bideoak Archives - Page 2 of 26

Muturreko gertaera meteorologikoak fenomeno klimatikoak dira, intentsitateagatik eta tamainagatik bereizten direnak eta gizartean eta ingurumenean eragin nabarmena dutenak. Gertaera horietan sartzen dira tornadoak, urakanak, zikloi tropikalak, uholdeak, lehorteak, hotz-boladak, elurteak, haize bortitzak eta txingorra. Hauek sortzen dituzten hondamendiak eta kalteak […]

Duela 7-8 milioi urte, txinpantze eta bonoboekin komunean genuen azken arbasoa izan genuen. Informazio horrek gizakiok izan ditugun aldaketak ulertzen laguntzen digu gure espezie hurbilenarekin konparatzean. Nahiz eta tamaina bertsuko barne-organoak partekatzen ditugun tximino horiekin, hala nola bihotza, giltzurrunak eta […]

Ebidentzia zientifikoak klima-aldaketa badela erakusten du: planetaren tenperatura igotzen doa, ozeanoak berotzen ari dira, artikoko itsaso-izotza hedadura galtzen ari da… Gaur egungo arazoa, besteak beste, erregai fosilekin isurtzen den CO2 kantitatea da eta arazo honen parte garen heinean, hau ere […]

Gaur egun, jakin badakigu odola biriketara doala eta han gas-trukea egiten dela; baina hori ez da beti horrela izan: XVI. mendera arte, trukea bihotzean gertatzen zela uste zen. Miguel Servet izan zen, bere Christianismi Restitutio tratatuan, ideia hau lehen aldiz […]

Emakumeek ere historia idatzi dute eta ezagutza zientifikoa zabaldu dute. Horien artean dago Trota Salernokoa. XII. mendeko emakume mediku honek emakumeen gaixotasun guztiak hilekoarekin lotuta zeudela eta soilik emakumeak antzuak izan ahal zirela ezeztatu zuen. Hasieran esan zuten bere tratatuak […]

Edisonek korronte zuzena asmatu zuen, baina arazo ugari zituen: haize-boladarik txikienarekin behera zetorren kable-sare handia behar zuen eta sorgailu asko behar zituen. Teslak Edisonentzat lan egiten, eta arazo horiek konpontzen korronte alternoa asmatu zuen. Baina Edisoni ez zitzaion lehia gustatzen […]

XIX. mendean, pazienteak auskultatzeko modu eraginkorrena belarria zuzenean bularraren kontra jartzea zen. Baina arazo bat zegoen: garaiko morala. Mediku batek ezin zuen bere belarria emakumearen bularraren gainean jarri. René Laënnecek, Parisko Necker ospitaleko mediku buruak, kontsulta batean koaderno bat biribilkatu […]

Eboluzioaren ikuspuntutik, zer zentzu dauka aurretik bizitza luzea duen pertsona osasuntsu batek une zehatz batean ugalkor izateari uzteak? Bai fenomeno bitxia eta misteriotsua menopausia. George Christopher Williams biologo ebolutiboak, bere ikerketen ondorioz ‘amonaren hipotesia’ sortu zuen. Emakume batek seme-alabak 60 […]

Ezin da espaziora iristen den igogailurik egin. Edo bai? 1978an, Arthur C. Clarke zientzia-fikzioaren totemak Paradisuaren Iturburuak liburua argitaratu zuen. Eleberriak 36.000 metroko igogailu bat eraiki nahi duen ingeniari bikain baten istorioa kontatzen du. Eta tramak irudimentsua badirudi ere, benetako […]

70eko hamarkadan petrolio gordinaren prezioak gora egin zuen neurrigabe eta ia mundu osora zabaldu zen krisi ekonomikoa. Arturo Estévez Varela industri-peritua eta asmatzaileak petrolioarekiko mendekotasuna gutxitzeko aukera topatu zuela zioen. 1971ean, zalaparta handiz aurkeztu zuen bere asmakuntzarik bereziena: «ur-motorra». Funtzionamendua […]

Hurrengo ekitaldiak

“Generoa eta zientziaren komunikazioa” jardunaldia 2025

Maiatzaren 15ean bueltatuko genero-ikuspegia oinarrian duen zientziaren komunikazioari buruzko ekitaldi nagusia: Generoa eta Zientziaren Komunikazioa jardunaldia. Aurtengoa hirugarren edizioa da eta Bilboko Iberdrola Dorretxean egingo da. Jardunaldia elkarrizketarako eta hausnarketarako gunea da eta baita zientzia-komunikazioan genero-ikuspegia nola txertatu eta hobetu aztertzeko bilgunea. UPV/EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak antolatu du jardunaldia, eta…

2025ko maiatzaren 15a

Iberdrola Dorrea

Euskadi plaza, 5, Bilbo

Eboluzioa eta neurozientziari buruzko jardunaldiak 2025

Zerk egiten gaitu gizaki? Nola sortzen dira sinesmen irrazionalak? Edo nola eragiten du gure jatorriak gaur egun garen horretan? Galdera horiek eta giza portaeraren bilakaerari buruzko beste galdera batzuk izango dira Eboluzioa eta neurozientziari buruzko Jardunaldien edizio berriaren ardatz. Maiatzaren 22an eta 23an izango da, Bizkaia Aretoan (UPV/EHU), Bilbon. Eva…

2025ko maiatzaren 22a

Bizkaia Aretoa - UPV/EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo

“Naturaren sekretua” dokumentalaren emanaldia eta ondorengo solasaldia Ondarroan

Euskal Herriko Unibertsitateko Kultura Zientifikoko Katedrak ekoitzitako eta José Antonio Pérez Ledok zuzendutako Naturaren sekretua dokumentala datorren maiatzaren 26an, astelehena, 18:30ean ikusi ahal izango da Ondarroako Kofradia Zaharrean. Sarrera librea lekuak bete arte. Ikus-entzunezko lan hau Pedro Miguel Etxenike, Euskal Herriko Unibertsitateko Materia Kondentsatuaren Fisikako katedradunaren eta Donostia International Physics…

2025ko maiatzaren 26a

Kofradia Zaharra

Azoka plaza, 35, Ondarroa