matematika Archives - Page 28 of 31

Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta udako oporretan egiteko astelehenero ariketa matematiko bat izango duzu Zientzia Kaieran. Guztira sei ariketa izango dira. Gogoan izan ahalegina […]

Estitxu Txurruka eta Jesus Mari Txurruka Egin dezagun atzera 5.200 urte inguru eta koka gaitezen sumertarrak idazten eta kontatzen hasi omen ziren garaian. Mesopotamian idazkera kuneiformea erabiltzen zen eta zenbakietan kokapen bidezko notazioa erabiltzen hasi zen lehen aldiz. Kokapen bidezko […]

Josu Lopez-Gazpio Zenbakiek gobernatzen gaituzte. Estatistika hitzaren beraren etimologiak zenbakien garrantziaz ohartarazten du: gobernuak —alegia, estatuak— indartzeko zenbakiak erabiltzen zituen zientzia zen estatistika. Estatistak ziren zenbakiak aztertzen zituztenak, eta hortik, estatistika. Lehen estatistak hainbat fenomeno kuantifikatzen saiatzen ziren, patroiak bilatu […]

Javier Duoandikoetxea Berriro gertatu zait. Telefono bat markatu dut eta beste aldeko ahotsak berehala salatu du zerbait oker egin dudala, ez zela hori markatu behar nuen zenbakia. Egiaztatzeko eskatu diot, ea zenbakia txarto hartuta ote nuen, baina ez, neurea izan […]

Ana Galarraga/Elhuyar Zientzia Naiara Arrizabalaga Uriarte matematikariak onartu du ez dela ohikoena matematikaren alde egitea unibertsitateko ikasketak aukeratzean. “Baina niri beti gustatu zaizkit zientziak, eta ohartu nintzen, zientzia guztien atzean, matematika zegoela. Horrek atentzioa eman zidan”, azaldu du. Argi omen […]

1965. urteko apirilaren 19an, Gordon E. Moore fisikari eta kimikaria estatubatuarrak “Cramming More Components onto Integrated Circuits” artikulu famatua idatzi zuen, bertan, printzipio famatu hau azaltzen zuen: “Mikrotxip baten sartzen diren transistore kopurua urtero bikoiztuko da”. Aurten 50. urte bete […]

Amaia Portugal MITeko bi ikertzailek ekuazio bat sortu dute, teknologia batek datozen hilabete eta urteetan izango duen garapena neurtzeko. Patenteei eta batez ere haien kalitateari erreparatu diete horretarako, kantitateari baino gehiago. Komunikazio optikoa eta haririk gabekoa, hiru dimentsiodun inprimagailuak eta […]

Uxune Martinez Maria Gaetana Agnesi (1718-1799) matematikaria, hizkuntzalaria, teologoa eta filosofo italiarra Milanen jaio zen 1718ko maiatzaren 16an. Agnesiren izena geometria analitiko eta kalkulu-liburuetan agertzen da sarritan, beti “Agnesiren sorgina” izeneko kurbari esker eta baita ere, 1748an Instituzioni analítiche ad […]

Javier Duoandikoetxea Minbiziaren loteria ankerra artikulua ekarri zigun Amaia Portugalek Zientzia Kaiera honetara urtarrilaren 7an. Bertan esaten zigun minbizien bi herenak zoriari lotuta daudela (“zorte txarra”) eta ez faktore genetikoei edo kanpoko eraginari. Cristian Tomasetti eta Bert Vogelstein ikertzaileek Science […]

Hurrengo ekitaldiak

Zientziaren Ertzetik: Bakterio ahaldunak? Antibiotikoekiko erresistentzia garatu duten bakterioak

Ohikoa da entzutea bakterioek geroz eta erresistzentzia handiagoa erakusten dutela antibiotikoen aurrean. Arazo hutsala eman dezake, baina antibiotikoekiko erresistentzia horrek badu bere garrantzia. Are gehiago, bakterio horien ugaritzea mehatxu biologiko bihurtu da eta horrek arriskuan jartzen du gure etorkizuna eta osasuna.

2025ko urtarrilaren 10a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8, Durango

Bertsomatika: matematika eta bertsoak uztartzen dituen ekimena

Bertsomatika 2025 urterako Bidebarrieta Zientifikoaren lehen proposamena da. Ekimen honek matematika eta bertsolaritza uztartuko ditu, ezagutzaren eta kulturaren adar horren arteko elkarrizketa sortuz. Proposamen honek bi elementu oso desberdin ditu. Alde batetik, María Ángeles García Ferrero Madrilgo Matematika Zientzietako Institutuko zientzialari titularrak, Kiko “Dr. Hipotenusa” Belchí irakasle eta dibulgatzaile zientifikoak…

2025ko urtarrilaren 15a

Bidebarrieta Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo