bideoak
Etiketen artxiboa 254 artikulu
Euskal Herriak, haren kokapena dela-eta, beti izan du lotura handia itsasoko lanekin. Asko izan dira euskal arrantzaleek ustiatu dituzten arrain motak eta sarritan ustiapena ez da modu kontrolatuan gauzatu. Zorionez, egun, ustiapen jasangarriago baten aldeko kontzientzia garatuago daukagu. Arrantzaren jasangarritasun […]
Ainara Estanga: “Alzheimerraren fase preklinikoak hogei urte iraun dezake” #Zientzialari (90)
Gizartearen eta osasunaren alorreko erronkarik garrantzitsuenetariko bat dugu Alzheimerra. Gaixotasuna pairatzen duten pertsonei behar bezalako arreta eman ahal izateko eta gaixoen kopurua murrizteko ezinbestekoa da diagnostiko ahalik eta goiztiarrena egitea eta prebentzio-neurri egokiak hartzea. Diagnostiko eta prebentzio-neurrietan erlazio zuzena dute […]
Arantxa Bodego: “Euskokantauriar arroko rifta duela 250 milioi urte inguru sortu zen” #Zientzialari (89)
Riftak plaken tektonikaren ondorioz sortzen diren arro sedimentarioak dira. Jarduera sismiko eta bolkaniko handia duten sakonune hauei esker lurrazalean gertatzen diren hedapen eta mugimenduen inguruko informazioa lor daiteke. Gaur egun Euskokantauriar arroan eta Bizkaiko Golkoan azaleratzen diren arroka asko duela […]
Ainhoa Plaza-Zabala: “Glia zelulak ezinbestekoak dira giza garunaren funtzionamendurako” #Zientzialari (88)
Neurona bakoitzeko hamar glia zelula daudela kalkulatzen da. Zelula mota hauek ezinbestekoak dira neuronen eta giza garunaren funtzionamendu egokirako. Izan ere, neuronak ezingo lirateke bizi glia zelulek ematen dizkieten baliabiderik gabe. Azken hamarkadetan egindako ikerketek glia zelulak neuronen euskarri fisiko […]
On Zientzia: E mc2
Erabat ezaguna da erlatibitatearen teoriak espresatzen duen masaren eta energiaren arteko baliokidetasuna. Einsten izenari lotuta dagoen E=mc2, hain zuzen. Zer esan nahi du zehazki formula honek, baina? E=mc2 formulak hiru alderdi ditu: E. Energia da, lan bat egiteko ahalmena. m […]
On Zientzia: Fermi paradoxa
Unibertsoa handia da. Tamaina itzela du. Hain handia izanik, zergatik ez dugu izaki estralurtarren seinalerik? Non daude estralurtarrak? Horixe bera galdetu zuen Enrico Fermi Nobel saridun fisikariak. Ongi etorri Fermi Paradoxara. Estralurtarrekin kontaktu eza azaltzen duten hiru hipotesi lerro daude: […]
On Zientzia: Gaztamania
Gazta neolitikotik ekoizten dela uste da. Gaztaren produkzioak atzetik duen prozesu biokimikoa neolitikoan kasualitatez ikasi zutela uste da, hala ere. Zelan egiten da gazta? Zer da, zehazki, gatzagia? Zein da esnea gazta bihurtzeko prozesuan gertatzen dena? Esnea eta gatzagitik abiatuta […]
Elisa Sainz de Murieta: “Klima-aldaketa Euskal Herri osoari dagokion erronka da” #Zientzialari (86)
Planetaren batez besteko tenperaturaren igoera edo bioaniztasunaren galera klima-aldaketaren adierazle orokorrak dira. Hala ere, klima-aldaketak ekar ditzakeen arriskuak eta kalteak oso desberdinak izan daitezke lekuaren arabera. Euskal Herriak jasango duen klima-aldaketaren inpaktu garrantzitsuenetariko bat itsas mailaren igoera izango da. Izan […]
Josean Rodriguez: “Egun tumoreak sailkatzen dira ere genoman dituzten mutazio molekularren arabera” #Zientzialari (85)
Tumore baten garapenean zerikusi zuzena dute geneen mutazioek. Tumore bat garatzen den heinean mutazioak ere metatu egiten dira. Eta, bitxia badirudi ere, mutazio hauek abantailak eman diezaiekete proteinei. Esaterako, mutazioek proteinen funtzioa aldatu eta gainontzekoei baino hazteko abantaila gehiago eman […]
Manu Soto: “Ziurtatzen baldin badugu osasuntsua dela ekosistema, gizartea askoz osasuntsuagoa izango da” #Zientzialari (84)
Plentziako Itsas Estazioa UPV/EHUko goi mailako ikerketa eta irakaskuntza zentro bat da. Bertan, zientzian eta teknologian oinarritutako ikerketa gauzatzen da, itsas ekosistemak giza osasunean duen eragina aztertzeko helburuarekin. Biologo zelularrak, zoologoak, ekologoak, botanikoak, fisikariak, geologoak, mikrobiologoak eta kimikariak elkarlanean dabiltza […]