Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Alaitz Etxabide Etxeberriak betitik izan du gogoko laborategi-mundua, “baina baita industria ere”, gehitu du. Horregatik aukeratu omen zuen Industria Kimikaren Ingeniaritza ikastea. Hala ere, ikasketen azken urtera arte ez zuen ikerketa-mundua ezagutu. Hain zuzen, Biomat […]
Erraldoi abisalak
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Janaria Der Rote «Gorria» zientzia-fikziozko eleberri bat da. Bernhard Kegel biologo alemaniarra da idazlea. Eleberriaren literatura-kalitatea, apalegia izan gabe ere, ez da beste munduko gauza. Ondo idatzita dago, hori bai, eta, gainera, bistakoa […]
Oskolez osatutako termometroa, ezbaian
Juanma Gallego Zientzialari talde batek zalantzan jarri du antzinako ozeanoek izan zuten tenperatura zehazteko urtetan zehar erabili den irizpidea. Foraminiferoen bitartez egindako datazioak, beraz, okerrak izan litezke. Ozeanoek garrantzi handia dute kliman. Lurraren bi herenak hartzen dituzte ur masa zabalek […]
Elikaduraz jabetzeko aplikazioa
Ziortza Guezuraga Elikaduraren kontrola eta ebaluazioa egiteko lehen aplikazio elebiduna garatu dute: Elika. Norberaren elikaduraren kontrola egitea, elikadura osasungarria den konprobatzea eta jaten denaz jabetzea dira aplikazioaren helburuak. Norberaren elikadura osasuntsua den edo ez ezagutzeko aplikazioa da Elika. Elikaduraren kontrola […]
Haumea planeta ñimiñoak eraztuna du
Eraztun bat dago Haumea planeta ñimiñoaren inguruan, ikerketa batek erakusten duenez. Neptunoren orbitatik haratago izotzez eta arrokaz osaturiko objektu gerriko bat dago, Kuiper. Besteren artean, lau planeta ñimiño daude han: Pluton, Eris, Makemake eta Haumea. Azken hau da guztien artean […]
Asteon zientzia begi-bistan #174
Uxue Razkin Klimatologia Pirinioetako glaziarrek 243 ha-ko azalera hartzen dute gaur egun, 1850ean baino % 88 gutxiago. Ikerketa lan honetan parte hartu dute Euskal Herriko Unibertsitateko Ibai Rico eta Magallanes Unibertsitateko Eñaut Izagirre glaziologoek. Glaziarren egungo azalera kalkulatzeko 2016ko satelite-irudiak […]
Ezjakintasunaren kartografia #188
Portaeran oinarritutako teoria ekonomiko guztien oinarrian erantzun kontzeptua dago. Erantzun hau zelakoa den araberako errepasoa egin du José Luis Ferreirak Towards a theory of behavioral economics artikuluan. Albo-ondorio ezesgarri asko dituzte anestesikoek. Justu behar den tokian eragina duen minaren kontrako […]
Amaia Munarriz: “Hizkuntzaren erabilera bera da afasiaren tratamenduan aldagairik garrantzitsuenetako bat” #Zientzialari (81)
Burmuinean gertatutako lesio baten ondorioz mintzaira gabeziak agertzeari afasia deritzogu. Buruan jasotako kolpeak eta iktusak izaten dira gaitz honen kausa nagusiak eta hizkuntzaren ahozko zein idatzizko ekoizpen eta ulermenari eragin diezaieke. Afasia ez da modu berean agertzen heri guztietan, izan […]
Ur sakonetako gepardoa
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Janaria Behin baino gehiagotan aritu izan gara hemen ugaztun urpekariez. Ugaztunak izanik, egurats-oxigenoa arnastu behar dute eta, beraz, itsas azalera igo behar dute arnasa hartzeko. Baina horietako zenbait ur sakonetan elikatzen dira: zeroiek […]
Geneen sekretua argitzeko, 42 geruzatako mapa
Juanma Gallego Giza geneak gorputzeko ehun desberdinetan nola espresatzen diren marrazten duen atlasa argitaratu dute zientzialariek. Tresna berriak hainbat gaixotasunen jatorri genetikoa hobeto ulertzeko bidea emango duela espero dute adituek. Ezagutzaren zuhaitzera hurbiltzeagatik Jainkoak gizateria paradisutik bota zuenetik, gizakiak ikasi […]