fisika Archives - Page 49 of 61

Uxue Razkin Arkeogenomika, eboluzioa, paleoantropologia Iberiar penintsulako historiaurreko 4.000 urteko tartean izandako migrazioak eta dieta aztertu dituzte eta berretsi dute penintsulara iritsi ziren Neolitoko lehen nekazarien ondorengo zuzenetarikoak direla gaurko euskaldunak. Geroago, Brontze Aroan, Europa erdialdetik beste migrazio bat iritsi […]

Guztiaren Teoriaren bilaketan spinor 256a hiltzat ematen zuten askok. Agian goizegi. Mario Reig The SO(18) spinor strikes back artikuluan. Einstenen zenbat fisika azal daiteke fisikariaren entzefaloa ikertuta? Adrià Rofes-ek azaltzen digu Einstein’s brain and numerical cognition: a chicken-and-egg story? Artikulu […]

Juanma Gallego Aztarna arkeologikoak ikertuta, zientzialari talde batek aukera izan du azken mendeetan Hegoaldeko Afrikan izan diren eremu magnetikoaren aldaketak ezagutzeko. Diotenez, bertan egon daiteke polo magnetikoen inbertsioaren gakoa. Benetako Bermudetako Triangelua ez dago Karibean, Hego Hemisferioan baizik. Bertan anomalia […]

Gorputzaren beste edozein atal bezala, hezurrak gauza biziak dira. Homeostasia, guztia egonkorra izan dadin kontrola, ezinbestekoa da hezur osasuntsuak izateko. Kontrolean arazoak badaude, osteoporosia izan daiteke ondorioetako bat. Menopausia bezalako aldaketa hormonal bortitzek sortu ditzakete kontrol arazo horiek. X erretinoide […]

Emakumeen Nazioarteko Eguna bereziki errebindikazioz jantzia datorkigu aurten. “Berdintasuna ikasi egiten da. Irakatsi berdintasuna” da 2018ko martxorako Emakundek, Emakumearen Euskal Erakundea, proposatutako leloa. Baina berdintasuna ikasteko irakatsi ere egin behar da. Irakatsi eta ikasi bide ditugula, proposamen txiki bat daukagu […]

Gorputzaren homeostasirako ezinbestekoak dira azalaren funtzioak. Hartzaile nuklear bakar batek berebiziko papera du azalarentzat eta bizitzarentzat. NuRCaMein-ek The skin I live in: the mineralocorticoid receptor. Historiako garairik onenean ala txarrenean bizi gara? Zeini galdetzen diozun, erantzuna aldatzen da. Momentuz eztabaidan […]

Zentzurik du eskola txekeen erabilerak eta gurasoak erakartzeko eskolek haien artean lehiatzea? José Luis Ferreirak analizatzen du: School vouchers Pertsona baten aurpegia beste batean bilakatzen diren gifak oso popularrak dira. Posible egiten duten matematikak, triangeluetan oinarrituta, ez horrenbeste. David Orden […]

Juanma Gallego Aurrenekoz, aurora taupakarien sorreraren mekanismoa argitzea lortu dute zientzialariek. Lurreko behatokiak eta satelite bidezko neurketak baliatu dituzte horretarako. Ohiko esperimentua da ikasgeletan, eta, aurreneko aldiz ikusten denean, harrigarria izaten da: paper baten gainean burdin txirbilak zabaldu, eta behean […]

Entropia ulertzeko oso argi izan behar da energia zer den eta, honekin lotuta, energiaren kontserbazioa eta dispertsioa zertan dautzan. Entropia ulertzeko oinarri batzuk ulertu behar dira: Energia lan bat egiteko gaitasuna da. Termodinamikaren lehenengo legea: energia ez da ez sortzen […]

Disruptore endokrinoa, oreka hormonalean eragiteko gai den substantzia da bisfenol-A (BPA). Haurdunaldian zehar esposizioak diabetesaren antzeko sintomatologia eragin lezake, bai amarengan bai umearengan. NuRCaMein-en BPA and pregnancy: diabetes for you and your kids artikulua. Gaixotasun neuroendekatazile lazgarria da adrenoleukodistrofia. Terapia […]

Hurrengo ekitaldiak

Martxoak 14: π zenbakia protagonista BCAM Naukas ekitaldian

π letra grekoaz irudikatzen den Pi zenbakia, munduan dauden konstante matematikorik garrantzitsuenetakoa da, gizakiek duela Zirkunferentziaren luzeraren eta diametroaren arteko erlazioa zehazten duen zenbaki irrazional hau fisika, ingeniaritza eta geologia bezalako diziplina zientifikoei lotuta dago eta harritzeko moduko aplikazio praktikoak ditu eguneroko bizimoduan. Zenbaki honek mendez mende eragin duen lilura…

2025ko martxoaren 14a

Bizkaia Aretoa - UPV/EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo

Mitoak argituz paleontologiaren eskutik

Paleontologia gure planetako bizitzaren iragan geologikoa aztertzen duen zientzia da. Iraganean bizi izan zirenen arrasto fosilen behaketan eta azterketan oinarritzen du bere ikerketa. Organismo organikoen arrastoak, esaterako, landareen eta animalienak, sarritan harkaitzei itsatsita gorde ohi dira, eta hauei esker duela milioika urte Lurreko bizilagunak eta haien ohiturak nolakoak ziren ulertzeko…

2025ko martxoaren 25a

Iurretako Herri Biblioteka

Bidebarrieta kalea, 4, Iurreta

Ingurumen erradioaktibitatea zaintzen

Ingurumenaren zaintza erradiologikoa funtsezko prozesua da ingurunean dagoen erradioaktibitatearekiko esposizioa kontrolatu eta minimizatzeko. Esposizio horren jatorria naturala edo instalazio nuklearren eta erradioaktiboen operazioetatik eratorritakoa izan daiteke. Herritarrentzako seguruak diren erradiazio-mailak mugen barruan mantenduko direla bermatzeko, airearen, uraren, lurzoruaren eta biotaren -flora eta fauna- analisiak eta neurketak egiten dira erradioaktibitate-iturritik hurbil…

2025ko apirilaren 9a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo