Archivo de Etiquetas:: emakumeak

Uxue Razkin Hasieran Barbara ez zen Barbara izan, Eleanor baizik. Bere gurasoek izena aldatu zioten; biek ala biek argi ikusi zuten neska kementsua eta ausarta izango zela etorkizunean. Hala, izen indartsuago bat bilatu eta Barbara hautatu zuten. Izen-aldaketak amuleto gisa funtzionatu izan balu bezala, Barbara McClintock urrutira iritsi zen: Medikuntzako Nobela bakarka irabazi zuen lehen emakumea izan zen. Meiosian gertatzen […]

Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Erizaintza ikasten ari zela, pazienteekin lana egitea zen Ainitze Labaka Etxeberriaren asmoa. Orduan, ez zuen imajinatu ere egiten laborategi batean egingo zuenik lana, zertan eta ikertzen. Alabaina, ikasketen amaiera krisi-garaiarekin bat egin zuen, eta ez zuen erizaintzan lanean hasteko aukerarik izan. Gainera, aitortzen du karreran beti eman ziola arreta pertsonaren alderdi bio-psiko-soziala aipatzen zutenean, “nahiz […]

Uxue Razkin Berria denak beti beldurtzen du jendea. Ezagutza eta ideia berriak plazaratzeak edo oso orokortuta dauden pentsamenduak zalantzan jartzeak beti ematen du nolabaiteko ikara, mundua jada aldatu ezin izango bagenu bezala. Zientzian nahiz Artean uneoro sortzen dira gauza berriak eta batzuetan mesfidati begiratzen diegu hein handi batean horietaz ezer ez dakigulako eta orain arte sinetsi duguna irauli egiten duelako […]

Uxue Razkin Literaturak eman duen metamorfosirik esanguratsuena Franz Kafkarena da, ezbairik gabe. Gaurkoan, baina, beste metamorfosi bat da hizpide, biologia arlokoa dena, hain zuzen. Ez da Kafkak planteatu zuena bezain azkarra, ez da egun batetik bestera gertatzen, baina hori bezain harrigarria da enbriogenesia. Zelula batetik abiatuta nola sor daiteke organismo bat? Biologiaren alderdirik txundigarrienean lan egin zuen Christiane Nüsslein-Volhardek, […]

Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Irati Rodilla Ojeda Fisioterapian graduatu zen, baina, lanean ari den arren, ez dabil pazienteak tratatzen, Farmakologian doktoretza egiten baizik. Dioenez, aurretik ikasitakoaren erabat osagarria da orain egiten ari dena, minaren aurka erabiltzen diren opioideen eraginkortasuna eta tolerantzia hobetzeko ikertzen ari baita.
Batxilergoan abiatu zuen horra eraman duen bidea: “Argi nuen osasun-zientzietako zerbait egin nahi nuela, […]

Uxue Razkin Zentzumenak alor askotan izan dira ikergai. Horien hierarkia ere ezaguna da; garrantziaz mintzo bagara ikusmena beti zerrenda guztietan lehenengoa da eta usaimena, berriz, azkena. Bost zentzumenen artean, usaimenari ia ez zaio erreparatzen. Halere, badira horren garrantziaz jabetu direnak ere. Literaturan esaterako, Patrick Süskindek idatzitako Perfumea eleberriaren protagonistak usaimenaren bidez hautematen du mundua, besteek baino garatuago duelako zentzumen hori. […]

Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Zientzia-gaiak gutxitan iristen dira komunikabide orokorretara. Badira salbuespenak, ordea, eta horietako bat izan da Amaia Arranz Otaegui arkeobotanikariaren azken ikerketa: gaur egun Jordania den eremuan, duela 14.000 urte talo-itxurako ogia egiten zutela frogatu dute.
Arranz gustura dago ikerketak izandako hedapenarekin, eta garrantzi handia ematen dio dibulgazioari: “Ikerketa gehienak ez dira gizartera iristen. Ikertzaileon zeregina […]

Uxue Razkin Biologia
Juan Ignacio Pérezek ugaztunik arraroena aurkeztu digu: sator biluzia. Kolonietan bizi diren karraskari zulatzaileak dira. Kolonia bakoitzean eme bakarra dago, ugaltze-lan osoaz arduratzen dena. Sator honen gorputz-tenperatura, 30 °C-tan konstante mantentzen da, baina gorputz-beroaren jatorria ez da metabolismoa, bizi den zuloa baizik. Tartean bi bitxikeria aipatzen dira: oso bizitza luzea du eta minbizirik pairatzen ez duen ugaztun […]

Uxue Razkin XX. mendeko 80ko hamarkadan, epidemia batek beldurtu zuen mundua. Europan zein Estatu Batuetan, adibidez, ez ohiko pneumoniak eta Karposiren sarkomen kasu arraroak azaleratzen hasi ziren. Zientzialariek ez zekiten nondik zetorren ezta zerk sortzen zituen ere. Erlojupeko lasterketa abian zen; harridura nagusi itxuraz osasuntsuak ziruditen gazteak hiltzen hasi zirelako.
Une horretan, Françoise Barré-Sinoussi birologo frantsesak, Luc Montaignerrekin batera, linfozitoak […]

Josu Lopez-Gazpio Neska eta emakume gutxiegi daude zientzian. Ez zientzian bakarrik, oro har, STEM delako arloetan -zientzia, teknologia, ingeniaritza eta matematika- emakumeen presentzia txikiegia da. Antza, datuen arabera emakume gehiago espero beharko lirateke STEM alorretan. Zalantza hori argitu nahian, genero berdintasunaren paradoxa sakonki aztertu duen ikerketa bat argitaratu berri dute Missouriko Unibertsitateko Gijsbert Stoet eta David C. Geary ikertzaileek. Ondorioa, […]