Bilboko itsasadarreko eta inguruko geologia

Ibaizabal Itsasadarra zientziak eta teknologiak ikusita

Gizakien esku-hartzearen eredurik badugu inguruan Ibaizabal itsasadarra eta bere ingurunea dira. Kanalizazioak, ibilgu aldaketak, lur altxaketak, e.a. egin dira itsasadarrean. Industrializazioarekin batera etorri ziren, hala ere, aldaketa azkarren eta bortitzenak. Eta protagonistetako bat inguruko geologia izan zen.

Bilboko inguruko geologia izan zen industrializazio prozesu horren oinarrietako bat. Izan ere, Alex Francok azaltzen duen bezala, ezaugarri geologiko oso egokiak ditu: azaleratutako burdinaren mineralizazio handia eta, horretaz gain, mineralak ustiatzea eta garraiatzea ahalbidetzen zuen geomorfologia egokia.

Noski, prozesu honetan parekorik ez zuen izan protagonista izan zen burdina. Bizkaiko burdinarekin hasi zen prozesu hau guztia baina, zergatik dago burdina Bizkaian? Erantzun sinplifikatua da kareharriak hainbat mineralizazio jasan eta burdinarekin aberastu zirelako.

Dirudien baino konplexuagoa baita zapaltzen dugun zorua. Batetik, antiklinorioa eta sinklinorioa dugu Bizkaian. Antiklinorioan arroka zaharrenak nukleoan daude eta berrienak goian, sinklinorioan, aldiz, arroka zaharrenak goiko geruzetan daude eta gazteenak nukleoan.

Horretaz gain, lurrean hainbat material mota topa daitezke: kareharriak, hareharriak, lutitak, tupak… Egitura eta prozesu guzti hauek Bizkaiko industrializazioa ekarri eta erraztu zuten, honek izan dituen ondorio ekonomiko, sozial eta ekologiko guztiekin.

Zientziaren eta teknologiaren ikuspuntutik begiratuta Ibaizabal itsasadarraren eta bere inguruaren alderdi ikusezinak azaleratzen dira.

Ibaizabal Itsasadarra zientziak eta teknologiak ikusita

Ibaizabal Itsasadarra zientziak eta teknologiak ikusita / La Ría del Nervión a vista de ciencia y tecnología proiektua infografia sorta bat izan zen hasieran, Ibaizabal itsasadarra eta bere inguru metropolitarra zientziaren eta teknologiaren begiez erakusten duten infografia bilduma batekin osatutako erakusketa.

Ondoren, zientziaren arlotik landutako artikulu sorta etorri zen euskaraz blog honetan bertan irakurgai eta gaztelaniaz Cuaderno de Cultura Científica blogean.

Proiektu honen bideo-sorta:

• Bilboko itsasadarreko eta inguruko geologia
• Berreskurapena Bilboko itsasadarrean: fauna
• Meatzaritza: itsasadarra garraio bide
• Bizia itsasadarrera bueltatzeko azpiegitura
• Planktona Bilboko itsasadarrean, kate trofikoaren oinarri
• Metroak Bilboko itsasadarrean dituen pasabideak
• Flora eta faunaren bilakaera Abran
• Bizkaia Zubia, Aro Industrialaren ikonoa
• Bilboko itsasadarra, etengabeko bilakaeran