animaliak Archives - Zientzia Kaiera

Hedabide hau irakurtzen duzuenok dakizuen bezala, Ig Nobel sariak Nobel sarien parodia modukoak dira, baina ez txantxetako ikerketak saritzen direlako, baizik eta seriotasun osoa duten ikerketa barregarriak saritzen direlako. Horren adibideak behin baino gehiagotan ekarri ditugu hona; esaterako, errusiar mendien […]

Ur-hartzak edo goroldiozko txerriak izen bitxien atzean, izaki harrigarri bat ezkutatzen da: tardigradoa. 0,5 milimetro inguru besterik ez dute neurtzen eta mikroskopioz soilik ikus daitezke, baina bizirauteko gaitasun ikaragarriak dituzte. Izan ere, muturreko baldintzetan ere moldatzen dira. Gaur, Kiñuk animalia […]

Gogoratzen urpean ibiltzeko gai diren armiarmak? Ni bezalako memoria eskasekoentzat oroigarria: badira urpean ibiltzeko gaitasuna duten armiarmak. Bai, armiarmak, plurala. Horietako batek gorputzeko ileak baliatzen ditu urpean bizirauteko. Benetako ileak ez dira, egia esan. Ile moduko egiturak dira, gorputzean zehar […]

Gizakien artean, historian zehar zeru izartsua elementu garrantzitsuena izan da ozeanoetan nabigatzeko, eta oraindik ere abilezia horren funtsezko oinarriak nabigazio eskoletan irakatsi egiten dira, gailu teknologikoek huts eginez gero, elementu sinpleekin eta izarren laguntzarekin orientazio aukera izateko. Animalien artean, berriz […]

Ez da magia: fotosinbiosia da Symsagittifera roscoffensis, edo Roscoff zizarea deritzonak, 1 – 4 milimetroko luzera duten eta Ipar Atlantikoko hondartzetan zehar bizi diren zizare nimiñoak dira. Jaio orduko, Tetraselmis convolutae espeziekoak diren mikroalgen bila abiatzen dira; izan ere, biziraupenerako […]

Adimen artifiziala Hizkuntza eredu handiek (LLM, ingeleseko siglengatik) milaka milioi parametro dituzte eta gaitasun handiak, baina baliabide asko kontsumitzen dute. Horregatik, ikertzaile askok hizkuntza eredu txikiak (SLM, ingeleseko siglengatik) garatzen hasi dira: parametro gutxiago dituzten eredu arin eta eraginkorrak. Eredu […]

Ez da galdera erraza, pertsona guztiek ere ez baitituzte koloreak berdin “ikusten”. Adibidez, daltonismo motaren bat dutenek bereizmen txikiagoa daukate, baina, horrez gain, tonu gehienak desberdin ikusten dituzte. Beste muturrean tetrakromatak daude: 100 milioitik gora tonalitate bereizteko gai dira, jende […]

Adi eta kontuz, gaur Kiñu pozoi eta toxina artean ibiliko da eta hauen ezaugarriak, ezberdintasunak eta adibide harrigarrienak azalduko dizkigu. Munduan zehar, natura pozoiz beteta dago, eta pozoia ez da bakarrik historian zehar hilketa gehien protagonista izan: animalia eta landare […]

Oxfordeko Unibertsitateko ikertzaileek Kenya iparraldeko elefanteen migrazioak ikertu dituzte 22 urtez. Argitaratu berri den ikerketak animalia erraldoi hauen hautaketen zergatiak argitu ditu. Elefanteek kostu-irabazi erabakiak hartzen dituztela frogatu du artikuluak, eta beren inguruaz kontziente direla erakutsi. Zientzialarien hitzetan, “animaliek migrazio-ibilbideak […]

Ba zenekien Euskal Herriko haritz espezie batek orri iletsuak dituela? Edo hegazti bati kaskabeltz handia esaten diogula hogei gramo ozta-ozta pisatu arren? Ba zenekien garo edo iratze mota batek bi metro eta erdiko hostoak dituela? Eta gure mendietan intsektuak ehizatzen […]