Uxue Razkin Biologia Itsas-zapoa sakonera desberdineko hondo bigunetan bizi da, eta kostaldeko ur ez oso sakonetatik 500 metroko sakoneraraino egon daiteke. Buru gainetik antena bat ateratzen zaio eta horrekin ikusten dute. Bizkar-hegatsaren hezur batetik eratorria da luzakin hori, arrantza egiteko […]
Ezjakintasunaren kartografia #183
Sistema inmunearen ezinbesteko atalak dira makrofagoak. Egoera aktibatuek defenditu ala sendatu dezakete. Zer behar da, baina, bata bestea bihur dadin? Plasticity in the macrophage activation states artikuluan Rosario Luque-Martínek bere ikerketaz hitz egiten digu. Egoera pertsonal jakinekin lotzen ditugu zenbait […]
Elisabete Alberdi: “Zenbakizko metodoak bizitzako hamaika esparrutan erabiltzen ditugu” #Zientzialari (79)
Problema matematiko baten emaitza zehatza lortzea ez da beti posible izaten. Esaterako, etorkizunean giza gorputz batean emango den minbizi zelulen gehikuntza analitikoki kalkulatzea ezinezkoa da. Horrelakoetan, zenbakizko metodoak deituriko tresna matematikoen bidez emaitza ahalik eta hurbilduena bilatzen da. Baina, zer […]
Arrain arrantzalea
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Janaria Itsas zapoa (Lophius sp) «eseri-eta-itxaron» motako harraparia dugu. Sakonera desberdineko hondo bigunetan bizi da, eta kostaldeko ur ez oso sakonetatik 500 metroko sakoneraraino egon daiteke. Hondoko jalkipean sartzen da, eta horri esker […]
Ez da Anbotoko Mari, ez: kutsadura da
Juanma Gallego Itsasontziek eragiten duten kutsadurak ekaitzen sorreran eragina duela proposatu dute zientzialariek. Munduan zehar sortzen diren tximistak ikertzean konturatu dira itsas garraioaren eta tximista kopuruaren arteko loturaz. Mari zen gurean. Eskandinavian, aldiz, Thor zen ekaitzen erantzule. Eta ezaguna da […]
Agur bero bat, Cassini
Naiara Barrado eta Itziar Garate Ostiralean, hilak 15, Cassini espazio-ontzia (NASA) Saturnoren atmosferan murgildu eta betiko desagertu zen. 1997ko urriaren 15ean jaurti zen Cassini-Huygens misioa Cabo Cañaveraletik (EEBB). Bi zatiz osatuta zegoen, Cassini Saturnoren inguruan biraka egongo zen orbitadorea eta […]
Esneko estrontzioa neurtzen
Larrialdi nuklearreko kasuetarako proposatutako metodo bat egokitu du UPV/EHUk errutinazko ingurumen-azterketetan integratzeko Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziak (EANA) esneko estrontzio erradioaktiboa neurtzeko larrialdi nuklearreko kasuetarako proposatutako metodo baten bideragarritasuna probatu eta balioztatu du errutinazko zaintza erradiologikoan integratzeko. Istripu nuklearraren kasuan, atmosferara […]
Asteon zientzia begi-bistan #168
Uxue Razkin Osasuna Eskizofreniaren aurkako farmako antipsikotikoek arazo kognitiboak sortzen dituzte. Dosi handietan eta etengabe hartzen dituzten pertsonetan narriadura kognitiboa eragiten duten mekanismo zelularrak aurkitu dituzte. Objektu ezagun eta berrien artean bereizteko zailtasuna edota lan memorian zailtasunak bezalako aldaketa kognitiboak […]
Ezjakintasunaren kartografia #182
Adimen artifizialak erabakiak zelan hartzen dituen ulertzen ez dugunik diotenak dira, paradoxikoki. Julián Estévezek ideia honen esanahia analizatzen du What does the “we don’t understand how artificial intelligence takes decisions” statement mean? artikuluan. Eztabaidagai iraunkorra da genetikak inteligentzia deitzen dugun […]
Cecilia Payne-Gaposchkin (1900-1979): Unibertsoa argitu zuen izarrik dirdiratsuena
Uxue Razkin Arteetan –piktoriko, literarioan–, izarrak inspirazioa eman duten elementuak izan dira hasiera-hasieratik. Hortxe dugu Vincent Van Gogh, bere omenaldi propioa egin zion Gau izartsuari; Saint Rémy de Provençako erietxeko gelatik margotu zuen; trazu gogoangarri eta hipnotikoak bildu zituen mihise […]