psikologia
Etiketen artxiboa 133 artikulu
Estatistikako Institutu Nazionalaren datuen arabera, 2019an 10 urteko haurren % 79k ordenagailua zuten, eta % 22,3k mugikorra; 15 urterekin, ehuneko horiek % 93,6 eta % 93,8 ziren, hurrenez hurren. Azterlan epidemiologikoen arabera, nerabeen % 15ek Interneten edo mugikorraren erabilera problematikoa […]
Asteon zientzia begi-bistan #426
Berdintasuna zientzian ASHG AEBko giza genetikaren elkarteak barkamena eskatu du adierazpen baten bidez, historian izandako jokabide diskriminatzaile eta eugenesikoengatik. ASHGk onartu du iraganeko ikerketa genetiko batzuk AEBko mugimendu eugenesikoaren parte izan zirela, eta jarrera diskriminatzaileak sustatu ahal izan zituela. Iraganeko […]
Ezjakintasunaren kartografia #432
Autoestimu handia edo txikia? Nartzizismoa? Zein nortasun-ezaugarrik abisatzen dute potentzialki matoi baten aurrean gaudela? Personality traits and bullying behavior Egilea: Martha R. Villabona. Bai, zientzialariek material berriak aurkitzen dituzte ia egunero. Baina bataz beste hilabete behar dute eta adimen artifizial […]
Eragiten al du ilargiak gure osasunean? Ez, gure burua nola engaina dezakegun besterik ez du islatzen
Horren aztarnak ikus ditzakegu, adibidez, gaztelaniako hainbat hitzetan. Esate baterako, «lunático» hitzaren definizio hauxe eman zuen Espainiako Errege Akademiak: «Eromena duela, ez jarraitua, baizik eta tarteka». Hitza latineko «lunatĭcus» terminotik dator, eta antzinatik erabiltzen zen (ustez) ilargiaren zikloengatik jokaera arraro […]
Jone Iraeta Orbegozo, ingurumen-psikologoa: “Ingurumenean dugun eragina eta ingurumenak gugan duena ulertzeko”
Jone Iraeta Orbegozok lehen hitzetik aitortu du jendeak aurpegi arraroarekin begiratzen diola, ingurumen-psikologoa dela esaten duenean. Hori dela eta, ingurumen-psikologoen zeregina zertan datzan argitu du, hasteko: “Pertsonek beren ingurune fisikoarekin duten harremana aztertzen dugu”. Diziplinartekoa dela nabarmendu du, eta lagungarria […]
Asteon zientzia begi-bistan #412
Geografia Isabella Bird esploratzaile, idazle eta naturalista Yorkshire-n jaio zen 1831n. 19 urte zituela bizkarreko tumore bat kendu zioten eta sendagileek itsas bidaia bat egitea gomendatu zioten. Lehen bidaia hartan bidalitako gutunez baliatu zen bere lehen liburua argitaratzeko, The Englishwoman […]
Erakusteko kontsumoa
Gure diru-sarrerak ez dira baliabideez egiten dugun erabilera baldintzatzen duten bakarrak. Izan ere, lan egiten dugun erakundean dugun kokapen hierarkikoak edo mailak eta erakunde horren barruan dagoen soldata-desberdintasunaren graduak ere eragina dute hartzen ditugun gastu-erabakietan. Ezaguna da desberdintasun ekonomiko handiko […]
Asteon zientzia begi-bistan #411
Astronomia NASAk baieztatu duenez, DART espazio-ontziak lortu du Dimorphos asteroidearen orbita aldatzea. Zundak emandako kolpearen eraginez, 32 minutu laburtu da asteroidearen orbita Didymos asteroide handiagoaren inguruan. Asteroide hau Lurretik 11 milioi kilometrora dago. NASAko zientzialariek espero zuten gutxienez 73 segundoan […]
Fetuak gai dira zaporeak bereizteko
Ingalaterran egindako ikerketa baten emaitzen arabera, fetuak gai dira zaporeak bereizteko. Hain zuzen ere, amak hartutako elikagai baten zaporearen aurrean modu batera joka dezakete eta beste zapore baten aurrean beste modu batera. Esperimentuak azenarioarekin eta aza kizkurrarekin soilik egin diren […]
Asteon zientzia begi-bistan #409
Osasuna IPCC Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldeak apirilean atera zuen klima-larrialdiaren egoerari buruzko azken txostena. Bertan, osasun ondorioei atal bat eskaini diote. Beste hainbat arazoren artean, klima-larrialdiak buruko osasunean eragiten duela ziurtatu dute. Ondorio hauek ikusita, adituek diote politika […]