Dibulgazioa
Kategorien artxiboa 2975 artikulu
Javier San Martín EGB ikasi dugunoi, mundua goitik behera eroriko zaigu Penintsulako hegoaldera bagoaz, edo Salamancara eta Extremadurara jotzen badugu. Izan ere, desikasi egin beharko genuke ikasia genuen hura, edo agian zapuztu egingo zaigu lurralde horietaz genuen irudia, ez baitugu […]
Kimika, kimikoak, kimikariak, kimifobia eta euskara
Gotzone Barandika Duela urte batzuk, honako hau irakurri nuen plataforma ekologista baten pankarta batean: “Los químicos van a acabar con el planeta”. Kimikaria naizenez, izugarrizko ikara hartu nuen, nik honela ulertu nuelako: “Kimikariek akabatuko dute lur-planeta”. Argitu behar dut sustoa […]
Giro tenperaturan funtzionatzen duen supereroalearen bila
2014ko abenduan DIPCko ikertzailea den Ion Errea fisikariak eta haren lankideek sorpresa bat izan zuten hainbat esperimentu egin ondoren. Tenperatura oso altuko supereroale bat aurkitu zuten fisikariek, azido sulfhidrikoa presiopean jarrita. Orain, presio altuko hidrogeno sulfuroan aurkitutako supereroankortasun errekorra hura […]
Asteon zientzia begi-bistan #56
Asteon Interneten jorratu diren zientzia-gaien laburpena. Begirada bat emango diogu? Asteon urtebetetze bat ospatu dugu, Hubble espazio-teleskopioak 25. urte bete ditu orbitan. 1990. urteko apirilaren 24an bidali zuten espaziora eta espero zuten baino tarte gehiago egon da lanean Unibertsoko hainbat […]
Ezjakintasunaren kartografia #62
Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena. Landareek entzuteko gaitasuna dute. Baietz ba, benetan dela. Baina, galdera da, nola egiten dute ez badute belarrik ez burmuinik? Daniel Morenok azaltzen digu: When plants […]
Arantza Ugalde sismologoak, lurrikaren hizkuntza aztertzen du
Uxune Martinez 1906. urtean San Frantzisko hiria suntsitu zuen minutu bakarreko lurrikarak. Hau izan zen argazkiekin eta pelikulekin dokumentatu zen lehen fenomeno sismikoa. Sasoi hartan geologoek ez zekiten zein zen hauen oinarria. Izan ere, ez zekiten failak ziren lurrikaren oinarria […]
Hubble teleskopioa: 25 urte orbitan unibertsoa arakatzen
Naiara Barrado eta Itziar Garate Hubble iraupen luzeko misio zientifikoa izateaz gain, ezagutzen den arrakastatsuenetarikoa ere izan da. Milaka artikulu idatzi dira haren datuetan oinarrituz. 1990eko apirilaren 24an jarri zen Lurraren inguruan orbitan eta 25 urtetik geroztik ari zaigu informazio […]
Biodibertsitatea gizakion erraietan
Amaia Portugal Papua Ginea Berriko eta AEBtako zenbait lagunen hesteetan zer eta zenbat mikroorganismo bizi diren alderatu dute ikerketa batean. Ondorioztatu dutenez, bakterioak anitzagoak dira industrializatu gabeko inguruneetan, eta horrek lotura du osasunari eta garatzen diren gaitz motei dagokienez. Industrializatu […]
Lurraren historiako pasarte berria
María Jesús Irabien, Alejandro Cearreta, Ane García-Artola eta Eduardo Leorri Antropozenoan bizi al gara? Paul Crutzen Kimikako Nobel saridunak giza jarduerek Lurreko ziklo biogeokimikoak, prozesu sedimentarioak eta ozeano-atmosfera transferentziak bezalako dinamikei eragin dieten denbora-tartea adierazteko termino hau proposatu zuenetik, 2000 […]
Gainpisuak eta arnasketa arazoek eragina dute loaren apnean
Zurrungekin lotzen dugu beti loaren apnea, baina ez du zertan hala izan behar. Loaren apnea-sindromea da loaldian izaten den arnas asaldura ohikoena. Apnea dutenek lotan daudela arnas gelditzea jasaten dute, goiko airebideen kolapsoarengatik. Gelditze horiek gutxitu egiten dute pazientearen odoleko […]