Julen Rodríguez-Castejón, Itziar Gómez-Aguado, Mónica Vicente-Pascual, Alicia Rodríguez-Gascón, Arantxazu Isla, María Ángeles Solinís, Ana del Pozo-Rodríguez Tratamendurik ez duten gaixotasunak sendatzeko terapia ugari garatzen ari dira zientzialariak azken urteetan. Gene-terapia terapia aurreratuen taldean sailkatzen da eta goitik behera aldatu du […]
Milioi eta erdi urteko gene-bilduma
Koldo Garcia Mamutek leku berezia dute imajinario kolektiboan. Hitz hori irakurtzean elefante itxurako animalia erraldoi iletsu horiek irudikatzen ditugu Siberiako estepa izoztuetan. Irudi horri, agian, gure arbaso urrunena ere gehitzen dizkiogu, animalia hauek elurretan ehizatzen. Hala ere, mamut-espezie guztiak ez […]
Musika, elektroentzefalograman
Juan Ignacio Pérez Iglesias Iaz, adimen artifizialeko (AA) teknikak erabiliz, proteinen egitura aurreikusi ahal izan zuten, horien aminoazidoen sekuentzian oinarrituz. Urtea amaitu baino pixka bat lehenago, teknika berberen bidez Schrödingerren ekuazioa ebatzi ahal izan zela argitaratu zen. Duela aste batzuk […]
Afarien ordainketak joko matematikoen bidez aztertuz
Josu Doncel Jatetxe batean zein plater eskatuko dugun aurreikusi daiteke. Horretarako, joko-teoria erabili daitekeela ikusiko dugu. Joko-teoria matematiko arlo bat da eta bertan eredu matematikoak sortzen dira agente berekoien portaera aztertzeko. Makina bat aplikazio du joko-teoriak, ekonomian eta kirolean, esate […]
Asteon zientzia begi-bistan #342
Uxue Razkin Ingurumena Urari prezioa jarriko diote Wall Streeten. Josu Lopez Gazpiok azaldu digu Kaliforniako arro nagusienetako ura burtsan kotizatzen hasi dela eta horrek ekar ditzakeen arriskuez mintzatu da ere testu honetan. Gainera, ezin dugu ahaztu ura baliabide gero eta […]
Ezjakintasunaren kartografia #345
Groenlandiako arroka batean aurkitu dira Lurra menperatu zuten magmaren ozeanoetako seinaleak, Infernua izan zen garaian. Helen Williamsek azaltzen digu zuzenean Earth’s early magma oceans detected in 3.7 billion year-old Greenland rocks artikuluan. Pandemia honek zerbait erakutsi badu, besarkadaz gosez uzten […]
Alaskatik Suaren Lurraldera, Ynes Mexiak (1870-1930) oparitu zigun paisaia koloretsua
Uxue Razkin Badago bidaiak dokumentatzeko modu ugari. Argazkiak atera ditzakegu, etorkizunean gogoratu nahi ditugun momentuak jasotzeko; edo soinuak bildu, sortzen diren unetik arrastoak utziko baitituzte. Edo hainbat lekutan aurkitutako objektuak erabil genitzake, denboraren makinak bailiran: Berlinerako trenaren txartela, Aix-en-Provenceko denda […]
Polimeroez
César Tomé Polimero izena Jöns Jacob Berzeliusek erabili zuen lehen aldiz, 1830. urtean. “Zati asko” du esanahi, eta, hain zuzen, etileno (C2H4) eta butileno (C4H8) substantziei buruz hitz egiteko erabili zuen terminoa. Bi substantziek formula enpiriko murriztu bera zeukaten (CH2) […]
Urari prezioa jarriko diote Wall Streeten
Josu Lopez-Gazpio Ura Wall Streeten kotizatzen hasi da duela gutxi. Kaliforniako arro nagusienetako uraz ari gara soilik, baina, hemendik aurrera uraren prezioa merkatuek ezarri ahal izango dute. Kaliforniako uraren eskasiak ekarri du erabaki hori, baina, hemendik aurrera horrela izango da […]
Gurasoak baino hobeto zahartzen gara
Juan Ignacio Pérez Iglesias Orain dela zenbait hamarkadatako familia argazkiak badituzu, begiratu itzazu eta egiaztatu noizkoak diren. Harritu egingo zara: ematen du argazkian agertzen direnek dituztenak baino hamar urte gehiago dituztela. Hain zuzen ere, zaharragoak dirudite. Eta zuk edo bikotekideak […]