Koldo Garcia Giza genomaren sekuentzia eskuratu zenetik 20 urte pasa dira. Gizateriarentzat mugarri handia izan zen eta abagunea eman zuen genetikaren ikerkuntzari sekulako bultzada emateko. Behin gure gene-informazioaren liburua eskuetan izanda, haren erabilerek mugagabeak ziruditen eta promesik handiena izan zen […]
Hezkuntza moden joan-etorriak (eta II)
Marta Ferrero Hezkuntza moden joan-etorriak (I) artikuluan moda hauen testuinguruan murgildu ginen. Jakin badakigu, honezkero, hezkuntza modak beti egon direla eta hauek, ez direla baliozko teorietan oinarritzen. Izan ere, haien eraginkortasuna ez dago azterlan zientifikoen bidez frogatuta. Beraz, zelan atzeman […]
Asteon zientzia begi-bistan #347
Uxune Martinez Medikuntza Kukutxeztula Bordetella pertussis bakterioak eragiten duen goiko arnasbideetako infekzioa da. Pertsona batetik bestera erraz zabaltzen den gaixotasuna da, kutsatutako pertsona batek doministiku egiten duenean edo eztula egiten duenean. Gaixotasun horrek eztul bortitz eta kontrolaezina eragiten du, eta […]
Ezjakintasunaren kartografia #349
Zer dela eta zelula arrunta izan behar zena, minbizi zelula bihurtzen da? Ezinbestekoa da erantzuna topatzea eta, horretarako, oinarrizko zientzia behar-beharrezkoa. Dr. Jekyll and Mr. Hyde: what changes in a stem cell to become malignant? Por José R. Pineda Gizateria […]
Margaret Pittman, kukutxeztularen soinu zakarra apaldu zuen bakteriologoa
Rocio P. Benavente Gaur egun, kukutxeztulak, birikei eragiten dien gaixotasun infekzioso horrek duela zenbait hamarkada baino askoz ere beldur gutxiago ematen du, eta, neurri batean, Margaret Pittmanen lanari esker da hori. Pittman mikrobiologoak kukutxeztularen aurkako txertoa garatu zuen, eta gaur […]
HVAC sistemetan koroa-efektuaren agerpena detektatu eta aztertzeko metodologia
Ane Miren Larrea, Agurtzane Etxegarai, Manuel Antonio de la Hoz, Javier Mazón, Elvira Fernández Aireko lineetako eroaleen gainazaleko tentsio altua denean, inguruko airea ionizatu egiten da eremu elektrikoaren gradiente handiaren ondorioz. Hortaz, aireko molekulak eroale bihurtzen dira. Eremu elektriko uniformeetan […]
Eukaliptoak, euskal ibaien gosete kronikoaren erantzule
Irati Diez Virto 1986 eta 2019 urteen bitartean, eukalipto-landaketen azalera %300 baino gehiago handitu zen Euskadin. Beste modu batera esanda, 5.000 hektarea inguru izatetik ia 20.000 hektarea izatera iritsi ginen 33 urteko denbora-tartean. Landaketa hauetatik gehienak lursail pribatuetan kokatzen bada […]
Pilotu-izurde tropikala, ur sakonetako gepardoa
Juan Ignacio Pérez Iglesias Moby Dick eleberrian idatzi zuen Melvillek “zeroiak zazpirena arnasten du bakarrik, beraien garaiko igandea”. Hala, Melville zetazeo odontozeto handi honek ur azpian egoteko duen sekulako gaitasunaz ari zen. Izan ere, kaxaloteak, gainerako zetazeoak bezala, urpekari bikainak […]
Hezkuntza moden joan-etorriak (I)
Marta Ferrero Hezkuntza modak beti egon dira. Proposamen metodologiko edo hezkuntza baliabideak dira; une jakin batean, eskola eremu batean sartzen dira, bete-betean, eta denbora bat igaro ondoren –laburra nahiz luzea–, desagertu egiten dira, ikasleen ikaskuntzari mesede egin izanaren froga sendorik […]
Asteon zientzia begi-bistan #346
Uxune Martinez Elikagaiak Lactiker, UPV/EHUko Animalia Jatorriko Elikagaien Kalitatea eta Segurtasuna ikertaldea da. Talde honek, besteak beste, gaztaren kalitatean eragiten duten ekoizpeneko prozesu biokimiko, mikrobiologiko eta teknologikoen ezaugarri bereziak zehazten dihardu. Xabier Izaga kazetariak lan horri eman dio isla GAUR8n […]