Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

“Non daude giltzak? Itsas hondoan!”, hala dio haurrentzako kantak. Jakintzaren giltza ozeanoen hondoan dago. Bizitza ur azpian sortu bazen ere, ezer gutxi dakigu han bizi denari buruz, eta are gutxiago han bizi direnen bizimoduari buruz. Espainiako Hizkuntzaren Errege Akademiaren hiztegiaren […]

Odol-analisiek ─froga objektiboak, ustez─ Ryanen odolean etilenglikola ─ibilgailuen izotz-kontrako gisa erabiltzen den produktua─ aurkitu zuten eta Ryan haurra norbaitek hil zuela ondorioztatu zuen epaileak. 1991. urtean, Patricia biziarteko kartzela-zigorrera kondenatu zuten bere haurraren hilketagatik. Kartzelan zegoela, berriro ere ama izan […]

Egoera honen aurrean, plazeboarekin kontrolatutako saio klinikoen berrikusketa sistematikoa egin zen datu base desberdinak erabiliz. Aztertu ziren saio klinikoen arabera, migraina akutuen kasuan, CoQ10 koentzima, D3 bitamina aktiboa eta isoflabona izan ziren eraginkorrak migrainaren maiztasuna, intentsitatea eta krisialdien iraupena (aldagai […]

Cristina Romera Castillo ozeanografoa da eta CSIC-Bartzelonako Itsas Zientzien Institutuan lan egiten du. Kimikan lizentziaduna (Jaéngo Unibertsitatea) eta Itsas Zientzietan doktorea da. Doktoregoa CSIC-Bartzelonako Itsas Zientzien Institutuan egin zuen. Ondoren, doktorego ondoko egonaldi bat egin zuen Florida International Universityn (2012 […]

Biziaren zuhaitzean enborrerantz hurbildu ahala, adarrak gero eta handiagoak dira; gauza bera gertatzen zaigu gure bidaia honetan. Orain dela 17-18 milioi urte bereizi zen Hylobatidae familia tximino handien taldetik, gu barne. Gaur egun 20 bat espezie ezagutzen dira, lau generotan […]

Loreetatik askatzen diren hauts horixka horiek baino askoz gehiago da polena: landare hazidunen funtsezko ugalketa egitura bat. Kiñuk gaur azalduko digu nola landareek, mugitu ez arren, estrategia harrigarriak erabiltzen dituzten beren material genetikoa leku egokira bidaltzeko. Ugalkortasuna bermatzeko, landareek polen […]

Emakume aitzindari hori 1813ko apirilaren 17an jaio zen Scarsdalen (New York). James Fenimore Cooper eleberrigile famatuaren ( Azken Mohikanoa lanaren egilea) eta Susan De Lancey Cooperren alaba zen. 12 urte zituela, aita kontsul izendatu zuten Lyonen (Frantzia), eta Europarako bidaia […]

Alzheimer eritasuna dementzia mota ohikoena da eta, ikuspegi molekular batetik, batez ere β-amiloide izeneko proteinaren gehiegizko metaketaren ondorioz gertatzen da. Neuronen mintzean proteina amiloide aitzindaria (PAA) izeneko proteina agertzen da eta bertan dauden entzima jakin batzuek (lehenengo β-sekretasak eta ondoren […]

Historikoki, gariak eta garagarrak oloak baino garrantzi handiagoa izan dute gramineoen artean. Landare hauek uzta handiagoak eta egonkorragoak eman izan dituzte klima eta lur mota askotan, eta, hori dela eta lehenetsi izan dira nekazaritzan. Gainera, landare horien uztetatik lortutako azpiproduktuek […]

Gaixotasunaren kausa ezezaguna bada ere, zenbait mekanismo proposatu dira, hala nola oxidazioa, neuroinflamazioa eta mutazio genetikoak. Azken aldi honetan, alfa-sinukleina proteinaren ikerketak garrantzia hartu du. Proteina honen forma patologikoa metatu egiten da eta Lewyren gorputzak neuronen barruan sortzen ditu haien […]

Hurrengo ekitaldiak

Ekimen kolektiboen eragina osasunean

Prozesu kolektiboak gizarteen eta pertsonen bizitzaren erdigunean aurkitzen dira, eta funtsezko funtzioa betetzen dute gizarte-kohesioan, ahalduntzean eta ongizatean. Gizarte-taldeen biziraupena zein norbanakoaren bizi-kalitatea bermatzeko beharrezkoak diren fenomenoak dira. Isolamenduaren, bakardadearen eta indibidualismoaren gorakadak markatutako testuinguru batean, batez ere mendebaldeko gizarteetan, ekimen kolektiboen bidezko emozioen partekatze sozialaren garrantzia nabarmendu dute hainbat…

2026ko urtarrilaren 9a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango

Kuantikaren misterioa ulertzeko gakoak

Fisika kuantikoak materiaren eta energiaren portaera aztertzen du partikula atomikoetan eta azpiatomikoetan. Begi hutsez ikusezinak izan arren, gure errealitatearen euskarri dira. Mundu mikroskopiko horretan agintzen duten legeek ez dute fisika klasikoan bezala funtzionatzen, ez diote eguneroko logikari erantzuten eta matematikaren bidez bakarrik deskriba daitezke. Paradoxikoa izan daitekeen arren, probabilitatez eta…

2026ko urtarrilaren 21a

Bidebarrietako Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4., Bilbo