Miguel de Cervantes Saavedra (1547-1616), Espainiako eleberrigilea, poeta eta antzerkigilea. Ezaguna da mundu osoan “On Kixote Mantxakoa” liburuari esker. Kritikari askoren esanetan lan hori da lehen eleberri modernoa eta literatura unibertsalaren obrarik onenetako bat. Biblia alde batera utzita, historian, gehien […]
Soldaduak
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Hotza ———————————————————————————————————– Bigarren Mundu Gerraren ostean latitude guztietatik hedatu zen Ameriketako Estatu Batuetako armada eta munduko azken mugaldetan kokatu zituen bere goarnizio, kuartel, kantonamendu edo base militarrak. Horri esker, era askotako datuak bildu […]
Zientzialaririk onena
Ray Bradbury (1920-2012), Estatu Batuetako idazlea izan zen, eta zientzia fikziozko, fantasiazko eta beldurrezko generoak landu zituen. Ezagunak dira, batez ere, Marteko kronikak izeneko kontakizun-sailak eta Fahrenheit 451 eleberria. Ray Douglas Bradybury: “Zientzialaririk onena esperientziara irekita dago, eta horren hasiera […]
Dozena erdi ariketa 2016ko udarako (2): 20 euroko billeteak
Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta aurten ere, udako oporretan egiteko astelehenero ariketa matematiko bat izango duzu, Javier Duoandikoetxea matematikariak aukeratu ditu Zientzia Kaieran argitaratzeko […]
Maitasuna fisika eta kimika da
Severo Ochoa de Albornoz (1905-1993), Espainian jaiotako biokimikari eta biologo molekularra. 1956. urtean Estatu Batuetako nazionalitatea eskuratu zuen. 1959. urtean Fisiologia eta Medikuntzako Nobel saria jaso zuen azido erribonukleikoaren (RNA) eta azido desoxirribonukleikoaren (DNA) sintesi biologikoaren mekanismoari buruz egindako aurkikuntzengatik […]
Pinguino enperadorearen bizitza harrigarria
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Hotza ———————————————————————————————————– Pinguino enperadoreak Aptenodytes forsteri du zientzia-izena eta Antartikan bizi da. Munduan ez dago toki hotzagoan bizi den hegaztirik. Beharbada horregatik da hain harrigarria pinguino horren bizimodua. Aptenodytes forsteri, arrainjalea izanik, itsasoan […]
Zientzia, inteligentziaren estetika
Gaston Bachelard (1884-1962) Frantziako filosofoa, poeta, fisikaria, fisikako irakaslea eta literatur kritikaria izan zen. Egile sailkaezin honek zientzia modernoaren historia ikertzeko interesa izan zuen, eta jakin-min handia izan zuen, aldi berean, literatur irudimena ezagutzeko. Gaston Bachelard: “Zientzia inteligentziaren estetika da” […]
Dozena erdi ariketa 2016ko udarako (1): Xake-taula osatzen
Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta aurten ere, udako oporretan egiteko astelehenero ariketa matematiko bat izango duzu, Javier Duoandikoetxea matematikariak aukeratu ditu Zientzia Kaieran argitaratzeko […]
Zientzia begi-bistan #117
Uxue Razkin Ingurumena Rotterdamgo (Herbehereak) parke publiko batean ipini dute zazpi metroko eraikin berezi bat, Smog Free Tower izenekoa. Zer da, bada? Aire garbigailu erraldoi baten modukoa da eta bertan dauden partikula kutsakorrak xurgatu egiten ditu. Daan Roosegaarde diseinatzailearen proiektua […]
Ezjakintasunaren kartografia #125
Pentagrafenoa 2015. urteko hasieran proposatu zen eta agian ez litzateke karbonoaren alotropoa izango, grafenoaren birorientazio kristalografikoa baizik. Francisco R. Villatorok azaltzen digu zergatik Penta-graphene: to be or not to be artikuluan. Zientzia modernoarekin harremana duen arazo filosofiko garrantzitsuenetarikoa izan da […]