Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Orain dela 40.000 urte, gure Europako arbasoak txirulak egiten, gizakien forma zuten estatuak sortzen eta kobazuloetako paretak margotzen hasi ziren. Anatomikoki modernoak ziren, gure antza zuten, baina portaeran jauzi handia egin zuten eta portaera guztiz modernoa garatu zuten. Cro-Magnon izenarekin […]

Ur-hartzak edo goroldiozko txerriak izen bitxien atzean, izaki harrigarri bat ezkutatzen da: tardigradoa. 0,5 milimetro inguru besterik ez dute neurtzen eta mikroskopioz soilik ikus daitezke, baina bizirauteko gaitasun ikaragarriak dituzte. Izan ere, muturreko baldintzetan ere moldatzen dira. Gaur, Kiñuk animalia […]

Giza gorputzak badu mekanismo bat odolustuta hiltzeko arriskuari aurre egiteko, eta zauria benetan larria ez bada, funtzionatu egiten du: odoleko plaketak zaurian jarri eta solidotzen dira; hau da, koagulatzen dira, odola irteten jarrai dadin saihesteko. Aldeak gorabehera, igeltsero trebe batek […]

Aurtengo udan iberiar penintsulan gertatutako baso-suteek ireki dituzte munduko albistegi guztiak. Izan ere, Espainian azken hamarkadan piztu diren 50 sute handienetatik 19 izan dira abuztuko bi aste eskasetan, Europako baso-sute informazio-sistemaren arabera. Hain zuzen ere, abuztuaren 8tik 23ra suteek 358 […]

Gizakiak aspalditik margotzen ditu azazkalak, hain zuzen ere K.a. 6000 urteko esmalte arrastoak aurkitu dira. Txinan eta Egipton henna, hostoak eta buztina erabiltzen ziren azazkalei kolore gorri-marroixka emateko. Nefertiti-k eta Cleopatrak azazkalak margotuta eramaten zituztela ere ezaguna da. Gaur egun […]

Gure eguneroko bizitzan, gero eta maizago topo egiten dugu adimen artifiziala erabiltzen duten teknologia eta sistemekin, eta askotan hauek modu erabat integratuan erabiltzen ditugu konturatu gabe. Esate baterako, etxeko laguntzaile birtualak erabiltzen ditugunean, hala nola Amazon Alexa edo Google Assistant […]

Alicia Dickenstein Buenos Airesko Unibertsitateko irakasle emeritua eta Argentinako Ikerketa Zientifiko eta Teknikoen Batzordeko goi mailako ikertzailea da (J). 2024ko maiatzetik, Argentinako Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Akademia Nazionaleko lehenengo emakumezko presidentea izan da, akademiaren 150 urteko historian. Horretaz gain […]

Arbasoak kontatzerakoan, lehen belaunaldietan kopurua ulergarria egiten zaigu: bi guraso, lau aiton-amona, zortzi birraitona-amona… Baina kopurua azkar hazten da, eta iritsiko da momentu bat non arbaso gehiago izango ditugun garai hartan munduan bizi ziren pertsonak baino. Horregatik, denok gara pixka […]

Hobe da txori bat eskuan ehun hegan baino, dio esaerak, baina informatikarientzat onena hauxe da: bi txori zulo batean. Izan ere, lekua partekatzen duten hegazti horiek usategiaren printzipioa izeneko teorema matematiko baten protagonistak dira. Teorema erraza dirudi, baina engainagarria da […]

Hiri berean, baina gutxi gorabehera mende bat lehenago, Papok beste matematikari bat aipatu zuen: Pandrosion. Papo oso kritikoa zen berarekin, baina baita Apoloniorekin ere; eta horrelakoa zen matematikari guztiekin, Euklides eta Arkimedesekin izan ezik, hein handi batean. – Gráinne McLaughlin […]

Hurrengo ekitaldiak

Zientzia Kalean erakusketa Azkoitian

Nola harrotzen da ogia? Zer dago barra kodeen atzean? Nola funtzionatzen du sukaldeko plaka batek? Gure egunerokotasunaren parte diren kontu hauei eta beste batzuei erantzuteko iritsiko da Zientzia Kalean erakusketa Azkoitira, zientziaren ezagutza jendartean zabalduz. Formatu handiko 11 infografia dira erakutsiko direnak, euskaraz eginak, eta azaroaren 18tik 28ra ikusi ahal…

2025ko azaroaren 18a — 2025ko azaroaren 28a

Jesusen Bihotz Agurgarri plaza

Kale nagusia, 86., Azkoitia

Nerabeen eta mugikorraren arteko harremana

Azken urteotan, nerabezaroaren hasiera lehen telefono mugikor adimenduna izatearekin lotu da. Une horrek errealitatearen mundu paralelo baten antzera funtzionatzen duen ingurune digitalari atea irekitzen dio. Euskadin, 11 eta 12 urte bitarteko hiru nerabetik bik dute horrelako gailu bat, Euskal Herriko Unibertsitateko Weblearner ikerketa taldeak egindako lan baten arabera. Mugikorrekin, tabletekin…

2025ko abenduaren 12a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango