Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Haurtzaroa eta gaztaroa Stanisława Dorota Liliental 1897ko uztailaren 2an jaio zen Varsovian. Regina Gitla Eiger (1877-1924) etnografo, itzultzaile eta kazetari eta Natan Nuchim Liliental (1868-1927) bankuko agente senar-emazte judutarren hiru seme-alabetatik nagusiena izan zen. Bere amak, Reginak, Uniwersytet Latający (Flying […]

Bigarren Mundu Gerran Adolf Hitlerrek Europa menderatu nahi izan zuenean, Britainia Handiarekin arazo handi bat izan zuen: lurralde kontinentala menderatzea eta gauza hori egitea uharte batekin ez da, inondik inora, gauza berdina. Hortaz, naziak hegazkin bidezko erasoekin saiatu ziren aurrenekoz […]

30 urte baino gehiago pasa dira lehen aldiz ioi metalikoz eta molekula organikoz osaturiko egitura errepikakorra aurkitu zenetik. 1989 urtean, aurten kimikako Nobel saria irabazi duen Richard Robson-ek ioi metalikoak konposatu organiko zurrunekin lotu zitezkeela aurkitu zuen Melbourne unibertsitateko laborategietan […]

Hidrogelen propietate fisiko-kimikoek haien portaera eta egokitasun biologikoa baldintzatzen dituzte. Sarearen tamainak biomolekulak edo zelulak askatzeko abiadura erregula dezake; puzte-gaitasunak farmakoen askapen kontrolatua ahalbidetzen du; biskoelastikotasunak portaera likatsu edo elastikoa doitzeko aukera eskaintzen du, hidrogelen eta zelulen arteko elkarrekintzan eragina […]

Rosa Porcel Biologian lizentziaduna eta Biokimika eta Biologia Molekularrean doktorea da (Granadako Unibertsitatea). Egun irakasle titularra da Universitat Politècnica de València unibertsitateko Bioteknologia Sailean, bai eta ikertzailea ere Landareen Biologia Molekular eta Zelularraren Institutuan, non zuzendariordea ere baden. Horrez gain […]

Homo sapiens, Homo neanderthalensis, Homo erectus, Homo antecessor, Homo habilis… eta beste hainbat. Baina, lehenik eta behin, zer da espezie bat? Espeziea izaki bizidunak sailkatzeko oinarrizko unitatea da, eta definizio ohikoenaren arabera, espezie berekoak dira elkarrekin ugaltzeko eta kume emankorrak […]

Albert Einsteinek bere erlatibitatearen teoria berezia 1905ean argitaratu ondoren, hurrengo hamarkada osoa eman zuen grabitatearen teoria garatzen. Hala ere, urteak eman zituen etengabeko arazo bati aurka egiten. Erakutsi nahi zuen grabitatea espazio-denboraren geometriaren deformazioa dela, materiaren presentziaren ondoriozkoa. Hala ere […]

Tamara Mkheidze 1915eko abenduaren 22an jaio zen Kutaisin, Georgiako mendebaldean, Errusiar Inperioaren parte zen garaian. 16 urte zituenean, bigarren hezkuntzan graduatu ondoren, zoologia ikasten hasi zen Tibilisiko Stalin Unibertsitatean, eta ordurako interes berezia zuen animalia-talde horri buruz. Are gehiago, bere […]

Oraingoan Agarwal-ek eta kolaboratzaileek Ameriketako Estatu Batuetako Cincinnatiko Ospitale Pediatrikoan egindako lanak piztu du komunitate zientifikoaren interesa. Jakina da odoleko zelulak hezur-muinean sortzen direla eta guztien jatorria Zelula Ama Hematopoietikoa (ZAH) dela. ZAHak hezur-muinean daude eta, gorputzak odoleko zelula gehiago […]

Hedabide hau irakurtzen duzuenok dakizuen bezala, Ig Nobel sariak Nobel sarien parodia modukoak dira, baina ez txantxetako ikerketak saritzen direlako, baizik eta seriotasun osoa duten ikerketa barregarriak saritzen direlako. Horren adibideak behin baino gehiagotan ekarri ditugu hona; esaterako, errusiar mendien […]

Hurrengo ekitaldiak

Zientzia Kalean erakusketa Azkoitian

Nola harrotzen da ogia? Zer dago barra kodeen atzean? Nola funtzionatzen du sukaldeko plaka batek? Gure egunerokotasunaren parte diren kontu hauei eta beste batzuei erantzuteko iritsiko da Zientzia Kalean erakusketa Azkoitira, zientziaren ezagutza jendartean zabalduz. Formatu handiko 11 infografia dira erakutsiko direnak, euskaraz eginak, eta azaroaren 18tik 28ra ikusi ahal…

2025ko azaroaren 18a — 2025ko azaroaren 28a

Jesusen Bihotz Agurgarri plaza

Kale nagusia, 86., Azkoitia

Garuneko plastikotasun mekanismoak

Garuneko plastikotasuna garunak bere egitura, forma eta funtzioa aldatzeko duen berezko ahalmena da, esperientziari, ikaskuntza berriei edo garuneko kalte bati erantzunez. Prozesu horren barruan, seinale elektrikoetan eta kimikoetan oinarrituta dauden hainbat mekanismok hartzen dute parte informazioa kodifikatzeko, nerbio-sistema zentralaren egokitzapena eta berreskurapena errazten dutenak. Garuneko gaitza duten pertsonekin egindako ikerkuntza…

2025ko abenduaren 10a

Bidebarrietako Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Nerabeen eta mugikorraren arteko harremana

Azken urteotan, nerabezaroaren hasiera lehen telefono mugikor adimenduna izatearekin lotu da. Une horrek errealitatearen mundu paralelo baten antzera funtzionatzen duen ingurune digitalari atea irekitzen dio. Euskadin, 11 eta 12 urte bitarteko hiru nerabetik bik dute horrelako gailu bat, Euskal Herriko Unibertsitateko Weblearner ikerketa taldeak egindako lan baten arabera. Mugikorrekin, tabletekin…

2025ko abenduaren 12a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango