Hilabeteko artxiboa:

Estitxu Txurruka eta Jesus Mari Txurruka Egin dezagun atzera 5.200 urte inguru eta koka gaitezen sumertarrak idazten eta kontatzen hasi omen ziren garaian. Mesopotamian idazkera kuneiformea erabiltzen zen eta zenbakietan kokapen bidezko notazioa erabiltzen hasi zen lehen aldiz. Kokapen bidezko notazioan zenbakiak zutabeka antolatzen dira, eta zenbaki erromatarrek ez bezala, sinbolo (zenbaki) batek hartzen duen balioa magnitude-ordenaren araberako kokapenarekin […]

Angelman sindromeak munduan jaiotako 15.000 jaioberritik bati eragiten dio. Haurrek normal garatzeko arazoak izaten dituzte: garapen intelektualaren atzerapena, komunikatzeko zailtasunak, oreka eta mugimenduaren koordinazioan arazoak, lo egiteko arazoak, epilepsia eta hitz egiteko eragozpenak. Gehienetan bi eta bost urte bitartean antzematen zaizkie arestian aipatutako gaitzak, ezaugarriak nabariagoak egiten baitira adin tarte horretan eta orduan jasotzen dute diagnostikoa. Angelman sindromea mekanismo ezberdinak […]

Asteon Interneten jorratu diren zientzia-gaien laburpena. Begirada bat emango diogu? Medikuntza
Ekialde Ertaineko Arnas Sindromea edo MERS birusa 2012an ezagutu zen lehen aldiz Saudi Arabian. Gripearen antzeko sintomak eragiten ditu birusak: sukarra, eztula eta arnasa hartzeko zailtasunak, eta, horregatik, zaila izan daiteke antzematea. Ez dakite zein den bere jatorria baina antza, gaitza gameluen bidez transmititu da. Egun, ez dago […]

Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena.

Soberan ikertuta dagoen arratoia bezalako animalia baten anatomiari buruz ezer gehiagorik ezin zitekeela jakin uste bagenuen ere, aurkikuntza berri bat ezagutu da. Ikerketa-talde batek antzeman du honen entzefaloak harreman zuzena duela sistema linfatikoarekin. Hau oso garrantzitsua da eta José Ramón Alonsok azaltzen digu The […]

Zientzialari 32 – Maite Insausti from Kultura Zientifikoko Katedra on Vimeo.
Zertarako erabiltzen dira nanopartikulak, bereziki medikuntzaren arloan? Eta zeintzuk dira nanoteknologia erabiltzearen abantailak esparru honetan? Maite Insausti UPV/EHUko Kimika ezorganikoko irakaslearekin egon gara gai hauei buruz gehiago jakiteko. ‘Zientzialari‘ izeneko atal honen bitartez zientziaren oinarrizko kontzeptuak azaldu nahi ditugu euskal ikertzaileen laguntzarekin. […]

Ana Ribera Azken hilabeteotan, eztabaida bat piztu da gizarte-sareetan eta blogetan. Eztabaidak ez du kasu guztietan emaitza interesgarririk eman, baina sutsua izan da beti ere: zientzia-ikasketetan emakume gutxi daude. Ikerketa batzuek agerian jarri omen dute adin txikiko ume guztiek erakusten dutela zientziarekiko jakin-mina, eta askoz ere beranduago hasten direla neskatoak grina hori alde batera uzten. Izan ere, beste ikasketa […]

Amaia Portugal Bacillus generoko bakterioen esporak uzkurtu egiten dira ingurunea lehorra denean, eta zabaldu hezetasuna dagoenean. Mugimendu hori baliatuta, lurrunketa ere potentzial handiko energia iturri berriztagarria izan daitekeela egiaztatu dute Columbia Unibertsitatean. Hari esker, bonbilla bat piztea eta jostailuzko ibilgailu bat martxan jartzea lortu dute, adibidez.
Eguzki izpiak, haizea, olatua… Energia berriztagarriei ahalik eta etekin handiena ateratzeko, askotariko lehengaiak baliatzen […]

Josu Lopez-Gazpio Zenbakiek gobernatzen gaituzte. Estatistika hitzaren beraren etimologiak zenbakien garrantziaz ohartarazten du: gobernuak —alegia, estatuak— indartzeko zenbakiak erabiltzen zituen zientzia zen estatistika. Estatistak ziren zenbakiak aztertzen zituztenak, eta hortik, estatistika. Lehen estatistak hainbat fenomeno kuantifikatzen saiatzen ziren, patroiak bilatu eta gizartearen arazoei konponbidea aurkitzeko. Egun, gizarte-estatistikak, ekonomia-datuak edo hezkuntzari buruzko rankingak aurkezten dituztenek (ia) beti onuraren bat lortu […]

Europako iparraldean asko erabiltzen da zura etxeak egiteko. Alemanian, Norvegian, Suedian edota Danimarkan ohikoak dira egurrezko etxebizitzak hango klima hemengoa baino askoz gogorragoa izan arren. Euskal Herrian hazi egin bada ere zuraren erabilera etxeak eraikitzeko orduan, hormigoia eta altzairua nagusi dira oraindik. Baina zuraren erabilerak hainbat abantaila ekartzen ditu eraikuntzaren alorrera. Hori ondorioztatu du eraikuntzarako egiturak eta materialak (hormigoia, altzairua […]

Asteon Interneten jorratu diren zientzia-gaien laburpena. Begirada bat emango diogu?
Geologia eta klima-aldaketa
Erupzio baten magnitudea jakiteko hainbat dira kontutan hartzeko datuak; besteak beste, kanporatzen duen materialen bolumena eta material honen tamaina. Duela 200 urte, 1815. urtean Indonesiako Sumbawa uhartean dagoen Tamboraren erupzioak 100 km kubiko inguru material jaurtiki zuen atmosferara. Leherketaren zarata 2.000 km-ra entzun zen, erupzioak berehalako iluntasuna […]