Orientazio Problema (Orienteering Problem, OP) matematikaren arloan aztertzen den ibilbideen optimizazio problema bat da. Saltzaile ibiltariaren problema (TSP) ospetsuaren aldaera den ibilbide-problema honen helburu nagusia da, ibilbidearen gehienezko luzera errespetatuz, bisitatutako herrietan jasotako sarien batura maximizatzen duen ibilbidea aurkitzea. Ibilbide-problema […]
Jakintza-arlo desberdinetako profesionalen ikerketak ezinbestekoak izan dira azken mendean ehun-ingeniaritzaren arloan eman diren aurrerakuntzak errealitate bihurtzeko. Zientzia honen helburu nagusia ehunen eta organoen funtzioa berreskuratu, mantendu edo hobetzeko erabiltzen diren egitura biologikoak garatzea da. Ehun-ingeniaritzan erabiltzen diren biomaterialak gorputzarekin elkarrekintzan […]
Euskal Herriak, haren kokapena dela-eta, beti izan du lotura handia itsasoko lanekin. Asko izan dira euskal arrantzaleek ustiatu dituzten arrain motak eta sarritan ustiapena ez da modu kontrolatuan gauzatu. Zorionez, egun, ustiapen jasangarriago baten aldeko kontzientzia garatuago daukagu. Arrantzaren jasangarritasun […]
Gizartearen eta osasunaren alorreko erronkarik garrantzitsuenetariko bat dugu Alzheimerra. Gaixotasuna pairatzen duten pertsonei behar bezalako arreta eman ahal izateko eta gaixoen kopurua murrizteko ezinbestekoa da diagnostiko ahalik eta goiztiarrena egitea eta prebentzio-neurri egokiak hartzea. Diagnostiko eta prebentzio-neurrietan erlazio zuzena dute […]
Riftak plaken tektonikaren ondorioz sortzen diren arro sedimentarioak dira. Jarduera sismiko eta bolkaniko handia duten sakonune hauei esker lurrazalean gertatzen diren hedapen eta mugimenduen inguruko informazioa lor daiteke. Gaur egun Euskokantauriar arroan eta Bizkaiko Golkoan azaleratzen diren arroka asko duela […]
Neurona bakoitzeko hamar glia zelula daudela kalkulatzen da. Zelula mota hauek ezinbestekoak dira neuronen eta giza garunaren funtzionamendu egokirako. Izan ere, neuronak ezingo lirateke bizi glia zelulek ematen dizkieten baliabiderik gabe. Azken hamarkadetan egindako ikerketek glia zelulak neuronen euskarri fisiko […]
Erabat ezaguna da erlatibitatearen teoriak espresatzen duen masaren eta energiaren arteko baliokidetasuna. Einsten izenari lotuta dagoen E=mc2, hain zuzen. Zer esan nahi du zehazki formula honek, baina? E=mc2 formulak hiru alderdi ditu: E. Energia da, lan bat egiteko ahalmena. m […]
Unibertsoa handia da. Tamaina itzela du. Hain handia izanik, zergatik ez dugu izaki estralurtarren seinalerik? Non daude estralurtarrak? Horixe bera galdetu zuen Enrico Fermi Nobel saridun fisikariak. Ongi etorri Fermi Paradoxara. Estralurtarrekin kontaktu eza azaltzen duten hiru hipotesi lerro daude: […]
Gazta neolitikotik ekoizten dela uste da. Gaztaren produkzioak atzetik duen prozesu biokimikoa neolitikoan kasualitatez ikasi zutela uste da, hala ere. Zelan egiten da gazta? Zer da, zehazki, gatzagia? Zein da esnea gazta bihurtzeko prozesuan gertatzen dena? Esnea eta gatzagitik abiatuta […]
Planetaren batez besteko tenperaturaren igoera edo bioaniztasunaren galera klima-aldaketaren adierazle orokorrak dira. Hala ere, klima-aldaketak ekar ditzakeen arriskuak eta kalteak oso desberdinak izan daitezke lekuaren arabera. Euskal Herriak jasango duen klima-aldaketaren inpaktu garrantzitsuenetariko bat itsas mailaren igoera izango da. Izan […]