Baraua

Juan Ignacio Pérez Iglesias

Pertsona batek barau egiten duenean gertatzen den lehenengo gauza da metabolismoak behera egiten duela. Baraua egiten dutenek jarduera gutxiago egiten dute, edo are ezinbestekoa ez den edozein jarduera egiteari uzten diote. Baina metabolismoak behera egitea ez da jarduera murriztearen ondorio bakarrik; atsedeneko tasa metabolikoak ere behera egiten du. Bihotz taupaden maiztasuna murriztu egiten da. Gorputzeko tenperatura 37 gradutik 35,5 gradura jaisten da. Muskuluek masa galtzen dute, baita bihotz muskuluak ere. Gibela eta giltzurrunak ere argaldu egiten dira. Entzefaloa da bolumena galtzen ez duen bakarra. Horrek esan nahi du printzipioz organismorako beharrezkoak edo oso komenigarriak diren prozesu jakin batzuk egiteari uzten zaiola edo horiek intentsitate txikiagoarekin egiten direla. Jarduera metabolikoak behera egiten du baraurik egotean halabeharrez gertatu behar den gorputz masaren galera baino neurri handiagoan. Horrela, aurrerago ezinbestekoak izan daitezkeen energia erreserbak aurrezten dira.

Metabolismoa moteldu egiten da nagusiki hormona paratiroideo gutxiago jariatzen delako (batik bat T3 edo triiodotironina izeneko forma aktiboa). Oso litekeena da prozesu hori, bere aldetik, adipozitoek leptina gutxiago jariatzearen ondorio izatea. Leptina adipozina bat da; hots, hura sortzen duten zelulen egoeraren berri ematen duen proteina bat. Adipozitoak organismoan gantza gordetzen duten zelulak dira eta, gainera, leptinaren ekoizle nagusiak dira. Lipidoz kargatuta daudenean, odolera askatzen dute, hipotalamora –edo entzefalora– iristen da eta jateko gogoa gutxitzea eragiten dute. Gainera, tiroide guruina estimulatzen duen hormona, hipofisi guruinetik –hipotalamoaren bizilagun eta kidea da–, askatzea eragiten dute. Ondorioz, T3 gehiago askatzen da eta, beraz, metabolismoak gora egiten du eta bero gehiago ekoizten da. Adipozito horietako lipidoen mailek behera egiten badute, horiek leptina gutxiago askatzen dute; beraz, jateko gogoa areagotzen da eta metabolismoak behera egiten du. Barau egiten dutenak hotz dira.

Glukogenoa, animalien karbohidratoen erreserba, 24 orduan agortzen da gibelean –horrek hornitzen du entzefaloa glukosaz–, eta, seguru asko, astebetean, muskuluan. Metabolismo globala murrizteaz gain, proteinetan ere aurrezten da, gutxiago katabolizatzen baitira, karbohidratoen eta gantzen aldean. Ondorioz, gantz deposituak energia hornidura nagusia (eta ia bakarra) izatera igarotzen dira. Hain zuzen ere, barau egiten duten pertsonen biziraupena depositu horien tamainaren araberakoa da. Lipidoak amaitzen direnean, proteinak bakarrik geratzen dira energia lortu ahal izateko; beraz, horiek azkar erabiltzen dira. Askok bizirauteko ezinbesteko funtzioak betetzen dituztenez, heriotza azkar iristen da.

Ezin da erraz aurreikusi zenbat denbora iraungo duen barau egiten ari den pertsona batek bizirik; izan ere, faktore asko daude tartean, batik bat baraualdiaren aurretik zuen osasun egoera eta erreserba lipidikoen bolumena. Demagun 70 kg pisatzen duen eta 18 kg-ko gantz erreserbak (bere pisuaren % 25) dituen pertsona batek barau egitea erabakitzen duela. Hasteko, 700 megajoule inguruko erreserbak dituela (megajoule bat milioi bat joule dira: MJ); bestetik, barau egitean, metabolismoak atsedeneko balio normaletik, hau da, 10 MJ/egun-etik, 7 MJ/egun-era jaitsiko da. Beraz, erreserbek 100 bat egun iraungo lukete. Bobby Sands IRAren militante espetxeratuak gose greba bat egin zuen beste kide batzuekin batera 1981ean, eta baraualdiko 66. egunean hil zen. Litekeena da Sandsek suposizio teorikoan adierazitako 18 kg horiek baino gantz gutxiagorekin hasi izana greba.

Egileaz:

Juan Ignacio Pérez (@JIPerezIglesias) UPV/EHUko Fisiologiako katedraduna da eta Kultura Zientifikoko Katedraren arduraduna.