astronomia
Etiketen artxiboa 252 artikulu
Meatzaritza espaziala asteroideetan dauden mineralak ustiatzean datza. Eta nondik datorkigu asteroideak ustiatzearen ideia? Ziurrenik liburu batetik, John S. Lewisek, Arizonako Unibertsitateko planeta-zientzia irakasleak, idatzitako Mining the Sky (1997) liburutik hain zuzen. Bertan, Lewisek proposatzen du Lurretik gertu igarotzen diren asteroideetara […]
Eguzki-erlojuak
Esteban Esteban Zer ordu da? Egun erraz erantzun dezakegu erlojuan edo telefonoan begiratuta, baina beste garai batzuetan ez zen hain erraza. Eguzki-erlojuen garapena Antzinako jendeak bazekien gutxi gorabehera zer ordu zen, itzalen bidez. Hemendik ikusita, Eguzkia orduak pasa ahala mugitzen […]
Mundua itsutu du argiak
Amaia Portugal Argi kutsaduraren munduko atlasa sortu dute Italiako eta AEBtako zenbait ikertzailek. Ondorioztatu dutenez, gizateriaren heren batek eta europarren %60ak ezin dugu Esne Bidea antzeman, gure hirietako argi artifizialak zeruari itzal egiten diolako. Munduan, oro har, Singapurren dute argi […]
Denbora neurtzen
Esteban Esteban Fisikariek modu zehatz batean definitu dute segundoa: “9 192 631 770 zesio-133 atomoaren oinarrizko egoeraren maila hiperfin bien arteko trantsizioari dagokion erradiazioaren periodoaren iraupena da”. Baina zergatik zenbaki hori eta ez 9 mila milioi? Zergatik ez borobildu? Laborategi-saioetan […]
Caroline Herschel (1750-1848): Zeru izartsuari begira
Saint Rémy de Provençako erietxeko gelatik margotu zuen “Gau izartsua” Vincent Van Goghek 1889an. Ez zuen iluntasunean egin, ordea. Gauero ikusten zuena memorian gorde eta goiz batean, hainbestetan ikusitakoa, mihisera eraman zuen, buruz. Gaua erakargarri egiten zitzaion margolari postinpresionistari, Caroline […]
Zientzialari (49) – Jon Urrestilla: “Grabitazio-uhinek leiho berri bat ireki dute astronomian”
Zientzialari (49) – Jon Urrestilla from Kultura Zientifikoko Katedra on Vimeo. Pasa den otsailean garai berri bat hasi zen astronomiaren esparruan, LIGO behatokiak grabitazio-uhinak lehenengo aldiz detektatu zituela iragarri zuenean. Baina zertan datza fenomeno hau eta zergatik da hain garrantzitsua? […]
Zientzialari (46) – Jon Mattin Matxain: “Exoplaneta baten atmosferaren konposizioa argiari esker jakin dezakegu”
Zientzialari (46) – Jon Mattin Matxain from Kultura Zientifikoko Katedra on Vimeo. Inoiz galdetu al diozu zure buruari nola jakin dezakegun zein den gure eguzki sistematik at dauden planeten atmosferaren konposizioa, bertara joateko gaitasunik ez badugu? Jon Mattin Matxain UPV/EHUko […]
Bederatzigarren planeta ote?
Amaia Portugal Neptunoz harago, Lurraren masa halako hamar duen eta eguzki sisteman ezohikoa den orbita daukan planeta bat dagoela uste dute Mike Brown eta Konstantin Batygin ikertzaileek. Kuiperren gerrikoan dauden zenbait gorputzetan detektatu dituzten mugimendu bitxiek eman dizkiete ondorio horretara […]
EGUZKIKADAK: fenomeno motak
Naiara Barrado eta Itziar Garate Aurreko artikulu batean Eguzkikaden jatorriaz aritu ginen. Hor ikusi genuen Eguzkiaren eremu magnetikoa zela eguzkikaden eragilea eta Eguzkiaren jarduerak 11 urteko ziklo bat betetzen duela. Gaur, azalduko dugu eremu magnetikoak zer fenomeno eragin ditzakeen eta […]
Hamabost urtez, astronauten aterpetxe
Amaia Portugal 2000. urteko azaroaren 2tik, Nazioarteko Espazio Agentziak apopiloak izan ditu uneoro. 45 espedizio, 220 bisitari baino gehiago, ia 1.800 ikerketa… Abiarazi zutenetik, Lurraren orbitan dabilen plataforma erraldoi honek zifra politak eman ditu. Artikulu hau argitaratu den egunean irakurlea […]