Kolaborazioak
Kategorien artxiboa 1221 artikulu
Juanma Gallego Sare sozialetan gezurrak nola zabaltzen den aztertu dute zientzialariek eta ondorio garbia atera dute: informazio gehiegi dago eta jasotzailearen arreta mugatua da. Facebook-en horman ez –oraindik ez zegoen halakorik-, baina Egiptoko hainbat tenplutako hormetan marraztu zuen Ramses II […]
Giza faktoreari irtenbidea
Amaia Portugal Larrialdi egoeretan toki jendetsuak %25 azkarrago husten dituen ebakuazio sistema garatu dute Europako proiektu batean, Tekniker zentroa tartean dela. Besteak beste, pertsonen keinuak eta mugimenduak hartzen ditu aintzat, unean uneko histeria egoerak edo beste arazoak non gertatzen ari […]
Fotosintesia: hain ergela ez den superboterea
Jon Corres Gaur egun, superheroien mundua pil-pilean dago. Duela pare bat urte, umeen kontua zen leotardoak jantzita tipo gaiztoak jipoitzen zituen morroi baten istorioak irakurtzea. Hiritar helduen artean galtzaileek baino ez zuten irakurle-hobby hori osatzen, baina gaur egun mundu guztia […]
Sara Borrell (1917-1999): Diasporatik ekarritako hormona-jakintza
Uxue Razkin Badira gorputzetik mugitzen diren molekula batzuk nekaezinak eta determinatzaileak direnak. Odolean zehar bidaiatzen dute; organoak helmuga dira berauen efektu jakinak sorrarazteko. Mezulari kimikoak dira hormonak eta oinarrizko funtzio fisiologikoak, eta maiz emozionalak, kontrolatzen dituzte, baita identitate sexualaren garapena […]
Gizaki modernoen sorlekua eta abiapuntua dantzan
Juanma Gallego Duela 300.000 urteko Homo sapiens espezieko arrastoak topatu dituzte Marokon. Aurkikuntzak 100.000 urte atzeratuko luke gure espeziearen jatorria. Marokon dagoen Jebel Irhoud izeneko aztarnategia egin dute paleoantropologiaren mundua, beste behin ere, irauli duen aurkikuntza. Alemaniako Max Planck Institutuko […]
Jo eta ke minbiziaren aurka
Juan Ignacio Pérez Iglesias Guztiok ezagutzen dugu Steve Jobs enpresari aberats amerikarra, pankreako minbiziak jota hil zen, ebakuntza garaiz ez egiteagatik. Gaixotasuna aurkitu ziotenean egin izan baliote ebakuntza, oso desberdin bukatuko zen kontua agian. Hala ere, Jobsek erabaki zuen terapia […]
Landareentzat ez ezik animalientzat ere: argia
Zalantzarik gabe, bai. Alor bat baino gehiagotan du garrantzia argiak animalientzat. Batetik, ezinbestekoa da animaliak elika daitezen. Izan ere, elikadura mota edozein dela (belarjale, haragijale, orojale) oinarrian argia dago. Landareek nahitaezkoa dute argia hazteko eta, beraz, hedaduraz, animalia belarjaleek ere […]
Lursaguek dute maitasunaren gakoa
Amaia Portugal Monogamia naturala ala kulturala den, asko eztabaidatu daiteke gaiari buruz, gizakiez ari garenean. Baina izan, badira, berez monogamoak diren animalia gutxi batzuk, bizitza osoa bikotekide bat eta bakarrarekin partekatzen dutenak. Microtus ochrogaster lursagua da espezie horietako bat. Hain […]
Lurralde igneo erraldoiak: Lurraren indar-erakustaldia
Arturo Apraiz Lurralde igneo erraldoiek (LIP; Large Igneous Provinces), bere barne hartzen dituzte basalto-plataformak (flood-basalts edo trap), ozeano-plataformak (oceanic plateau), eta Hawaii bezalako gandor aseismiko edo bolkan-kateekin batera “bolkanismo anomaloaren” egitura adierazgarrienak dira (1. irudia). “Bolkanismo anomalotzat” jotzen da plaken […]
Emma López de Armentia: “Ikerketak asko eskatzen du, baina baita asko eman ere”
Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Emma López de Armentia Adan ia-ia halabeharrez sartu zen ikerketa-munduan. Dioenez, txikitatik zituen gustuko biologia, giza gorputza… Beraz, bazirudien medikuntza ikastera bideratuko zela. Baina gaztetan ikasketei behar baino arreta gutxiago jarri zienez, azkenean Giza Nutrizioa […]