diseinatu nahi dugula. Txartela, parkimetroan sartzea errazteko asmoz, edozein posiziotan […]

Elisabete Alberdi Celaya, Joseba Makazaga Odria, Ander Murua Uria Konposizio metodoak ekuazio diferentzial arrunten (EDAen) sistemen hasierako baliodun problemen zenbakizko ebazpenerako algoritmoak eraikitzeko tresna ahaltsuak dira. Konposizio metodo bat oinarrizko zenbakizko metodo bat edo batzuk zenbaitetan konposatzearen emaitza da. Honela, s konposizio eginez lortzen den metodoari, s ataleko konposizio metodoa esaten zaio.
Oinarrizko integratzaile gisa bigarren ordenako metodo simetrikoa darabilten […]

Uxue Razkin
Osasuna
Eusko Jaurlaritzak ohartarazi duenez, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan %44 areagotu dira sexu transmisiozko infekzio kasuak eta %25 GIBarenak. Iaz, GIBaren 169 infekzio kasu detektatu zituzten; 2017an baino 34 kasu gehiago, eta 2016an baino 11 gehiago. Gorakada hori ikusita, kontzientziazio kanpaina bat abiaraziko du Osasun Sailak. Informazio guztia Berrian.
Txinako bi lekutan tigre eltxoa ia desagerraraztea […]

Kafetera italiarraren eta zientziaren balioen misterioaren erresoluzioa heldu da. Jesús Zamora Bonillaren eskutik: The Italian coffee pot, a dialog on values in science (3): Science doesn’t do it itself, it has to be done
Askatasun 5 gradu dituen robotizatutako mozketa tresna bati jarraibideak ematea edozein modutan objektu tridimentsionalak sor ditzan ez da hutsala. Jarraibide horien garapenak matematika aplikatuak behar dituenez, […]

Uxue Razkin
Matematika
Argazkietako matematika azaldu digute honetan. Lehenik eta behin, badakizue zer den pixela? Bada, irudiak duen initaterik txikiena da, kolore bakarra duen koadrotxo bat. Pixel bakoitzari zer kolore dagokion zehazteko CCD bat erabiltzen da eta CCD horrek pixel bakoitzera heltzen den kolorea definitzeko RGB eredua erabiltzen du. Eta aurrekoarekin lotuta, zein da egunero ikusten dugun JPEG sistemaren […]

Auzokideek benetan nahi duten tokian instalazio publiko baten kokapena erabakitzeko prozesurik existitzen al da? José Luis Ferreiraren Voting sincerely for public facilities location
Arritmia kardiakoen ablazioan zirujauen lana gidatzeko simulazio matematikoa. BCAM-ren Optimizing arrythmia ablation
Konputazio kuantikoa etorkizuna da, baina orainaldia al da? Momentuz DIPCko jendea lanean dabil konputazio kuantiko komertziala erreala izan dadin: A family of degradable fermionic Gaussian […]