2019
Urteko artxiboa 359 artikulu
César Tomé López William Whewell zientzialariak munduratu zuen scientist (zientzialari) hitza Zientziaren Aurrerabiderako Britainiar Elkarteko bilera batean 1833an. Urte horretan bertan, Whewellek eta Michael Faraday fisikariak elkarlanean jardun zuten hiztegi berri bat sortzeko, izendegi bat, Faradayri bere ikerketa elektrokimikoen emaitzak […]
Arreta bideratzeko garunak darabilen mekanismoa argitu dute, neuronak argiztatuz
Juanma Gallego Argiaren bitartez identifikatutako neuronei esker, zientzialariak gai izan dira arreta ahalbidetzen duen garuneko prozesu bat identifikatzeko. Sistema kolinergikoan omen dago gakoa. Gero eta zailagoa da arreta mantentzea. Ez da sekretua. Jende askoren ahoan dabilen arazoa da. Jakinarazpenak gozoki […]
Ardoa eta txokolatea bizitza luzatzeko?
Josu Lopez-Gazpio Azaro hasieran hedabideetan hainbat albiste argitaratu ziren txokolateak, ardoak edota kafeak, zinkarekin batera, hainbat onura ekar ditzaketela esanez. Albiste batzuk ziotenez, txokolatea eta zinka eraginkorrak dira oxidazio-estresaren aurka. Beste batzuen arabera, hain dira onak, ezen bizitza luzatu ere […]
Zer da hobe, seme-alabak izatea ala ez izatea?
Juan Ignacio Pérez Iglesias Zer da hobe, seme-alabak izatea ala ez izatea? Haurrek onurak ekartzen dizkigute ala buruhausteak? Hobeto bizi dira seme-alabak dituztenak, ala seme-alabarik ez dutenak? Hau guztia eztabaidagai izan da, kalean, familian zein kuadrillan, baina era berean mundu […]
Asteon zientzia begi-bistan #237
Uxue Razkin Klima-aldaketa Berotze globala bizkortzen ari da. Hala berretsi dute Europako Copernicus programaren datuek: azken lau urteak beroenak izan dira neurketak egiten direnetik. Tenperatura beroenetan laugarrena izan da 2018ko batez bestekoa. Copernicusen mapak erakusten du tenperaturaren igoera orokorra. Halere […]
Ezjakintasunaren kartografia #244
DNA mitokondrialaren eta autismoaren arteko harremanaren gure ezagutza hutsa izateari utzi dio. Eta ezagutza berri honek gizateriaren historia genetikoa kokatzen du. José Ramón Alonso-ren Haplotypes, mitochondria and autism Esperimentuak egiteko gaitasuna al da benetan zientzia eta zientzia ez dena ezberdintzen […]
Naima El Bani: “Zientzia gizarteratzeko, garrantzitsua da norbere hizkuntzan aritzea”
Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Askok Twitterren bidez ezagutu dute Naima El Bani Altuna paleozeanografoa. Hain zuzen, Artikoan izan dituen bizipenen berri emateko, sare sozial hori erabili du, @artikoan izenarekin, hain zuzen. Horrenbestez, ez da harritzekoa El Bani eta Artikoaren […]
Analisi farmakozinetiko/ farmakodinamikoa, antimikrobianoen erabilera hobetzeko gaixo larrietan
Amaia Soraluce Olañeta, Alicia Rodriguez Gascón, Arantxazu Isla Ruiz Infekzioak mundu mailako osasun publikoko arazo bilakatu dira. Alde batetik, erresistentzien garapenaren ondorioz, bakterio multirresistenteen agerpena izugarri igo delako eta honek tratamendu eraginkorrak ezartzea zaildu duelako. Bestetik, infekzio bat pairatzeko arriskuan […]
Plaken tektonikaz
César Tomé López Plaken tektonikaren teoria XX. mendeko 60ko hamarkadan proposatu zen. Teoriak baieztatzen du plaka zurrun batzuen ―oso meheak Lurraren diametroarekin alderatuta― sorrera, mugimendua eta suntsipena direla planetaren kanpo-azalaren itxuraren eragileak. Argitaratu eta gutxira iraultzatzat jota, XX. mendeko aurkikuntza […]
Ez da arrain soila, doitasun handiko detektagailua baizik
Juanma Gallego Arrain espezie batek elektrizitatea baliatzen du jasotzen duen informazio sentsoriala hobetzeko, eta portaera hori detektatze aktibo izeneko prozesuaren adierazpen bat dela uste dute zientzialariek. Eskuratutako ezagutzak robotikaren alorrera bideratu nahi dituzte. Filosofiako eskoletan irakatsi ohi den pasartea da […]