“Umearen pisu sobera: esku-hartzea Lehen Mailako Arretako pediatrian” doktorego-tesia burutu du Xabier Txakartegi pediatrak. Ikerketa-lana gauzatzeko, hogeita sei urtez Gernika-Lumoko pediatria zerbitzuko lankideekin batera, eskualdeko umeen Gorputz Masa Indizearen jarraipen sistematikoa (GMI) gauzatu du. Behaketak bi ondorio nagusi eman ditu: […]
Asteon zientzia begi-bistan #91
Uxue Razkin Asteon zientzia begi-bistan astean zehar sarean zientzia euskaraz jorratu duten artikuluen bilduma da. Zientzia Kaiera blogaren igandeetako gehigarria. Astrofisika Mike Brown eta Konstantin Batygin ikertzaileek eguzki sisteman orbita daukan beste planeta bat dagoela uste dute. Bederatzigarrena izango litzateke […]
Ezjakintasunaren kartografia #99
Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena. Zoritxarrez, azken boladan asko hitz egiten da errefuxiatuez eta honen etorrerak duen eraginez. Baina ba al dakigu, esaterako, zeintzuk diren hain kopuru handien etorrerak duen […]
Maria de Maeztu (1881-1948): Emakumeen hezkuntzaren alde
Uxue Razkin Koka dezagun gure burua XIX. mende amaieran. Espainian, hain zuzen. Garai horretan oraindik emakumeentzat zaila zen unibertsitateko ikasketak gauzatzea. Bazeuden emakume adoretsuak ikasgeletara gerturatzen zirenak, bai; gizonezkoen jantziekin mozorrotzen zirenak, azken hauen aukeraz eta eskubideaz gozatu ahal izateko […]
Eboluzioaz
César Tomé López Antzinako Grezian aurrekariak bila badaitezke ere, zehatzagoa da esatea XVIII. mendeko bigarren zatian eztabaidatu zela lehen aldiz gaur egun biologian eboluzioa deitzen dugunaz. Nahiz eta ez izan hitz hauexek erabilita, XVIII. mendean azaldu zen lehenbizikoz izaki bizidun […]
Bederatzigarren planeta ote?
Amaia Portugal Neptunoz harago, Lurraren masa halako hamar duen eta eguzki sisteman ezohikoa den orbita daukan planeta bat dagoela uste dute Mike Brown eta Konstantin Batygin ikertzaileek. Kuiperren gerrikoan dauden zenbait gorputzetan detektatu dituzten mugimendu bitxiek eman dizkiete ondorio horretara […]
Genomaren aldakortasuna ezagutzearen onurak (edo arriskuak)
Amets Sáenz Dagoeneko, entzuna dugu Islandiako populazioaren genoman (323.002 biztanle) azterketak egiten ari direla baina, aurten bertako ikertzaileek 2.636 islandiarren genoma osorik sekuentziatu ondoren, aurkituriko aldaera gainerako populazioari egotzi dizkiote genotipaturiko 104.000 biztanleen eta Islandiako populazioen pedigrien bidez (Gudbjartsson et […]
Landareak eredu nanomateriala sortzeko
Naturan ditugu hainbat gako eta egun zientzialariak fenomeno naturalak erreproduzitzeko saiakerak lantzen ari dira. Izan ere, naturako fenomenoen ezaugarriak inplementatzea eraginkorra suerta dakieke zientziaren esparru anitzei. UPV/EHUko Molekulen Espektroskopia Taldeak, adibidez, landareen antena sistemetan oinarrituriko nanomaterial fluoreszente batzuk diseinatu ditu […]
Asteon zientzia begi-bistan #90
Uxue Razkin Asteon zientzia begi-bistan astean zehar sarean zientzia euskaraz jorratu duten artikuluen bilduma da. Zientzia Kaiera blogaren igandeetako gehigarria. Medikuntza Alzheimerrak eragindako oroimen-galera eragozteko mekanismo gako bat identifikatu dute. 2010. urtean, oroimen-prozesuetan parte hartzen duten proteina bat identifikatu zuten […]
Ezjakintasunaren kartografia #98
Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena. Askotan errealitate bati buruz hitz egiteko, hitz desberdinak erabiltzen ditugu sinonimoak izango balira bezala. Horrek ez luke horrela izan behar. Adriá Rofesek ematen digu adibide […]