Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Hotza ———————————————————————————————————– Endotermia hitza, beroaren jatorriari dagokio. Animalia endotermoen beroa barrutik dator, zelulen mitokondrioetan gertatzen diren erreakzioetatik. Animalia ektotermoena, berriz, kanpotik. Animalia homeotermoak, tenperatura konstante mantentzen dutenak, endotermoak dira. Izan ere, oso zaila […]
Lee Smolin (1955), Estatu Batuetako fisikari teorikoa da eta grabitate kuantikoa, kosmologia eta teoria kuantikoa ikertzen ditu. Darwinen teorien hautespen naturalari, eboluzioaren legeei eta egokitzapenari buruzko ikuspegi oso berezia du: teoria horietan jasotako ideiak tximinoei, hegaztiei edo apoarmatuei aplikatu beharrean […]
Miguel de Cervantes Saavedra (1547-1616), Espainiako eleberrigilea, poeta eta antzerkigilea. Ezaguna da mundu osoan “On Kixote Mantxakoa” liburuari esker. Kritikari askoren esanetan lan hori da lehen eleberri modernoa eta literatura unibertsalaren obrarik onenetako bat. Biblia alde batera utzita, historian, gehien […]
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Hotza ———————————————————————————————————– Bigarren Mundu Gerraren ostean latitude guztietatik hedatu zen Ameriketako Estatu Batuetako armada eta munduko azken mugaldetan kokatu zituen bere goarnizio, kuartel, kantonamendu edo base militarrak. Horri esker, era askotako datuak bildu […]
Ray Bradbury (1920-2012), Estatu Batuetako idazlea izan zen, eta zientzia fikziozko, fantasiazko eta beldurrezko generoak landu zituen. Ezagunak dira, batez ere, Marteko kronikak izeneko kontakizun-sailak eta Fahrenheit 451 eleberria. Ray Douglas Bradybury: “Zientzialaririk onena esperientziara irekita dago, eta horren hasiera […]
Severo Ochoa de Albornoz (1905-1993), Espainian jaiotako biokimikari eta biologo molekularra. 1956. urtean Estatu Batuetako nazionalitatea eskuratu zuen. 1959. urtean Fisiologia eta Medikuntzako Nobel saria jaso zuen azido erribonukleikoaren (RNA) eta azido desoxirribonukleikoaren (DNA) sintesi biologikoaren mekanismoari buruz egindako aurkikuntzengatik […]
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Hotza ———————————————————————————————————– Pinguino enperadoreak Aptenodytes forsteri du zientzia-izena eta Antartikan bizi da. Munduan ez dago toki hotzagoan bizi den hegaztirik. Beharbada horregatik da hain harrigarria pinguino horren bizimodua. Aptenodytes forsteri, arrainjalea izanik, itsasoan […]
Uxue Razkin Ingurumena Rotterdamgo (Herbehereak) parke publiko batean ipini dute zazpi metroko eraikin berezi bat, Smog Free Tower izenekoa. Zer da, bada? Aire garbigailu erraldoi baten modukoa da eta bertan dauden partikula kutsakorrak xurgatu egiten ditu. Daan Roosegaarde diseinatzailearen proiektua […]
Pentagrafenoa 2015. urteko hasieran proposatu zen eta agian ez litzateke karbonoaren alotropoa izango, grafenoaren birorientazio kristalografikoa baizik. Francisco R. Villatorok azaltzen digu zergatik Penta-graphene: to be or not to be artikuluan. Zientzia modernoarekin harremana duen arazo filosofiko garrantzitsuenetarikoa izan da […]
Uxue Razkin Itsaso usaina. Olatuen mugimendu zorabiagarria. Izua galtzaileen begiradetan; beste bandoan, harrokeria. Bizkaiko Matxitxako lurmuturra paraje ederra zatekeen, ondoren jazoko zen gertakaria odoltsua eta krudela izan ez balitz. Hura Espainiako Gerra Zibil garaiko itsas-borroketako bat izan zen. Alde batetik […]