Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Kultura Zientifikoko Katedra

biologia

Etiketen artxiboa 887 artikulu

Txikiena izateak dakartzan lan astunak

Animalien aferak, Dibulgazioa

animaliak

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Tamainak badu garrantzia ———————————————————————————————————– Odol beroko animaliarik txikiena Kuban bizi da, eta ez da satitsu etruskoa: erle-kolibria da. Mellisuga helenae du zientzia-izena eta “pájaro mosca” edo “zunzuncito” esaten diote gaztelaniaz. Haren masa 2 […]

Satitsu etruskoaren bihotz aparta

Animalien aferak, Dibulgazioa

animaliak

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Tamainak badu garrantzia ———————————————————————————————————– Inoiz txori bat esku artean hartu baduzu, irakurle, konturatuko zinen txoriaren bihotz-taupada oso azkarra dela, maiztasun handiz uzkurtzen baita txori baten bihotza. Esku artean egonik, txoria ez dago egon […]

Urtaroen orratzak ere mugitzen zaizkigu

Dibulgazioa, Kolaborazioak

fisiologia kronobiologia

Amaia Portugal Ardiekin egindako ikerketa batean ikusi dutenez, garuneko zelula espezializatu batzuek proteina desberdinak ekoizten dituzte udan eta neguan. Urtaroaren ezaugarrien arabera, gorputza egokitu egiten dela erakusten du horrek. Ardiekin ez ezik, litekeena da animalia ornodun guztiekin gertatzea hori. Gizakiekin […]

Basasagua eta elefantea

Animalien aferak, Dibulgazioa

animaliak

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Tamainak badu garrantzia ———————————————————————————————————– Basasagu baten masa 30 g-koa izan daiteke; Afrikako elefante batena, berriz, 3.000 kg-koa. Basasagua ez da ugaztun txikiena, eta bada gure adibidekoa baino elefante handiagorik ere (4.500 kg-korik ere […]

Zelulaz (eta II)

Zientziaren historia

zientzia zientziaren_historia

César Tomé López Teoria zelularrarentzat, zelula zen organismoen oinarrizko unitate estruktural eta funtzionala. Zentzu horretan zelula “primitiboa” izan arren, zelula ez zen inolaz ere entitate sinplea. Histologoek hasieratik onartu zuten bereiz daitezkeen atalez osatuta zegoela, eta funtzionaltasunaren aldetik atal horietan […]

Bizitzaren zuhaitza, sustraietatik adarretara

Dibulgazioa, Kolaborazioak

eboluzioa

Amaia Portugal AEBtako ikertzaile talde batek munduan ezagutzen diren 2,3 milioi espezieak elkarlotu ditu mapa erraldoi batean. Lurraren eboluzio biologikoaren historian 3.500 milioi urte atzera egiteko aukera ematen du eskema honek. Sarean jarri dute, edonork erabiltzeko eskuragarri. Ba al dakizu […]

Kultura ere ez da gizakien bereizgarri

Dibulgazioa, Kolaborazioak

animaliak komunikazioa

Amaia Portugal Galapagoen bueltan bizi diren bi kaxalote multzo aztertuta, ikertzaile batzuek antzeman dute talde bakoitzak bere dialektoa darabilela elkarren artean komunikatzeko. Transmisio kulturalaren moduko prozesu bati esker garatu dituzte soinu aldaera horiek; gizakien antzera, beraz. Zer da kultura? Gizakiak […]

Elefanteak eta LSDa

Animalien aferak, Dibulgazioa

animaliak

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Tamainak badu garrantzia ———————————————————————————————————– Itxura ez da tamainak baldintzatzen duen animalien ezaugarri bakarra; funtzioa ere haren menpe dago. Denok dakigu, jakin, animalia handiek txikiek baino gehiago jaten dutela, eta oxigeno gehiago behar dutela […]

Zelulaz (I)

Zientziaren historia

zientziaren_historia

César Tomé López Robert Hooke-k erabili zuen zelula terminoa, Micrographia (1665) liburuan, mikroskopio bidez landare-ehunetan ikusi zituen paretaz inguratutako barrunbeak deskribatzeko. Espazio horiek ikusita, monasterioetako gelak (cella) etorri zitzaizkion gogora. Baina terminoa ez zen guztiz onartua izan. Izan ere, XVIII […]