bideoak
Etiketen artxiboa 253 artikulu
Teknologien aurrerapenek, antzinako gizakien bizimoduen berri izateko metodoak ekarri dizkigu. Zehazki izaki bizidunen hezurretan eta hortzetan neurtutako isotopo egonkor desberdinak ezagutzeko aukera. Isotopo hauen bidez, antzinako gizakien elikadura eta mugikortasun ereduak eraikitzea ahalbidetzen du. Izan ere “jaten duguna gara”. Erdi […]
Vega Asensio: “Ilustrazioek zientzia dibulgazioan mezua transmititzen laguntzen dute” #Zientzialari (110)
Ilustrazioak arte izateaz gain informazio iturri ere badira. Horregatik, zientziaren dibulgazioan oso tresna erabilgarriak dira, mezua aberasten laguntzen dutelarik. Izan ere, giza garunak irudiak arin ulertu eta oso ondo gogoratzen ditu. Ilustrazio zientifikoek mezua ahalik eta hobeto transmititzen laguntzea xede […]
Josu Doncel: “Sarean informazioa ahalik eta lasterren bidaltzeko eredu matematikoak erabiltzen dira” #Zientzialari (109)
Ordenagailu batetik bestera informazioa bidaltzen dugunean elkarri datu-paketeak bidaltzen dizkietela esaten dugu. Gailu desberdinen arteko kalitatezko komunikazioa bermatzeko ezinbestekoa da pakete desberdinak sareko bide arinetatik bidaiatzea, hots, bide optimotik. Eredu matematikoei esker ikertzaileek gailu desberdinen arteko komunikazioa bizkortzeko bideak aurkitu […]
Inma Hernaez: “Hitz egiteko zailtasunak dituzten pertsonentzat ahots sintesia oso egokia izan daiteke” #Zientzialari (108)
Ahots sintesiaren bitartez testu idatz batetik dagokion mezu akustikoa lortu daiteke. Teknologia honen garapena nahiko berria izan arren, aplikazio ugari ditu jadanik. Aplikazio hauen artean burura etortzen zaigun ohikoena aparatu elektronikoekin zerikusia duena da. Esaterako, mugikorra erabiltzean teklatura jo beharrean […]
Begoña Sanz: “Funtsezkoa da zahartze-prozesuan agertzen diren aldaketa molekularrak ezagutzea” #Zientzialari (107)
Egun, 65 urtetik gorako pertsonak Euskadiko biztanleen %22 dira eta aurreikuspenen arabera, 2030erako %30 izango dira. Testuinguru honetan, zahartze osasungarri eta bizigarria sustatzeak berebiziko garrantzia hartzen du. Zahartze-prozesuan agertzen den narriadura fisiko zein kognitiboa gorputzeko aldaketa molekularren isla da. Beraz […]
Gorka Arana: “Marte bezalako planeta batean ikertzea erronka teknologiko handia da” #Zientzialari (106)
Nahiz eta Marte izan, Lurraren ondoren, Eguzki-sisteman gehien esploratu den planeta, asko dira planeta gorriak eragiten dizkigun galderak: nolako izan zen iraganean? Existitu ote zen bizitza Marten? Ba al dago urik? Galdera guzti horiei erantzuna bilatzeko asmoz hamaika proiektu jarri […]
Maddi Ibarbia: “Sormena trebatzeko sormen-prozesuan garuneko zein eremu aktibatzen den jakin behar da” #Zientzialari (105)
Sormena bizitzako arlo ezberdinetan azaltzen da, margolariak koadro berri bat egiterakoan, sukaldariak plater berri bat asmatzerakoan edo musikariak pieza berri bat konposatzen duenean, besteak beste. Baina, zer da zehazki sormena eta zer gertatzen da burmuinean sormen-prozesu bat hasten denean? Neurozientzien […]
Ainara Badiola: “Fosilak aztertuz iraganeko biosferaren berri izan dezakegu” #Zientzialari (104)
Kretazeo eta paleozeno garaien arteko mugan dinosauroen desagerpena eman zen. Iraungitze horrek beste animalia mota batzuen bilakaera eta zabalkundea ekarri zuen Eozeno garaian, batez ere ugaztunenak. Baina, nola jakin genezake zer gertatu zen Lurrean duela 66 milioi urte? Besteak beste […]
Eguzkiñe Iturrioz: “Ezinbestekoa da iragarpen meteorologikoa egingo dugun eremua ondo ezagutzea” #Zientzialari (103)
Meteorologia pil-pilean dagoen intereseko gaia bihurtu da. Egunero, eguraldiaren iragarpenak kontuan hartzen ditugu egin beharrekoak antolatzeko. Izan ere, albistegietan, mugikorrean edota kaleetan kokatutako informazio pantailak eskura ditugu momentu oro informazioa jasotzeko. Iragarpen hauen atzean meteorologoak daude. Egunero, Eusko Jaurlaritzaren sare […]
Iker Badiola: “Metastasiaren prozesua eragiten duen zelula oso erresistentea eta gaiztoa da” #Zientzialari (101)
Osasunerako Mundu Erakundearen datuen arabera, minbiziaren 14,1 milioi kasu berri diagnostikatzen dira urtero. Izan ere, herrialde garatuetako gaixotasun hedatuenetariko bat da. Minbiziaren aurpegi latzenetako bat, zalantzarik gabe, metastasia da, tumore primarioa gorputzeko beste atal batera zabaltzen denean sortzen den prozesua […]