fisika Archives - Page 53 of 61

Juanma Gallego Itsasontziek eragiten duten kutsadurak ekaitzen sorreran eragina duela proposatu dute zientzialariek. Munduan zehar sortzen diren tximistak ikertzean konturatu dira itsas garraioaren eta tximista kopuruaren arteko loturaz. Mari zen gurean. Eskandinavian, aldiz, Thor zen ekaitzen erantzule. Eta ezaguna da […]

Testosterona mailak eragina du erabaki hartze prozesuan, gizonengan… eta baita emakumeengan. José Ramón Alonsok azaltzen digu: Testosterone and bad judgments. Eguzki energia elektrizitate bilakatzeko sistemetan hartzaile eta emailearen artean transferentzia elektroniko ona egon dadin, lotura kobalentearen beharraren suposizioa gezurtatu dute […]

Pedro Miguel Etxenike (1950), Zientzialari nafarra, egoera solidoko Fisikan espezializatuta. Materia Kondentsatuaren Fisikako katedraduna Euskal Herriko Unibertsitatean eta Donostia International Physics Centerreko (DIPC) burua da. Ikerketa Zientifiko eta Teknikoen Asturiasko Printzea saria jaso zuen solidoen azaleran egoera elektronikoen aurreikuspen teorikoan […]

Irène Joliot-Curie (1897-1956), Frantziako fisikari eta kimikaria, Nobel saria jaso zuen senarrarekin batera erradioaktibitate artifiziala aurkitzeagatik. Pierre eta Marie Curieren alaba zen eta, Nobel saria baino lehen, atomoaren egiturari buruz egin zituen ikerketak, neutroiaren aurkikuntzarako funtsezkoak izan zirenak. Horretaz gain […]

Kobalto aleazioak (kromozkoak, ruteniozkoak eta platinozkoak) eta baita kromo oxidozko aleazioak diseinatu, ekoitzi eta karakterizatu ditu Lorenzo Fallarinok egin duen ikerketan. Ordenagailuetako grabazio magnetikoko memoria sistemak (diska gogorrak, USBak) hobetzeko material berriak bilatzea, baita material horien propietate magnetiko, fisiko, elektriko […]

Ez dugu izan haren berri orain arte, baina Pliozenoan suntsipen masiboa gertatu zen. Rocío Pérezek ematen digu azaltzen digu: Where have all the megasharks gone? Solidoen banden teoriaren sorrerak 90 urte ditu jada eta ibilbide honetan arrakasta izan du, besteak […]

Erlatibitate Orokorra egitura metrikorik gabe formulatzea ezinezkoa da, ikertzaile entzutetsuren batek esaten duena esanda ere. Metric structures in General Relativity artikuluan azaltzen du Carlos Shahbazik. Etorkizuneko elektronikaren eta espintronikaren eremuan material berriek eskaintzen dituzten aukerak sinesgaitzak dira. Energia kantitate arbuiagarriak […]

MikroRNAren edizio arazoak zenbait tumore motarekin daude lotuta. Ikerketa berri batek etorkizun handiko emaitzak lortu ditu garun tumoreekiko. Isabel Pérez Castrok azaltzen du Brain tumours and the lack of molecular editing. Raman espektroskopia bezalako kimika analitikoko teknikak hobetzen ditu plasmonikak […]

Astakeriak egin dira zientziaren izenean. II. Mundu Gerrako kontzentrazio-eremu nazietan egindako esperimentu arrazistak izan daitezke honen adibiderik argienetakoa. Duela gutxi ere egin dira oinarri arrazista sendoa izan duten esperimentuak. Eta ez dituzte naziek egin. Berrogei urte iraun zituen horietako batek […]

Suntsipen masiboko armarik baldin ez badago, ba al dago arrazoirik erasorako? Arazo honek, zalantzarik gabe, karga politiko nabarmena du eta dimentsio berri bat hartzen du jokoen teoriatik lantzen bada. José Luis Ferreirak ekiten dio gaiari: There may not be weapons […]

Hurrengo ekitaldiak

Martxoak 14: π zenbakia protagonista BCAM Naukas ekitaldian

π letra grekoaz irudikatzen den Pi zenbakia, munduan dauden konstante matematikorik garrantzitsuenetakoa da, gizakiek duela Zirkunferentziaren luzeraren eta diametroaren arteko erlazioa zehazten duen zenbaki irrazional hau fisika, ingeniaritza eta geologia bezalako diziplina zientifikoei lotuta dago eta harritzeko moduko aplikazio praktikoak ditu eguneroko bizimoduan. Zenbaki honek mendez mende eragin duen lilura…

2025ko martxoaren 14a

Bizkaia Aretoa - UPV/EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo

Mitoak argituz paleontologiaren eskutik

Paleontologia gure planetako bizitzaren iragan geologikoa aztertzen duen zientzia da. Iraganean bizi izan zirenen arrasto fosilen behaketan eta azterketan oinarritzen du bere ikerketa. Organismo organikoen arrastoak, esaterako, landareen eta animalienak, sarritan harkaitzei itsatsita gorde ohi dira, eta hauei esker duela milioika urte Lurreko bizilagunak eta haien ohiturak nolakoak ziren ulertzeko…

2025ko martxoaren 25a

Iurretako Herri Biblioteka

Bidebarrieta kalea, 4, Iurreta

Ingurumen erradioaktibitatea zaintzen

Ingurumenaren zaintza erradiologikoa funtsezko prozesua da ingurunean dagoen erradioaktibitatearekiko esposizioa kontrolatu eta minimizatzeko. Esposizio horren jatorria naturala edo instalazio nuklearren eta erradioaktiboen operazioetatik eratorritakoa izan daiteke. Herritarrentzako seguruak diren erradiazio-mailak mugen barruan mantenduko direla bermatzeko, airearen, uraren, lurzoruaren eta biotaren -flora eta fauna- analisiak eta neurketak egiten dira erradioaktibitate-iturritik hurbil…

2025ko apirilaren 9a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo