Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Birusek fama txarra dute: ezagunenak gaixotasunak eragiten dizkigutenak dira, hala nola gripea, beherakoa edo covid-19a. Alabaina, birus gehienak ez dira kaltegarriak, eta horietako asko onuragarriak ere izan daitezke. Birus, hitz madarikatu hori Birus terminoa latinetik dator eta substantzia kaltegarri edo […]

Gehienetan hegazti edota itsas ugaztun handien migrazioei erreparatu ohi zaie hedabideetan eta dokumentaletan, distantzia itzelak egiteko gai direlako, baina horiek ez dira migrazio handiak egiten dituzten animalia bakarrak. Kasurako, hementxe bertan, tximeletetan arreta jarri izan dugu, demostratu baita batzuetan Ozeano […]

Toxikologia substantzia toxikoak aztertzen dituen zientzia da, baina, horrez gain, substantzia toxiko horien eraginak ere aztertzen ditu. Auzitegi-toxikologia, aldiz, auzitegi-zientziekin lotura duen toxikologiaren atala da; alegia, pozoiak eta pozoiketak aztertzen dituen auzitegi-zientzia.Ez da erraza pozoia zer den esatea. Jatorrian venenum […]

Irudika ezazu zeure burua nasa batean zutik tranbia bat pasatzen ikusten. Tranbian doan neska bati pilota gorri distiratsu bat erortzen zaio. Neskaren ustez, pilota beherantz erori da zuzen-zuzenean. Baina, nasatik, ikusten duzu pilotak arku bat egiten duela tranbiaren lurra ukitu […]

Ingurumena UPV/EHUko Life Cycle Thinking taldeak Ekuadorreko Yasuni Parke Nazionaleko 16. eta 67. blokeetako petrolioaren eragina aztertu du. Diru-sarreren % 79 herrialde aberatsetara doa, eta ingurumen-inpaktuen % 19,6 Amazoniak pairatzen ditu. Gainera, erauzketak indigena-komunitateetan kultura-eraldaketak eragin ditu, hala nola menpekotasun […]

Zientzian egiantzekotasunaren kontzeptua azaleratu ondoren, metodo zientifikotzat hartzen duguna berreraikitzeko ordua iritsi da. Closer to the truth (5): Reconstructing ‘the scientific method’, Jesús Zamorarena. Bateriak berotu egiten direla eta horrek eragina duela errendimenduan, jakin badakigu. Teknika berri bat, hozte likido […]

Elikagai bat dastatzen dugunean, haren zaporeak gure zentzumenak piztu eta esperientzia atsegina edo, batzuetan, desatsegina sor dezake. Baina, zaporeak gozatzeaz gain, gure garunak elikagaien kalitateari eta osasungarritasunari buruzko mezu garrantzitsuak jasotzen ditu. Gaurkoan, Kiñuk zaporeei erreparatu die eta hauek nola […]

Imajinatzen duzu zure garuna etengabe lanean ari den superordenagailu bat dela? Ba, horrela da, bai. Gure burmuina izugarri konplexua eta harrigarria da, eta hori hobeto ulertzeko, azalpen eta marrazkiak eskaintzen ditu Nolakoa da gure garuna? Eta nola funtzionatzen du? (2021) […]

Zientzialariok fenomeno naturalak neurtzea maite dugu. Momentuz, ez dirudi giza izaera neurtu ahal denik, baina esparru horretarako ideiaren bat ekar dezakegu. Uhin ekuazioa Matematikariek, fisikariek eta bestelako zientzialariek uhinen fenomenoa matematikoki modelatu ahal izan zuten zientziaren historian zehar. Urmael batera […]

Zer egin dute ba erromatarrek gure alde? Life of Brian film ospetsuko pasarte ezagunetako bat da, seguruenera errealitate zurrun bat agerian uzten duelako: hein handi batean gure zibilizazioaren hainbat oinarri Erromak jarri zituen. Bada, zerrenda horri beste ekarpen bat gehitu […]

Hurrengo ekitaldiak

Eboluzioa eta neurozientziari buruzko jardunaldiak 2025

Zerk egiten gaitu gizaki? Nola sortzen dira sinesmen irrazionalak? Edo nola eragiten du gure jatorriak gaur egun garen horretan? Galdera horiek eta giza portaeraren bilakaerari buruzko beste galdera batzuk izango dira Eboluzioa eta neurozientziari buruzko jardunaldien edizio berriaren ardatz. Maiatzaren 22an eta 23an izango da, Bizkaia Aretoan (UPV/EHU), Bilbon. Eva…

2025ko maiatzaren 22a

Bizkaia Aretoa - UPV/EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo

“Naturaren sekretua” dokumentalaren emanaldia eta ondorengo solasaldia Ondarroan

Euskal Herriko Unibertsitateko Kultura Zientifikoko Katedrak ekoitzitako eta José Antonio Pérez Ledok zuzendutako Naturaren sekretua dokumentala datorren maiatzaren 26an, astelehena, 18:30ean ikusi ahal izango da Ondarroako Kofradia Zaharrean. Sarrera librea lekuak bete arte. Ikus-entzunezko lan hau Pedro Miguel Etxenike, Euskal Herriko Unibertsitateko Materia Kondentsatuaren Fisikako katedradunaren eta Donostia International Physics…

2025ko maiatzaren 26a

Kofradia Zaharra

Azoka plaza, 35, Ondarroa

Ondarroan “Jakinduriek” bat egingo du bertsoen errimekin

Atsotitzak esaera labur eta zorrotzak dira. Ateraldi edo sententzia gisa har daitezke eta badira pentsaera jakin baten isla ere. Horietako bat da “Jakinduriek mundue erreko dau” atsotitza, ezagutzarekiko mesfidantza agertzen duenak. Baina ekainaren 2an Ondarroko Kofrafia Zaharrean erremedioa jarriko diogu esaera zaharrari, ezagutza errimekin jantziz. Hamar urtez Ondarroan ezagutza zientifikoa…

2025ko ekainaren 2a

Kofradia Zaharra

Azoka plaza, 35, Ondarroa

Osasuna, hiria eta hirigintza

Osasuna beti egon da lotuta hirien garapenarekin. Izan ere, jada hiri zaharrenak diseinatu eta eraiki zirenean higieneari buruzko ezagutzak aplikatzen ziren. Kezka horren isla dira, adibidez, erromatar hirietan dauden akueduktu eta bainu publikoak. Hala ere, industria-iraultzaren ondorioz —eta jende pilaketa desordenatuak eragindako osasun-krisi larrien ondorioz— nabarmenagoa egin zen harreman hori…

2025ko ekainaren 11a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo