2020
Urteko artxiboa 353 artikulu
Miren Basaras Koronabirusarengatiko pandemia kontrolatu ahal duen txertoaren informazioa hurbiltzen den heinean, gizartearen zati handi batek dio ez dutela lehenengoak izan nahi txertoa jartzen eta, beharbada, ez direla txertatuko ere. Ez dira benetako negazionistak, baina konfiantza falta dago SARS-CoV-2 birusaren […]
Super Glue itsasgarriaren historia
Joan den mendeko 40ko hamarkadaren hasieran, Harry Wesley Coover kimikariak Super Glue itsasgarria aurkitu zuen istripuz. Bigarren Mundu Gerra zen, eta Cooverrek eta haren taldeak Kodak enpresan lan egiten zuten, su-armen bisoreetarako plastiko garden bat garatzen. Akrilatoekin esperimentatzen ari zen […]
Asteon zientzia begi-bistan #326
Uxue Razkin Osasuna SARS-CoV-2arekin lotura dute beste bi koronabirus aurkitu dituzte Japonian eta Kanbodian, Elhuyar aldizkariak azaldu digunez. Bata Japonian aurkitu dute eta bestea Kanbodian. Japoniako laborategian ikusi dute bere genomaren %81 dela SARS-CoV-2 birusaren parekoa. Bigarrena oraindik ez dute […]
Ezjakintasunaren kartografia #329
SARS-COV-2 koronabirusa, covid-19aren eragilea, gorputzeko hainbat organotan ditu efektuak, sintoma eta ondorio andanarekin. Oraindik ikasten gabiltza, baina gauza batzuk ezagutzen hasi gara, eta ez dira berri onak. José Ramón Alonsoren Coronavirus in the brain Apurtutako bihotzaren eta ondo ez dabilen […]
Asier Ruiz: “Kaltzioak ezinbesteko funtzio ugari betetzen ditu zeluletan” #Zientzialari (142)
Ikerketa askoren arabera, neuronen eta zenbait glia zelulen heriotzaren ondorioz sortzen diren gaixotasun neurodegeneratibo guztiek (edo gehienek behintzat) osagai komun bat dute: kaltzio-homeostasiaren, edo zelulen kaltzioaren erregulazioaren, galera. Izan ere, kaltzioak ezinbesteko funtzioa betetzen du hainbat zeluletan eta oso nabarmena […]
Inbaditzaileei aurre egitea, lehentasun kontua
Juanma Gallego Dagoeneko Europara sartu diren espezie inbaditzaileak desagerrarazteko eta etorkizunean sartu daitezkeenak uxatzeko, aditu talde batek lehentasunetan oinarritutako zerrenda bat osatu du. Espezie bakoitzaren araberako estrategia garatzea funtsezkotzat jo dute. Espezie inbaditzaileen afera biologoen eremu hutsa gainditu eta gizartean […]
Behi afrikarren etxekotzearen gene-aztarnak
Koldo Garcia Behiak, animalia maitagarriak izateaz gain, haragia edota esnea ekoizteko etxekotu ditugun animaliak dira. Etxekotze-prozesua aski ezaguna da Europan, behien gene-materialean nahiz gizakien gene-materialean utzi dituen aztarnengatik; eta bi espezieen arteko koeboluzioaren adibidetzat jotzen delako. Baina beste kontinente batzuetan […]
Organismo mugikor zaharrenak?
Juan Ignacio Pérez Iglesias Parisko Sorbona Unibertsitateko Frédéric Delarue zientzialaria buru duen nazioarteko talde batek adierazi duenez, zartailu baten antzeko buztana zuten eta modu aktiboan mugitzeko gai ziren mikroorganismoen aztarna fosilak aurkitu dituzte. Aztarnak duela 3.400 milioi urtekoak dira (hemendik […]
Agur, Randi, agur
Josu Lopez-Gazpio James Randi urriaren 20an zendu zen, 92 urte zituela. Urte horietako gehienak gezurtien eta hitzontzien aurka egon zen lanean eta hainbat eta hainbat iruzurgile utzi zituen agerian. Pentsamendu kritikoaren babesle sutsua eta gezurrak esaten aberastu nahi zirenen etsai […]
Nylonaren historia
Joan den mendeko 40ko hamarkadan, zenbait material sartu ziren, hala nola rayona, poliesterra eta nylona, pneumatikoaren konposizioan. Bitxia, ezta? Pneumatikoak ez ziren izan material horiek barneratu zituzten bakarrak. Adibidez, nylona hortzetako eskuiletan, galtzerdietan, jausgailuetan, torlojuetan edo gitarra-soketan egoten da. Nylona […]