Juan Ignacio Pérez Iglesias Guztiok ezagutzen dugu Steve Jobs enpresari aberats amerikarra, pankreako minbiziak jota hil zen, ebakuntza garaiz ez egiteagatik. Gaixotasuna aurkitu ziotenean egin izan baliote ebakuntza, oso desberdin bukatuko zen kontua agian. Hala ere, Jobsek erabaki zuen terapia […]
Euskarazko denbora-informazioaren azterketa eta prozesamendua
Begoña Altuna, Mª Jesús Aranzabe eta Arantza Díaz de Ilarraza Denborak ekintzak eta egoerak gertatzea eta horien ondorioz sortutako aldaketak edo aldaketa ezak antzematea ahalbidetzen du. Gainera, ekintza eta egoera horiek noiz jazo diren edo zenbat iraun duten jakiten ere […]
Lehenengo aleazio superelastiko nanometrikoa
Lehen aldiz, superelastikotasuna dimentsio mikrometriko eta nanometrikoan aztertu du UPV/EHUko ikerketa talde batek. Deformatu ostean jatorrizko egoerara bueltatzeko gaitasuna da elastikotasuna; asko deformatzeko gaitasuna duten materialen propietate fisikoa da superelastikotasuna. Guztiz demostratuta dago superelastikotasuna material makroskopikoetan; lehen aldia da, baina […]
Asteon zientzia begi-bistan #158
Uxue Razkin Paleontologia Asteko berria (eta baliteke urtekoa izatea) dakargu igandean ontzen dugun gehigarri honi hasiera emateko: 300.000 urteko Homo sapiens-en fosilak aurkitu dituzte Marokon. Gure espeziea duela 200.000 urte inguru sortu zela uste izan dute orain arte. Orain, aurreko […]
Ezjakintasunaren kartografia #163
Zelan eragiten du gure garunaren entrenamenduak berorrek esan diezaion gure buruari zer gogoratu? Ignacio Amigok ematen dizkigu azalpenak Learning to remember artikuluan. Erabili daiteke LSD bezalako droga bat autismoa tratatzeko? José Ramón Alonsok garatzen du gaia: LSD as a therapeutic […]
Olaia Martinez: “Elikagaien segurtasun alerten %40a etxeko praktika desegokiak dira” #Zientzialari (74)
Aurreko mendearen azken hamarkadetan izandako behi eroen gaitzaren edota koltza olioaren krisien ondorioz, kontsumorako elikagaien segurtasuna bermatzeko kontrolak areagotu egin dira azken urteetan. Hala ere, gaur egun oraindik badira esparru honetan aurre egin beharreko mehatxuak, denon ahotan dabilen palma olioaren […]
Landareentzat ez ezik animalientzat ere: argia
Zalantzarik gabe, bai. Alor bat baino gehiagotan du garrantzia argiak animalientzat. Batetik, ezinbestekoa da animaliak elika daitezen. Izan ere, elikadura mota edozein dela (belarjale, haragijale, orojale) oinarrian argia dago. Landareek nahitaezkoa dute argia hazteko eta, beraz, hedaduraz, animalia belarjaleek ere […]
Nektarra jateak dakarren korapiloa
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Janaria Kolibriak hegazti txikienak dira eta nektarra da haien janari nagusia. Nektarra diluzio bat da, intsektuak eta hegazti polinizatzaileak erakartzeko zenbait landareren loreek sortzen duten ur-diluzioa. Hori dela eta, kolibriek 12 ordutan zurrupatu […]
Lursaguek dute maitasunaren gakoa
Amaia Portugal Monogamia naturala ala kulturala den, asko eztabaidatu daiteke gaiari buruz, gizakiez ari garenean. Baina izan, badira, berez monogamoak diren animalia gutxi batzuk, bizitza osoa bikotekide bat eta bakarrarekin partekatzen dutenak. Microtus ochrogaster lursagua da espezie horietako bat. Hain […]
Lurralde igneo erraldoiak: Lurraren indar-erakustaldia
Arturo Apraiz Lurralde igneo erraldoiek (LIP; Large Igneous Provinces), bere barne hartzen dituzte basalto-plataformak (flood-basalts edo trap), ozeano-plataformak (oceanic plateau), eta Hawaii bezalako gandor aseismiko edo bolkan-kateekin batera “bolkanismo anomaloaren” egitura adierazgarrienak dira (1. irudia). “Bolkanismo anomalotzat” jotzen da plaken […]