matematika
Etiketen artxiboa 273 artikulu
Ariketa fisikoa egitea osasungarria dela esaten digute behin eta berriro. Fisikoa bakarrik ez, buruari eragitea ere onuragarria da. Nagiak atera eta aurten ere, udako oporretan egiteko astelehenero ariketa matematiko bat izango duzu, Javier Duoandikoetxea matematikariak aukeratu ditu Zientzia Kaieran argitaratzeko […]
Jone Uria: “Matematika teorikoaren eta aplikatuaren arteko bidea norabide bikoa da” #Zientzialari (77)
Kontzeptua abstraktuak neurtzen dituen zientzia zehatza da matematika. Horretarako, ezarritako arau logiko batzuetatik abiatu, teoriak osatu eta berauekin zer demostratu daitekeen eta zer ez frogatzen saiatzen dira alderdi teorikoan lan egiten duten matematikariak. Baina zer dira zehazki definizio, teorema eta […]
Zero meridianoa, Aragoren medailoiak, Paris, Bartzelona
Manu Arregi Guztiok dakigu Greenwicheko meridianoa ordutegien erreferentzia dela baina, noiztik da horrela eta zergatik? Geografian, Claudio Ptolomeo (90-168 K.o) oso garrantzitsua izan da. Bere Geographian, Hierroko irlan eta zehazkiago Pun ta Orchillan kokatu zuen bere mapetako longitudeen jatorria edo […]
Giza faktoreari irtenbidea
Amaia Portugal Larrialdi egoeretan toki jendetsuak %25 azkarrago husten dituen ebakuazio sistema garatu dute Europako proiektu batean, Tekniker zentroa tartean dela. Besteak beste, pertsonen keinuak eta mugimenduak hartzen ditu aintzat, unean uneko histeria egoerak edo beste arazoak non gertatzen ari […]
Hegaztien gaueko migrazioa, uste zenaren kontrakoa
Kontrakoa uste bazen ere, hegaztien gaueko migrazioa udaberrian itsasotik eta lurretik igarotzen dela eta udazkenean lurretik egiten dela frogatu du Nadja Weisshaupten ikerketak. Hegaztiek Bizkaiko golkoan gauez egiten duten migrazioaren aztertu du UPV/EHUko Matematika Aplikatu Saileko ikertzaileak bere doktorego-tesian. Hegaztien […]
Asteon zientzia begi-bistan #145
Uxue Razkin Emakumeak zientzian / Argitalpenak Martxoaren 8an Marta Machok argitaratutako artikuluarekin hasiko gara. Bertan azaltzen zaigu Moebiusen sindromea zer den: gaixotasun neurologikoa da eta Paul Julius Moebiusi berari zor dio izena –batez ere neurofisiologiaren etaendokrinologiaren alorretan lan egin zuen– […]
Markov Kateak: liburuen letrak zenbatuz matematikak sortzen
Josu Doncel Andrei Markov matematikariak liburu bateko bokalak eta kontsonanteak zenbatu zituen. Lortutako emaitzak erabiliz, Markov Kateak existitzen direla frogatu zuen. Modu errazean azal daiteke bere arrazonamendua eta hori da hain zuzen artikulu honetan ikusiko duguna. Markov Kateak gertakizun estatistikoak […]
Ikur matematikoen jatorria
Raúl Ibáñez Hizkuntza matematikoa egunero elkarrekin komunikatzeko erabiltzen dugun hizkuntzaren parte diren letrek eta zenbakiek osatzen dute, baina, era berean, zientzia horrek berezko dituen ikur matematiko ugari ere badira. Ahalik eta sinpleen izan behar duten ikur horien helburua zera da: […]
Elisabete Alberdi: “Ama izateko erabakia atzeratu egin behar izan nuen”
Ana Galarraga / Elhuyar Zientzia Elisabete Alberdi Zelaia ikertzailea da, baina, haren esanean, ez zen ohiko bidetik iritsi ikerketa-mundura. Matematika ikasi nahi zuela, berriz, txikitatik zuen argi. Betidanik moldatu da ondo zenbakiekin, eta, gaztetan, karrera aukeratzean, ez zuen zalantzarik egin […]
Matematika bidelagun
Amaia Portugal Auto-ilarak saihesten laguntzen duen algoritmoa garatu dute Madrilgo Unibertsitate Politeknikoan. Errepideetan dauden sentsoreek unean-unean jasotzen dituzte trafikoaren datuak, eta horietan oinarrituta, gidariei nondik joan adierazten zaie, pilaketetatik aldendu eta zirkulazioa arintzeko. Ohiko auto pilaketak Bilbo inguruan, trafiko geldoa […]