Irati Diez Virto 1986 eta 2019 urteen bitartean, eukalipto-landaketen azalera %300 baino gehiago handitu zen Euskadin. Beste modu batera esanda, 5.000 hektarea inguru izatetik ia 20.000 hektarea izatera iritsi ginen 33 urteko denbora-tartean. Landaketa hauetatik gehienak lursail pribatuetan kokatzen bada […]
Pilotu-izurde tropikala, ur sakonetako gepardoa
Juan Ignacio Pérez Iglesias Moby Dick eleberrian idatzi zuen Melvillek “zeroiak zazpirena arnasten du bakarrik, beraien garaiko igandea”. Hala, Melville zetazeo odontozeto handi honek ur azpian egoteko duen sekulako gaitasunaz ari zen. Izan ere, kaxaloteak, gainerako zetazeoak bezala, urpekari bikainak […]
Hezkuntza moden joan-etorriak (I)
Marta Ferrero Hezkuntza modak beti egon dira. Proposamen metodologiko edo hezkuntza baliabideak dira; une jakin batean, eskola eremu batean sartzen dira, bete-betean, eta denbora bat igaro ondoren –laburra nahiz luzea–, desagertu egiten dira, ikasleen ikaskuntzari mesede egin izanaren froga sendorik […]
Asteon zientzia begi-bistan #346
Uxune Martinez Elikagaiak Lactiker, UPV/EHUko Animalia Jatorriko Elikagaien Kalitatea eta Segurtasuna ikertaldea da. Talde honek, besteak beste, gaztaren kalitatean eragiten duten ekoizpeneko prozesu biokimiko, mikrobiologiko eta teknologikoen ezaugarri bereziak zehazten dihardu. Xabier Izaga kazetariak lan horri eman dio isla GAUR8n […]
Ezjakintasunaren kartografia #348
Zientziaren ontziaz ari bagara, agian Otto Neurath filosofoa etorriko zaizu burura (eta beteranoentzat, izen bereko ontzian igaro genituen une onak). Agian berria irudituko zaizuna irudia Epikurotik datorrela jakitea da. Horrela azaltzen digu Jesús Zamorak The ‘prehistory’ of philosophy of science […]
Aitor Payros: “Arroken erregistro geologikoaren analisiak klima-aldaketak aurreikusteko aukera ematen du” #Zientzialari (151)
Paleoklimatologia antzinako klimak ikertzen dituen zientzia da. Hortaz, erregistro geologikoaren azterketa paleoklimatikoak Lurrean dauden eta milioika urte dituzten arrokak aztertzen ditu, sedimentuak eratu ziren garaietan eman ziren aldaketa klimatikoen aztarnak bilatzeko helburuarekin . Arrokek, sortu ziren garaiko ingurumen baldintzen […]
Kuantuez (II)
César Tomé Metalei buruzko bere doktore-tesian (1911), Niels Bohr fisikariak ondorioztatu zuen ezin zirela metalen propietate magnetikoak azaldu fisika klasikoak atomoen eraikuntzaz esaten zuenaren bitartez. Handik gutxira, Manchesterren lanean zebilela Ernest Rutherford fisikariaren laborategian –Rutherfordek eta bere taldeak proposatu berri […]
Biodibertsitatea ez da nahikoa lehorteei aurre egiteko
“Zuhurtziagabeko presarekin basoak suntsitzen direnean, Europako landatzaileek Amerika osoan egiten ari diren moduan, iturburuak guztiz ahitzen dira, edo ur emaria gutxitu egiten da. Ibaietako ohantzeak, urte gehiena lehor ematen dutenak, uholde bilakatzen dira goiko eremuetan euri handiak izaten direnean”. Alexander […]
Istorioak entzutea gustatzen zaigu
Juan Ignacio Pérez Iglesias Gizakiok gustuko dugu istorioak konta diezazkigutela. Narrazioak gustatzen zaizkigu. Eta batzuek gustuko dugu ere istorioak kontatzea. Ez dira bakarrik elkarri ahoz kontatzen dizkiogun istorioak. Irakurri ere egiten ditugu. Edo, gero eta gehiago, telebista edo irrati programetan […]
Entzumen absolutua, belarri finen gaitasuna
Mozartek entzumen absolutua zuen. Gaitasun honek botere harrigarri bat eman zion eta zazpi urte eskasekin, Salzburgoko gortean zeuden musikarien akatsak zuzentzeko gai zen. Mozartek soinu bat entzuten zuen eta zehatz-mehatz zekien zein nota zen. Gainera, egun batetik bestera soinu zehatzak […]