Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Zientzialaria Montrealen jaio zen, Quebec probintzian (Kanada), 1894ko abenduaren 15ean. Bere herrialdea atzean utzi behar izan zuen 1916an, McGill Unibertsitatean Astronomiako gradua ikasten ari zela, Londresera joateko (Erresuma Batua). Londresen estatistikako aditu aritu zen orduko Defentsa Ministerio britainiarrean, Lehen Mundu […]

Amerikako Estatu Batuetako Duke Unibertsitateko ikertzaile talde batek “zentzumen neurobiotiko” deitu duen interakzio berri bat deskribatu du saguetan. Burmuinaren eta hesteen arteko harremana aspaldi deskribatu zen eta ezaguna da grelina edo leptina moduko hormonek hipotalamoan duten eragina aski jakina da […]

Zuhaitzetako hostoek kolore berdea izaten dute: klorofila izeneko pigmentu berdeari zor zaio hori. Konposatu hau beharrezkoa da fotosintesia gauzatzeko: prozesu honetan landareek eguzkiaren energia erabiltzen dute karbono dioxidoa eta ura azukre bihurtzeko. Klorofila sintetizatzeko, hostoek eguzki-argia eta tenperatura altuak behar […]

Zailtasun hauei aurre egiteko, Osasunaren Mundu Erakundeak osasun sistemak integratzeko beharra azpimarratu du, (1) pazienteak zaintzeko zerbitzuen koordinazioan; (2) diziplina anitzeko taldeak integratzeko politikak diseinatzean; (3) osasun zerbitzuen eskaintzen ebaluazioan eta gaixoen jarraipenean; (4) osasun esparruaren eta esparru sozialaren arteko […]

Itziar Alkorta Euskal Herriko Unibertsitateko Biokimika eta Biologia Molekularra Saileko irakaslea da. Doktorego ondoko egonaldi bat egin zuen Berkeleyko Unibertsitatean, eta han ikasi zituen biologia molekularraren oinarriak diziplina hori garatzen hasten ari zenean. Aditua da antibiotikoekiko erresistentziaren ikerketan. Bere lanaren […]

Eboluzioaren azalpenetan maiz entzuten den galdera da: “Eboluzioa egia bada, zergatik daude oraindik txinpantzeak?”. Erantzuna sinplea da: gizakiak ez gara txinpantzeetatik eboluzionatu, bi espeziek arbaso komuna partekatzen dugu. Orain dela 6-7 milioi urte bizi izan zen arbaso horretatik banandu ziren […]

Hasteko, esan behar dut izenak berak bi oker eragiten dituela. Alde batetik, lur hitzak lursail baten alderik azalekoena estaltzen duen sedimentua ekartzen digu gogora; hau da, lurzoru mota bat. Baina hori ez da errealitatea. Lur termino arkaikoa da eta kimikaren […]

XIX. mendean, Perun ez zegoen emakumezkoentzako instituturik eta neskek irakurtzeko eta idazteko oinarrizko nozio batzuk baino ez zituzten ikasten, ezkontzeko nahikoa baitziren hauek. Laura Rodríguez Dulantok oso argi izan zuen txikitatik bide hori ez zela berarentzat. Gauza berriak ikasi nahi […]

Hori egiaztatzeko, esperimentu erraza egin dezakezu hau irakurtzen ari zaren bitartean: jarri eskua ahoaren parean eta askatu arnasa. Eta, orain, hartu sakon arnasa ahotik edo sudurretik. Gure ahoaren tenperatura ez da aldatzen arnasa hartu edo botatzen dugun bakoitzean; gakoa honetan […]

Aaron Olson eta Charles Ramsay ikertzaileek 2025. urte honetan bertan auzitegi-kasuen berrikuspena argitaratu berri dute, azken 48 urteetan toxikologiaren alorrean egon diren akats garrantzitsu batzuk aipatuz. Askotan errepikatzen den akatsa alkoholemia-probak izaten dira. Esaterako, 2010era arte, Columbiako Metropoliko Polizia Departamentuak […]

Hurrengo ekitaldiak

Kimika bertso erritmoan Donostian

EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak eta EHUko Kimika Fakultateak “Jakinduriek mundue erreko dau” bertsozientzia ikuskizunaren saio bat antolatu dute, fakultatearen 50. urteurrena dela eta, bertso erritmoan ezagutza kimikoa zabaltzeko. Hitzordua datorren asteazkenean izango da, abenduaren 3an, Euskararen Nazioarteko Egunean. Saioa 11:00etan hasiko da Donostiako Carlos Santamaria zentroan. Kike Amonarriz soziolinguista eta…

2025ko abenduaren 3a

Carlos Santamaria zentroa

Elhuyar plaza, 2, Donostia-San Sebastián

Garuneko plastikotasun mekanismoak

Garuneko plastikotasuna garunak bere egitura, forma eta funtzioa aldatzeko duen berezko ahalmena da, esperientziari, ikaskuntza berriei edo garuneko kalte bati erantzunez. Prozesu horren barruan, seinale elektrikoetan eta kimikoetan oinarrituta dauden hainbat mekanismok hartzen dute parte informazioa kodifikatzeko, nerbio-sistema zentralaren egokitzapena eta berreskurapena errazten dutenak. Garuneko gaitza duten pertsonekin egindako ikerkuntza…

2025ko abenduaren 10a

Bidebarrietako Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Nerabeen eta mugikorraren arteko harremana

Azken urteotan, nerabezaroaren hasiera lehen telefono mugikor adimenduna izatearekin lotu da. Une horrek errealitatearen mundu paralelo baten antzera funtzionatzen duen ingurune digitalari atea irekitzen dio. Euskadin, 11 eta 12 urte bitarteko hiru nerabetik bik dute horrelako gailu bat, Euskal Herriko Unibertsitateko Weblearner ikerketa taldeak egindako lan baten arabera. Mugikorrekin, tabletekin…

2025ko abenduaren 12a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango