astrofisika Archives - Zientzia Kaiera

Fisika 1931n, Hans Bethek sistema kuantiko konplexuen portaera zehaztasunez aurreikusteko metodo bat garatu zuen: ansatz-a (“abiapuntu”, alemanez). Spin kateetan oinarrituta, partikulen arteko elkarreragin kolektiboak deskribatzen ditu. Hasieran erabilera mugatua izan arren, geroago izotzaren egitura, partikula azpiatomikoen talkak eta grabitate kuantikoa […]

Ondoren hezur-muina osatuko duten zelulen alterazio epigenetikoak mieloma anizkoitzaren atzean daude, odoleko minbizi mota bat. Terapia berri batek errotik erasotzen dio arazoari. Targeting aberrant DNA methylation in mesenchymal stromal cells as a treatment for myeloma bone disease, Marta Irigoyen. Adimen […]

NASAren James Webb Teleskopio Espaziala (JWST) erabiliz, Lurretik ia 6.500 milioi argi-urtera kokatutako galaxia bat ikusi zuten, unibertsoak egungo adinaren erdia zuen unekoa. Urruneko galaxia honetan, taldeak grabitazio-lenteen erabilera eta JWSTaren sentsibilitate handiari esker ikus daitezkeen banakako 44 izar identifikatu […]

Kimika Euskal Herriko Unibertsitateko FARMARTEM ikerketa-taldeak aurkitu du nola hobetu daitekeen Vespa velutina liztor asiarraren aurkako jaki proteikoen iraupena eta eraginkortasuna. Jaki hauek, biozida dutenak, ez dira narriatzen hotzean eta CO₂-arekin gordetzen badira. Horrela, liztorrek jakiak onartzen jarraitzen dute, eta […]

Osasuna UPV/EHUko ikerketa batek frogatu du planifikatu gabeko haurdunaldiek ama baten osasun orokorrean eragin negatibo handiagoa dutela, batez ere 30 urtetik beherakoetan. Depresio-arriskua erditu aurretik handiagoa dela planifikatu gabeko haurdunaldiak izan dituzten emakumeen artean ere ikusi da emaitzetan, baina ez […]

Zientziaren dibulgazioan klasiko bat da azaltzea zer gertatuko litzatekeen zulo beltz batera hurbilduz gero. Baina, egia esanda, kuriositateaz gain, inplikazio erreal gutxi izan ditzake horrek. Alabaina, zulo beltz batek inguruko planetetan izan dezakeen eragina argitzeak ondorio oso garrantzitsuak izan ditzake […]

Mikrouhinak sortzen dituen huts-hodi bat besterik ez da magnetroia. Duela mende bat baino gehiago asmatu zen. Orain, partikula-azeleragailuak eraikitzeko alternatibatzat har daiteke, eta UPV/EHUko jendea abangoardian dago. Magnetrons: high-efficiency power microwave sources for a new generation of particle accelerators, Victor […]

Zuk eta biok hitz egiten badugu, oso litekeena da handik pixka batera lexiko komun bat sortu izana. Zer egin du garunak hori lortzeko? Lexical alignment: the art of speaking in sync and how our brain copes with it , Iqra […]

Matematika Ben Green eta Mehtaab Sawhney matematikariek aurrerapauso garrantzitsua eman dute zenbaki lehenen ulermenean, p² + 4q² formako zenbaki lehen infinituak badaudela frogatuz, non p eta q ere lehenak diren. Emaitza hori lortzeko, Gowersen araua izeneko teknika erabili zuten, hasieran […]

Espaziotik jasotzen duzun seinaleak gauzak eskatzen badizkizu, agian ez zara fidatu behar. TILKUT bineta bat. Radioastro Imajinaezina zen duela urte gutxi. Atomoz atomoko erreakzio katalitiko baten bideo bat, ezagutu beharreko erreakzio-mekanismo guztia hankaz gora jartzen duena. First video of catalysis […]

Hurrengo ekitaldiak

Bilbo Zientzia Plaza 2025

Aurten ere, Bilbo zientzia-dibulgazioaren hiriburu bilakatuko da irailean.17tik 30era, zientzia protagonista izango duten hitzaldiekin, erakusketekin, tailerrekin eta ikuskizunekin itzuliko baita Bilbo Zientzia Plaza (BZP). Zortzigarren edizio honetako plater nagusia Naukas Bilbao izango da, aurten bere 15. urteurrena ospatuko duena eta Euskalduna Bilbao zientziaz eta umorez beteko duena irailaren 19an eta…

2025ko irailaren 17a — 2025ko irailaren 30a

Bidebarrieta Kulturgunea, Bizkaia Aretoa - EHU eta Euskalduna Bilbao

Bilbo