Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Zientziaren historia txikira igaroko den egun horietako bat izan zen joan den maiatzaren 12koa. Egun horretan, munduko zenbait tokitatik egindako prentsa agerraldietan aldi berean aurkeztu zen aspalditik esperotako irudi bat: gure galaxiaren erdian dagoen zulo beltzarena. 2019ko apirilean gertatu zen […]

Gizakien esku hartzeak, ugaztun handien populazioak ehizaren ondorioz zuzenean murrizteaz gain, zeharka ere txikiagotu zituen, tundrako emankortasunean zuten eragin mesedegarria gutxitu zutelako eta, hala, elikatzeko behar zituzten landareak murriztu zirelako. Ideia hori apur bat paradoxikoa da. Izan ere, animalia gutxiago […]

Osasuna Itziar Gonzalez Moro 1 motako diabetesaren garapenean lncRNA geneek duten funtzioa aztertzen ari da bere doktoretza-tesian. lncRNA molekulak RNA luze ez-kodetzaileari egiten dio erreferentzia, ingeleseko sigletatik. Itziarrek azaldu duenez, berriki aurkitu dira molekula hauek, eta oraindik ez dira oso […]

Eboluzio-mekanismoak oso motelak direla uste dugu. Eta ez du zertan. Evolution, faster than anybody thought Timothée Bonnetena. Ironiaren erabilera inteligentziaren seinale dela dioenik bada. Baina guztiek ez dute ondo erabiltzen eta denek ez dira gai ulertzeko. Four psycholinguistics tips for […]

Gaztetatik irakatsi digute natura zaindu behar dela eta, esaterako, zuhaitzik gabe ezingo ginatekeela bizi. Beti esan ohi da berdeguneek gizakien bizitza hobetzen dutela. Beraz, eragina izango luke gure etxebizitzen alboan berdeguneak izatea? Nolakoa litzateke eragin hori? Berdeguneen eta osasunaren arteko […]

Parkinson gaixotasuna nahasmendu neurodegeneratibo motore ohikoena da. Mundu mailan, 60 urtetik gorako biztanleriaren %1-2ri eragiten dio, eta 80 urtetik gorako biztanleen %4ri. Prebalentziak gora egiten du adinarekin, eta biztanleriaren zahartzearen ondorioz, datozen hamarkadetan nabarmen gorago egingo duela aurreikusten da. Parkinson […]

Surfa egiteak eragina du ezaugarri antropometrikoetan, gaitasun fisikoan eta tekniko-taktikoan. Halaxe egiaztatu du Aitor Santisteban Jarduera fisiko eta kiroletan doktoreak bere ikerketan. Azterlan horren prozesu osoa eta emaitzak ezagutarazten ditu “Surf praktikatzen duten kirolari ez profesionalen ezaugarri morfologiko, fisiologiko eta […]

Ziur filmen batean eta geologiari eta klimari buruzko albisteetan noizbait entzun duzuela zientzialariak izotzaren, sedimentuen edo arroken nukleoak aztertzen ari direla, eta gauza horiei buruzko jakin-mina piztu zaizuela. Hasteko, hemen ez diegu “nukleo” deitzen. Termino hori ingelesezko “core” hitzaren itzulpen […]

Seinale geomagnetikoak ehunka miliatan zehar orientatzen ditu izokinak. Ez dira lurreko eremu magnetikoa erabiliz orientatzeko eta nabigatzeko gai diren animalia bakarrak. Erleak, beste arrain batzuk, zenbait hegazti eta saguak, behintzat, gai dira, baina oraindik ez dakigu ziur zer mekanismok ahalbidetzen […]

Emakumeak zientzian Ane Portillo Blancok irabazi du dibulgazio-artikulu orokorraren saria aurtengo CAF-Elhuyar sariketan, “Emakumeen libidoaren heriotza: epaiketa garaia” lanarekin. Biokimika ikasi zuen Portillok, eta gradua amaituta bigarren hezkuntzako masterra egin zuen. Orain, tesia egiten ari da hezkuntza-ikerketan. Dibulgazioa ere asko […]