You searched for menopausia

Urte askoz hala pentsatu bazen ere, menopausia ez da gizakiaren berezko ezaugarria. Orain dela gutxi arte, itsas ugaztun batzuetan ere dokumentatuta zegoen menopausia, eta orain txinpantzea sartu da talde horretan. Eboluzioaren ikuspuntutik, paradoxa bat da ugaltzeko gai ez diren izakiek […]

Lehenik eta behin, argibide pare bat artikulu honetan erabiliko den “menopausia” hitzaren inguruan. Zientifikoki erabat zuzenak izateko, menopausia hitza gizakiarentzat sortu zen terminoa da, eta bi hitz grekotatik dator: “meno” terminoak hilabeteari egiten dio erreferentzia (hau da, hilekoari), eta “pausis”-ek […]

“Hilerokoaz asko hitz egiten da, baina gutxi menopausiaz; are gutxiago, andropausiaz”. Kaitin Allenderen hitzak dira, gai oso serioen inguruan umorezko bakarrizketen bidez jarduten duen euskal kazetariarena. Eta isiltasun hori ez da izango, ez, aro laburra izateagatik. Izan ere, eta urteen […]

Eboluzioaren ikuspuntutik, zer zentzu dauka aurretik bizitza luzea duen pertsona osasuntsu batek une zehatz batean ugalkor izateari uzteak? Bai fenomeno bitxia eta misteriotsua menopausia. George Christopher Williams biologo ebolutiboak, bere ikerketen ondorioz ‘amonaren hipotesia’ sortu zuen. Emakume batek seme-alabak 60 […]

Amaia Portugal Espezie gehienetako emeak ia hil arte dira kumeak izateko gai; gizakiak eta orkak dira salbuespen bakanetako batzuk. Itsas ugaztun horiei erreparatuta, menopausiak zer zentzu duen ulertzen ahalegindu da nazioarteko ikerketa talde bat. Haien arabera, orka eme zaharrek utzi […]

Haurdunaldian eta amatasunean burmuinean ematen diren aldaketak, estresa bizirauteko estrategia bat izatetik gure osasunari kalte egin diezaiokeen elementua nola bilakatu den edota suizidioak gure espeziearen garapen ebolutiboan zer nolako garrantzia izan duen izango dira, besta hainbat gaiez gain, Eboluzioa eta […]

Meteorologia Joan den otsaila munduan inoiz neurtu den beroena izan da, Copernicus zerbitzuak bildutako datuen arabera. Industriaurreko tenperaturekin alderatuta, joan den hilabetea 1,77 gradu beroagoa izan da. Bederatzigarren hilabetea da jada jarraian tenperatura globalek markak gainditu dituztela. Copernicuseko zuzendari Carlo […]

Matematika Bi ikertzailek Lenstra-Lenstra-Lovász (LLL) estiloko algoritmo kriptografiko bat eguneratu dute. Ikertzaileek sistema horien sendotasuna hobetzeko lan egiten dute, izan ere, gure datuak sekretupean mantentzeko balio dute, baina badaude trikimailu kriptografikoak hauek desegitea lortzen dutela zenbait kasutan. Beraz, algoritmoa eguneratu […]

Kimika Asima Chatterjee indiar kimikaria bere herrialdean doktorego bat lortu zuen lehenengo emakumea izan zen, 1938an. Chatterjeek sendabelarren propietate kimikoak aztertu zituen bere ibilbide zientifikoan, eta bere aurkikuntzei esker, minbiziaren, epilepsiaren edo malariaren aurkako farmakoak garatu zituen, besteak beste. Chatterjeeren […]

Parkinson gaixotasuna nahasmendu motor neurodegeneratibo ohikoena da, eta alfa-sinukleina izeneko proteinaz osatutako Lewy gorputzen presentziarekin eta substantia nigra pars compacta -ko neurona dopaminergikoen galerarekin lotuta dago. Ebidentzia askok iradokitzen du sexu biologikoa faktore garrantzitsua dela parkinsonaren intzidentzian, garapenean eta adierazpen […]

Hurrengo ekitaldiak

Zientzia Kalean erakusketa ikusgai dago maiatzaren zazpira arte Ordizian

Zientzia Kalean erakusketa Ordizian bisitatu daiteke maiatzaren zazpira arte. Esposizioa hamaika infografiek osatzen dute eta Nikolas Lekuona plazan dago. Herri ezberdinetan egon den erakusketa ibiltaria osatzen duten irudietan egunero inguruan ditugun, erabiltzen edo kontsumitzen ditugun produktuen azalpen zientifikoa eskaintzen da. Adibidez, infografien bitartez mugikorren, barra kodeen, txertoen, iturriko uraren eta…

2024ko apirilaren 26a — 2024ko maiatzaren 7a

Nikolas Lekuona plaza

Ordizia

Adimen artifizialaren erronkak Zientziaz Blai jardunaldiko hitzaldietan

Adimen artifiziala azken urteetako teknologia entzutetsuenen artean dagoela esan daiteke. Aukera eta erronka asko ekarri dituen tresna da eta, horren ondorioz, hainbat dira jendartean sortzen dituen zalantzak eta kezkak. Horiei erantzuteko asmoz, Logos Elkarteak adimen artifiziala izango du eztabaidagai aurtengo Zientziaz Blai, Zientzia eta Gizartea jardunaldian. Bertan hiru adituk adimen…

2024ko maiatzaren 10a

Bidebarrieta Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Genero eta zientziaren komunikazioa 2024

Aurreko urteko harrera onaren ondoren, Generoa eta zientziaren komunikazioa jardunaldia bueltan da. Beste behin ere genero ikuspegian oinarritutako zientziaren komunikazioan interesa dutenei zuzendutako ekimena izango da.

2024ko ekainaren 4a

Iberdrola Dorrea

Euskadi Plaza, 5, Bilbo