Dibulgazioa Archives - Page 5 of 300

Metamorfismo izeneko prozesu bat jasan ondoren sortutako arrokak metamorfikoak izaten dira. Prozesu horretan hasierako arroka batzuk eraldatu egiten dira eta jatorrizkoak ez bezalako mineralen osaera eta ehundura edo barne egitura izaten dute, presio edo tenperatura oso handiak jasan dituztelako. Gehienetan […]

Mary Jane Sherfey psikiatra estatubatuarra arduratu zen, 1972an, jakintza hori publiko orokorrari helarazteaz, The nature and evolution of female sexuality liburuarekin (“Sexualitate emearen izaera eta eboluzioa”, euskaraz). Bertan, Sherfeyk berrikusi egin zituen aurreko urteetan gai horren inguruan argitaratu ziren zientzia-artikuluak […]

Mundua gizakientzat sortua dago, eta hain da horrela, non doitze fina hain fina denez, gure existentzia bera mirakulua baita. Edo ez. Raiders of the lost purpose (1): fine tuning, Jesús Zamoraren eskutik. Zer ikertzen den eta zer emaitza zientifiko argitaratzen […]

Azken bost urteotan ikerketa lan desberdinek Euskal Herriko haur eta gazteen (11-17 urte bitarte) espezie alfabetatze maila diagnostikatu dute eta lorturiko emaitzen berrikuspen bat argitaratu berri da Ekaia aldizkarian. Lan desberdin hauen emaitzak bat ote zetozen aztertu, ondorio bertsuetara iristen […]

Dunak eguzki-sistemako morfologia ugari eta ezaguterrazenetako bat dira. Lurrean egoteaz gain, beste planeta batzuetan ere ikusi ditugu, hala nola Marten eta Artizarrean; baita toki exotikoagoetan ere, hala nola Io satelitean edo 67P/Churyumov-Gerasimenko kometan. Azken horietan, gurea bezalako atmosferarik ez badago […]

Esnatzeko momentua atzeratzea oso ohikoa da eta, 20.000 laguni egindako inkesta baten emaitzen arabera, %50ek erabiltzen du snooze (posponer edo atzeratzea) delako aukera. Inkestaren emaitzen arabera, gazteak dira alarma atzeratzeko zale handienak: 20 eta 29 urte bitartean dituztenen %23k gutxienez […]

Promiskuoa izatea bereziki interesgarria da peptidoak garraiatzea bada kontua. Protein promiscuity is critical for nutrition and drug absorption, Rosa García-Verdugok egina. Gutxieneko espazioan egia biribilak kontatzeko gai da bineta bat. Translaton. TILKUTena. Aurreikusten diren elektrizitate berriztagarrien eskaerekin, beharrezkoa da eguzki-plakek […]

DNA topoisomerasak DNAren topologia aldaketak katalizatzen dituzten entzimak dira. Beste era errazago batean esanda, proteina familia hauetako kideek, DNAren metabolismoan zehar ematen diren funtsezko prozesuetan sortzen diren antolakuntza espazialarekin erlazionatutako arazoak konpontzeaz arduratzen dira. Hortaz, DNAn dagoen informazioaren atzipenerako, kiribiltze/deskiribiltze […]

Gure espezieari datxekion bilakaera kultural metagarria, hein handi batean, bilakaera gertatzen den herrien tamainaren menpekoa da. Hori da esperimentu azkar baten bidez lortutako ondorio nagusia. Esperimentuan (zenbait tamainatako taldeek parte hartzen zuten jolas bat), giza taldeen tamainak konplexutasun kulturalaren bilakaeran […]

Hamar milurteko baino gehiago daramatza gizakiak zeruari begira, Neolito Arotik aurrera nekazaritza izan delako gizarte gehienetan elikaduraren oinarria. Horregatik, askotan gorabehera klimatikoek zibilizazioen gorakadetan zein amiltzeetan eragin nabarmena izan dute. Nekazaritza teknifikatuaren garaian ere, oraindik ere ureztatze sistemak erabili ezin […]

Hurrengo ekitaldiak

Zientzia Kalean erakusketa ikusgai dago maiatzaren zazpira arte Ordizian

Zientzia Kalean erakusketa Ordizian bisitatu daiteke maiatzaren zazpira arte. Esposizioa hamaika infografiek osatzen dute eta Nikolas Lekuona plazan dago. Herri ezberdinetan egon den erakusketa ibiltaria osatzen duten irudietan egunero inguruan ditugun, erabiltzen edo kontsumitzen ditugun produktuen azalpen zientifikoa eskaintzen da. Adibidez, infografien bitartez mugikorren, barra kodeen, txertoen, iturriko uraren eta…

2024ko apirilaren 26a — 2024ko maiatzaren 7a

Nikolas Lekuona plaza

Ordizia

Adimen artifizialaren erronkak Zientziaz Blai jardunaldiko hitzaldietan

Adimen artifiziala azken urteetako teknologia entzutetsuenen artean dagoela esan daiteke. Aukera eta erronka asko ekarri dituen tresna da eta, horren ondorioz, hainbat dira jendartean sortzen dituen zalantzak eta kezkak. Horiei erantzuteko asmoz, Logos Elkarteak adimen artifiziala izango du eztabaidagai aurtengo Zientziaz Blai, Zientzia eta Gizartea jardunaldian. Bertan hiru adituk adimen…

2024ko maiatzaren 10a

Bidebarrieta Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Dinosauro haragijaleak ehizatzen iberiar penintsulan

Milioika urte igaro dira dinosauroak desagertu zirenetik, baina indusketek eta fosilek oraindik informazio berria eskaintzen dute gaur egun. Horren adibide da Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileen lana eta Errioxan aurkitu duten dinosaurio haragilaje espezie berria. Erik Isasmendi Euskal Herriko Unibertsitateko Geologia Saileko ikertzailea eta doktoregaia da. Bere tesian Euskal eta Kantabriar…

2024ko maiatzaren 22a

Bidebarrieta Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Genero eta zientziaren komunikazioa 2024

Aurreko urteko harrera onaren ondoren, Generoa eta zientziaren komunikazioa jardunaldia bueltan da. Beste behin ere genero ikuspegian oinarritutako zientziaren komunikazioan interesa dutenei zuzendutako ekimena izango da.

2024ko ekainaren 4a

Iberdrola Dorrea

Euskadi Plaza, 5, Bilbo