Lurra esfera ia perfektu gisa irudikatu ohi dugun arren, berez, egiten duen errotazioaren ondorioz, poloetan partzialki zapalduta dagoen biraketa elipsoide baten antz handiagoa du; beraz, 12.756 km-ko diametroa du gehienez, eta 12.714 km-koa gutxienez, eta 6.370 km-ko batez besteko erradioa […]
Asteon zientzia begi-bistan #372
Genetika Manu Araolaza (Donostia, 1990) Biologian lizentziatu zen UPV/EHUn eta ondoren Biología celular y genética masterra egin zuen Madrilgo Unibertsitate Autonomoan. Gaur egun, doktoretza egiten ari da UPV/EHUko Medikuntza eta Erizaintza Fakultatean. Epigenetikaren inguruan dabil ikertzen, genetikaren alor hau hobeto […]
Ezjakintasunaren kartografia #377
Osasuntsu jateak eta, bereziki, barazkijalea izateak, abantailak baino ez ditu. Coviden inpaktua minimizatzeko ere baliagarria izan liteke. Greens could potentially decrease COVID-19 risk, Rosa García-Verdugorena. Imajinatzen ehun mila milioi piezadun 3D puzzlea? Ia ezinezkoa, ezta? Bada jendea horretan dabilena: Mapping […]
Jon Zarate: “Terapia aurreratuko medikamentuek gaixotasun konplexuak tratatzeko balio dute” #Zientzialari (165)
Teknologia biofarmazeutikoak tratamendu pertsonalizaturako terapia aurreratuko medikamentuak sortzea du helburu. Medikamentu hauek sortzeko teknologia berritzaileak erabiltzen dira, hala nola, mikrofluidika, nanoteknologia eta mikropartikulen teknologia, 3D bioinprimaketa edo edizio genetikoa dira esanguratsuenak. Terapia aurreratuko medikamentuek farmako konbentzionalen printzipio aktiboak izan ordez […]
Hiriko gune berdeak eta osasuna
Hiriko berdeguneek eragin positiboa dute osasunean. Bai, geroz eta ugariagoak dira baieztapen hau babesten dituzten ikerketak. Nahiz eta hainbat teoria duela urte askokoak izan, ingurumen epidemiologiako arloan duela 5-10 urte hasi ziren gune berde eta osasunaren arteko erlazioa aztertzen. Honen […]
Kolore argitsuagoak dituzte hegazti migratzaileek
Esperientzia hutsagatik txikitatik ikasten den kontzeptu horietako bat da albedoarena. Lagun askok hitz horren berririk ez duen arren, horren adierazpena nahiko agerikoa da jende gehienarentzat. Udako egun eguzkitsu batean hondartzatik autora itzultzean beltz koloreko autoa ukitzea besterik ez dago. Azal […]
Hesteetako gaixotasun inflamatorioa tratatzeko zelula amak
Crohn eta Kolitis Ultzeradunaren Konfederazioak (ACCU) ematen duen deskribapenaren arabera, bi nahasmendu horiek aldatu egiten dute organismoak elikagaiak digeritzeko eta mantenugaiak xurgatzeko duen gaitasuna. Gaixotasun hori duten pertsonek beherakoa, gorozkietan odola, nekea, sabeleko mina, jateko gogoa eta pisua galtzea edo […]
Geologoak Ilargian
Bidaia dezagun historia honen hasierara. 1915ean, Oklahoman (Estatu Batuak), Mareta Nelle West izeneko neskato bat jaio zen. Maretak Oklahomako Unibertsitatean ikasi zuen. Geologian graduatu zen 22 urte zituela. Hainbat hamarkadatan petrolioaren industrian lan egin ondoren, 1964an, Estatu Batuetako Geologia Zerbitzuak […]
Asteon zientzia begi-bistan #371
Biologia Berrian irakur daitekeenez, iaz baino antxoa gutxiago aurkitu du Aztik Bizkaiko Golkoan. 2020ko uda amaieran Aztik 230.000 tona antxoa gazte zeudela ondorioztatu zuen; aurten ordea, 208.000 tona zenbatu dituzte. Hala ere, Eusko Jaurlaritzako Nekazaritzako arduradunek adierazi dute antxoaren populazioan […]
Ezjakintasunaren kartografia #376
Isolatuta, denetarik urrun deneko inpresioa eman dezake Antartikak. Baseek (zientifikoak eta bestelakoak) eta turismoak, baina, orotariko espezieen inbasioa sortzen ari dira. Invasive species are threatening Antarctica’s fragile ecosystems, Dana M Bergstromy Shavawn Donoghue. Espektro autistaren ulermenaren bila, hurbilketa anatomiko soila […]