Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Kultura Zientifikoko Katedra

Kolaborazioak

Kategorien artxiboa 1277 artikulu

Galaxiaren bihotza azaleratzeko erronka

Dibulgazioa

astrofisika

Zientziaren historia txikira igaroko den egun horietako bat izan zen joan den maiatzaren 12koa. Egun horretan, munduko zenbait tokitatik egindako prentsa agerraldietan aldi berean aurkeztu zen aspalditik esperotako irudi bat: gure galaxiaren erdian dagoen zulo beltzarena. 2019ko apirilean gertatu zen […]
3. irudia:

Gehiago, gutxiagorekin

Dibulgazioa

biologia

Gizakien esku hartzeak, ugaztun handien populazioak ehizaren ondorioz zuzenean murrizteaz gain, zeharka ere txikiagotu zituen, tundrako emankortasunean zuten eragin mesedegarria gutxitu zutelako eta, hala, elikatzeko behar zituzten landareak murriztu zirelako. Ideia hori apur bat paradoxikoa da. Izan ere, animalia gutxiago […]

Iraganaren lekukoak

Dibulgazioa

geologia

Ziur filmen batean eta geologiari eta klimari buruzko albisteetan noizbait entzun duzuela zientzialariak izotzaren, sedimentuen edo arroken nukleoak aztertzen ari direla, eta gauza horiei buruzko jakin-mina piztu zaizuela. Hasteko, hemen ez diegu “nukleo” deitzen. Termino hori ingelesezko “core” hitzaren itzulpen […]

Izokinen iparrorratza

Dibulgazioa

biologia

Seinale geomagnetikoak ehunka miliatan zehar orientatzen ditu izokinak. Ez dira lurreko eremu magnetikoa erabiliz orientatzeko eta nabigatzeko gai diren animalia bakarrak. Erleak, beste arrain batzuk, zenbait hegazti eta saguak, behintzat, gai dira, baina oraindik ez dakigu ziur zer mekanismok ahalbidetzen […]

Ane Portillo, hezkuntza-ikertzailea: “Ikerketatik gehien gustatzen zaidana sorkuntzaren alderdia da”

Emakumeak zientzian

emakumeak hezkuntza zientzia

Ane Portillo Blancok irabazi du dibulgazio-artikulu orokorraren saria aurtengo CAF-Elhuyar sariketan, lan honekin: “Emakumeen libidoaren heriotza: epaiketa garaia”. Pozik hartu ditu epaimahaiaren erabakia, eta horren harira komunikabideek eman dioten arreta. Gustura kontatu du, beraz, nola iritsi den horraino. Haren arabera […]

Izarren hautsa egun batean…

Dibulgazioa

astrofisika kimika

Alemaniako ikertzaile talde batek espazioan aminoazidoak elkartuz peptidoak sortzeko mekanismoa zein izan daitekeen azaldu du. Nature Astronomy aldizkarian argitaratu berri duten ikerketa baten emaitzen arabera, peptidoen sorkuntza ohikoa ez den erreakzio kimiko bati esker izan daiteke. Mekanismo hori bizitzaren jatorria […]

Beleen inperioaren arrakastaren gakoak

Dibulgazioa

biologia zoologia

Jennifer Ackermannen The Genius of Birds liburuaren azalean, nazioarteko edizio gehienetan, Kaliforniako eskinoso ( Aphelocoma californica ) eder bat azaltzen da. Espezieak ez du azalean ateratzeko eskubidea irabazi edertasun soilean oinarrituta. Liburuan azaltzen denez, hegazti oso trebeak dira, bereziki janaria […]

Zenbat mutatu, hainbeste bizi

Dibulgazioa

genetika

Ezaguna da mutazioak metatzen direla bizidun konplexuen zelula osasuntsuetan, mutazio somatiko deitu ohi zaienak. Mutazio horiek eragin dezakete minbizien garapena, eta iradoki da zahartzean eragin dezaketela. Zelula osasuntsuetan gertatzen diren mutazio somatikoak ikertzea zaila izan bada ere, hainbat teknika garatu […]

Zarata, adimenerako pozoia

Dibulgazioa

ingurumena osasuna

Zaratari aurre egiteko diseinatutako proiektu honetan, abiadurari ematen zaion tratamenduaren parekoa emango zaio hotsari; beraz, ezarritako mugak gainditzen dituztenei 135 euroko isuna jarriko zaie. Neurri horren bidez, gauez motorren zaratak herritarrengan eragiten duen gero eta ezinegon handiagoari erantzun nahi zaio […]

Ikusten ez dugun ura

Dibulgazioa

geologia

Martxoaren 22an Uraren Nazioarteko Eguna ospatu zen. Efemeride honen bidez, elementu likido honen zentzuzko erabileraren garrantziaz eta beharraz kontzientziatu nahi da. Erabilera iraunkorra, Lurrean bizitzak aurrera jarraitzea nahi badugu. Lurra “planeta urdina” bezala ezagutzen bada ere, bertan ur asko dagoelako […]