Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Naiara Barrado eta Itziar Garate Oso ezaguna da 8 planetek osatzen dutela Eguzki-sistema, baina planetak ez ezik badaude beste objektu gehiago Eguzki-sisteman. Adibidez, Marte eta Jupiterren artean asteroide gerrikoa dago. Bertan, Zeres planeta nanoa aurki dezakegu. Neptunotik haratago objektu transneptuniano […]

Algoritmo arrunt baten bidez, oso ezberdinak ziruditen hainbat eredu matematikoren arteko erlazioa aztertu du ikerketak, informazio kuantikoaren prozesamendua azkartzeko helburuarekin. Komunikazioen eta ordenagailuen iraultza ekarri du mekanika kuantikoak: algoritmo askoz azkarragoak eta seguruagoak erabiltzen dira informazioaren transferentzian. Rabiren eredu kuantikoa […]

Uxue Razkin Klima-aldaketa IPCCren txostena aurkeztuta, ugariak izan dira klima aldaketari buruzko iritziak. Txosten horrek berriro jarri du agerian klima aldaketari aurre egiteko premia Sonia I. Seneviratne IPCC Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldeko kidearen arabera. Haren irudiko, oraindik ez […]

Hala da: amaren baginaren mikroorganismoek zure garapen entzefalikoan eragina dute. Raúl Delgado-Moralesen How maternal vaginal microbiome can bring you to madness Arrainen arteko borroken arauak ulertzeko erabil daiteke inteligentzia artifiziala. Marta Iglesias-Juliosek Artificial intelligence reveals the rules of fighting Espazio-ontizen […]

Aspalditik izan du gizakiak lurzoruaren azpitik eta atmosferatik harago dagoena esploratzeko premia. Beharbada, jakin-min horrek bultzatzen ditu espeleologoak kareharrizko eremuetan sortzen diren karst izeneko sistema naturalak ikertzera. Euskal Herrian mota horretako eremu asko ditugu, besteak beste, Nafarroa Garaiko ipar-ekialdean kokatuta […]

Xabat Oregi, Maitane Otaño, Patxi Hernandez, Rufino Hernandez 2010/31/EU zuzentarauan zehaztutako eraikinen portaera energetikoaren mugetan oinarrituz, eraikinak gero eta energetikoki eraginkorrago bihurtu eta haien erabilera etaparen inpaktua ia zeroko balioetara murriztuko da, honela, bizi zikloaren beste etapen ingurumen eta ekonomia […]

César Tomé López Esan daiteke Lurreko gainazalean kokatutako begirale batentzat ia berberak direla Eguzkiaren eta Ilargiaren diametro angeluarrak; hala, noizbehinka bi gorputzak lerrokatu egiten dira eta Ilargiak Eguzkia eklipsatzen du. Ezagutzen den lehenengo eguzki-eklipse erregistroa k.a. 2136ko txosten bat da […]

Juanma Gallego Historiaurreko gizakiek gaixoak zaintzeko familiatik harago eratu zituzten estruktura sozialak eboluzioaren giltzarrietako bat izan zirela proposatu du antropologo talde batek. Literatura paleoantropologikoak luze eta zabal deskribatu ditu osasun arazo larriak zituzten gizakien fosilak. Horiek guztiek ezinbestean euren ingurukoen […]

Josu Lopez-Gazpio David Wartinger mediku eta ikertzailearen zenbait gaixok gertakari harrigarri baten berri eman ziotenean hasi zen ikerketa. Wartingerrek hasiera batean nekez sinetsi zuen, baina, azkenean ikerketa martxan jartzea erabaki zuen. Gaixoek ziotenez, Disney World parkeko errusiar mendi batean ibili […]

Jatorriz Amazonas kolonbiarrekoa den Vismia baccifera landareak giza gibeleko minbizi-zelulen kontra zer eragin duen argitu dute: zeluletan estres oxidatiboa eragiten du landarea eta horrek, azkenean, zelulen heriotza dakar. Interes handia dago gaur egun landareetatik eratorritako konposatuak identifikatzeko eta kimioterapiarako gai […]

Hurrengo ekitaldiak

Ekimen kolektiboen eragina osasunean

Prozesu kolektiboak gizarteen eta pertsonen bizitzaren erdigunean aurkitzen dira, eta funtsezko funtzioa betetzen dute gizarte-kohesioan, ahalduntzean eta ongizatean. Gizarte-taldeen biziraupena zein norbanakoaren bizi-kalitatea bermatzeko beharrezkoak diren fenomenoak dira. Isolamenduaren, bakardadearen eta indibidualismoaren gorakadak markatutako testuinguru batean, batez ere mendebaldeko gizarteetan, ekimen kolektiboen bidezko emozioen partekatze sozialaren garrantzia nabarmendu dute hainbat…

2026ko urtarrilaren 9a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango

Kuantikaren misterioa ulertzeko gakoak

Fisika kuantikoak materiaren eta energiaren portaera aztertzen du partikula atomikoetan eta azpiatomikoetan. Begi hutsez ikusezinak izan arren, gure errealitatearen euskarri dira. Mundu mikroskopiko horretan agintzen duten legeek ez dute fisika klasikoan bezala funtzionatzen, ez diote eguneroko logikari erantzuten eta matematikaren bidez bakarrik deskriba daitezke. Paradoxikoa izan daitekeen arren, probabilitatez eta…

2026ko urtarrilaren 21a

Bidebarrietako Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4., Bilbo