Geometriak berebiziko garratnzia du nanopartikula baten ezaugarri fisiko eta kimikoetan. Korrelazio eta kasualitate benetan interesgarrien bila dabil jendea. Roberto D’Agostaren Geometric control of noble-metal nanoparticles Printzipioz bateraezinak diren metalen eta polimeroen ezaugarriak batzeko gai diren material izugarriak dira beira metalikoak […]
Naiara Barrado: “Asko ikasten dugu Lurraren atmosferari buruz beste planetak laborategi gisa erabilita” #Zientzialari (99)
Eguzki Sistema osatzen duten beste planetak ikertzeak Lurra eta bertan gertatzen diren zenbait zirkunstantzia hobeto ulertzen lagundu dezake. Adibidez, Artizarrean dagoen berotegi-efektua edo Marten gertatzen diren hauts-ekaitzak gure planetan ere izaten ari direnez, haiek aztertuta informazio baliagarria batu daiteke Lurreko […]
Hegazkin supersonikoak eta biskositatearen madarikazioa
Alejandro Pozo Pazos Hegazkin supersonikoek eragindako soinu-eztanda sortzen den unetik lurrerainoko hedapena zehatz-mehatz simulatzea ez da gai erraza. Ereduaren denbora-tarte handietarako propietateak babesten dituzten zenbakizko metodoak behar dira, soluzioaren hurbilketen eraginkortasuna manten dadin. Zenbakizko biskositateak zeresan handia du horretan. 2003 […]
Bergmann-en araua
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Geroari begira ———————————————————————————————————– «Iparralderantz espezie handiak bizi dira nagusiki eta espezie txikiak hegoalderantz». Karl Bergmann biologo alemaniarrak idatzi zuen hori 1847 urtean. Honako beste bi hauek ere idatzi zituen: «Bi animalia-espezie bereiziko lituzkeen […]
Inoiz baino oxigeno gutxiago dago Itsaso Baltikoan, eta nekazaritzarena omen da errua
Juanma Gallego XX. mendean Itsaso Baltikoko oxigeno mailak azken 1.500 urtetako txikienak izan dira, ikerketa baten arabera. Arrazoien artean, nekazaritzaren jardueran eta hirietako ur zikinetan sortzen diren nutrienteak aipatu dituzte zientzialariek. Eremu hilak, eutrofizazio eremuak edo itsaspeko basamortuak. Termino horiek […]
Prometeoren hegaztiak
Juan Ignacio Pérez Iglesias Hegaztiek ahalmen harrigarriak dituzte eta badira, antza, suteak hedatzen dituztenak ere. Txori kantariek, adibidez, ahots-ahalmen oso bereziak dituzte, ahalmen bikainak batzuetan. Agian kasurik deigarriena da urtero emea gorteiatzeko urtero soinu berri bat ikasten duten arren espeziearena […]
Molekula gako bat Esklerosi Anizkoitzaren progresioa atzeratzeko
Gaixotasunaren fase kronikoan sintomak hobetzea lortu da laborategian, nerbio-ehuna erreparatzea erraztuta. Zelula mikroglialetan P2X4 izeneko errezeptorea identifikatzea lortu da, hanturaren kontrako indarra areagotzen duena. Ondorioz, Esklerosi Anizkoitzaren kaltea murriztu eta, batez ere, organismoaren berezko erantzun erreparatzaileak sustatzen ditu. Esperimentua egiteko […]
Asteon zientzia begi-bistan #212
Ziortza Guezuraga Emakumeak zientzian Berriak eman du albistea: Eusko Ikaskuntza-Laboral Kutxa saria jaso du Teresa del Valle antropologoak. Gizartearen zuztarrak ulertzeko egindako makina bat ahalegin goraipatzeko ekitaldia izan da eta analisietan ikuspegi feminista txertatzeko lanean erreferente ezinbestekoa izan da Teresa […]
Ezjakintasunaren kartografia #225
Zer egiten du garunak entzuten ari den bitartean erantzuna prestatzeko? Nicola Molinaroren Brain mechanisms beneath prediction during speech perception Eredu estandarra oso itsusia da. Benetan itsusia. Harritzera arte eraginkorra, gizadiaren lorpen handia, bai, baina estetikoki beldurgarria. Eta, hala ere, badira […]
Genero berdintasunaren paradoxa zientzian eta teknologian
Josu Lopez-Gazpio Neska eta emakume gutxiegi daude zientzian. Ez zientzian bakarrik, oro har, STEM delako arloetan -zientzia, teknologia, ingeniaritza eta matematika- emakumeen presentzia txikiegia da. Antza, datuen arabera emakume gehiago espero beharko lirateke STEM alorretan. Zalantza hori argitu nahian, genero […]