Dibulgazioa
Kategorien artxiboa 2975 artikulu
Irene Urcelay-Olabarria eta Josu Mirena Igartua Trantsizio magnetikoen eta kristal-egituren arteko erlazioa aztertzea oinarrizkoa da material magnetoelektriko multiferroikoen ikerkuntza-prozesuan. Izan ere, trantsizio magnetikoen ondorioz gertatzen diren egiturazko fase-trantsizioak gakoa dira aldiberean agertzen den polarizazio elektrikoaren jatorria finkatzeko. Dena dela, zenbait […]
Asmaren eta kutsaduraren arteko lotura, zenbakitan jarrita
Juanma Gallego Aurrenekoz, kutsaduraren ondorioz eragindako asma-krisiak jota, ospitaleetako larrialdi zerbitzuetara mundu osoan egindako bisitaldien estimazioa egin dute. Bereziki, partikula finak eta ozono troposferikoa dira gaixotasunaren abiapuntuan dauden poluitzaileak. Ozono hitza aditzean, jende gutxiri etorriko zaio burura konnotazio negatibo bat […]
Kimika sukaldean: haragia (II). Muskulutik haragira
Josu Lopez-Gazpio Haragia gustuko dugu. Makina bat txerri, oilo, behi, ardi eta untxi akabatzen ditugu geure irrika baretzeko. Antzinatik dugu haragijale grina, ziur asko Afrikako klima-aldaketen ondorioz belarjale zorrotzak izateari utzi behar izan genionean. Harrezkero, haragia gizakion proteina- eta energia-iturri […]
Urtegi handiek eragiten dute asaldura gehien ibai-ekosistemetan
Giza presioak ibai ekosistemetan duen eraginaren metaanalisi bat egin dute eta emaitzen arabera urtegiak dira esku-hartze eta estres eragile ohikoenak ibai-ekosistemetan: aztertutako kasuen erdian baino gehiagotan urtegiek eragindako asaldura zuten. Ibaiek berezkoa dute aldakorrak izatea, eta uholdeak eta agorraldiak izatea […]
Ainara Badiola: “Fosilak aztertuz iraganeko biosferaren berri izan dezakegu” #Zientzialari (104)
Kretazeo eta paleozeno garaien arteko mugan dinosauroen desagerpena eman zen. Iraungitze horrek beste animalia mota batzuen bilakaera eta zabalkundea ekarri zuen Eozeno garaian, batez ere ugaztunenak. Baina, nola jakin genezake zer gertatu zen Lurrean duela 66 milioi urte? Besteak beste […]
Blokezko kopolimero eta nanopartikula magnetikoetan oinarritutako nanokonposatuak
Irati Barandiaran eta Galder Kortaberria Gizartearen garapen teknologikoak material berri aurreratuen beharra eragin du sortzen diren arazo berriei erantzuna emateko. Bide honetan, material nanokonposatuek hautagai egokiak dirudite. Material nanokonposatu hauek solido multifasikoak dira, zeintzuetan gutxienez faseetako batek dimentsio bat, bi […]
Gasen isurketa gutxitzea ez da nahikoa: elikadura aldatu beharra dago
Juanma Gallego 2050. urtean klima-aldaketa atzera bueltarik gabekoa izatea nahi ez badugu, ezinbestean munduko populazioaren dietak aldatu behar direla ohartarazi du zientzialari talde batek. Haragi gutxiago (bereziki, haragi gorri gutxiago) eta landare jatorriko elikagai gehiago. Gero eta argiago dago horiek […]
Gezurrezko ogi integrala desagertu egingo da
Déborah García Bello Ogi integrala ogi zuria baino osasuntsuagoa da baina hala ere, integral etiketa daramaten guztiak ez dira zinez integralak. Egungo arautegiak hala baimentzen du Espainian, baina ez da horrela bestelako herrialde batzuetan. Nekazaritza, Artzaintza Elikadura eta Ingurumen Ministerioak […]
Uraren garrantzia etorkizun handiko minbizi biomarkatzaile batean
Tn antigenoaren bi aldaera ikertu dituzte, itxuraz berdintsuak direnak baina uretan konformazio oso ezberdina dutenak. Tn antigenoak minbizien %90ean azaltzen dira eta metastasiarekin lotuta daude. Minbizi-zelulak identifikatzeko etorkizun handiko biomarkatzaileak dira eta minbiziaren aurkako terapientzako itu erakargarriak bilakatu dira. Antigorputzen […]
Asteon zientzia begi-bistan #227
Uxue Razkin Paleontologia, eboluzioa Neandertalen toraxaren tamaina eta forma eztabaidagai izan dira duela 150 urte neandertalen lehen saihets-hezurrak topatu zirenetik. Orain, neandertal heldu baten toraxa birtualki berreraikita, ondorioztatu dute sapiensen toraxaren antzeko tamaina zuela, baina forma desberdina. Ikertzaileek iradoki dute […]